سلامت دستگاه گوارش در سنین بالا
با افزایش سن، عملکرد بسیاری از بخش های بدن به تدریج تغییر کرده و در مواردی دچار اختلال می شوند. هر چه فرد به سنین سالمندی نزدیک تر می شود، امکان ابتلا به انواع بیماری ها در وی افزایش یافته و مقاومت بدن در برابر برخی عوامل بیماری زا، کاهش می یابد. سلامت دستگاه گوارش در سنین بالا نیز یکی از مواردی است که در این دسته بندی قرار گرفته است.
سیستم گوارش، یکی از آن بخش هایی است که عملکرد آن مستقیما با سن، در ارتباط است. با گذشت زمان، قدرت روده ها جهت انتقال مواد غذایی کاهش یافته و معده در هضم برخی مواد، با اختلال مواجه است. در ادامه مقاله ای از مجله سلامت ماه ، در مورد افزایش سن و دستگاه گوارش بیشتر صحبت خواهیم کرد و با روش های برطرف کردن مشکلات گوارشی در سنین بالا، بیشتر آشنا خواهیم شد.
سلامت دستگاه گوارش در سنین بالا و مراقبت از آن
همزمان با افزایش سن، عملکرد برخی بخش های بدن، کند خواهد شد و دیگر سرعت و دقت دوران جوانی را ندارد. عضلات و ماهیچه های دخیل در سیستم گوارش در سالمندان ، ضعیف شده و به طور کامل، وظایف خود را انجام نخواهند داد. حتی در صورت آسیب به بافت های داخلی سیستم گوارش نیز، سرعت ترمیم آن بسیار کم است، زیرا بدن دیگر توانایی جایگزین کردن سلول های آسیب دیده را با سرعت گذشته، ندارد.
سوزش معده یا ترش کردن، زخم معده، اسهال، یبوست، بی اختیاری در نگه داشتن گاز معده، دل درد و انواع عفونت های روده ای از جمله بیماری های شایع دخیل در سلامت دستگاه گوارش در سنین بالا است. البته در بسیاری از موارد، این علائم تقریبا موقتی است و مدت زیادی طول نمی کشد. در واقع علائم مشکلات گوارشی، ثابت نیستند، بلکه در زمانی، بیشتر شده و گاهی از بین می رود.
اختلال گوارشی سنین بالا و بیماری های زمینه ای
درصد بسیاری از موارد ایجاد اختلال سلامت دستگاه گوارش در سنین بالا ، وجود برخی بیماری های زمینه ای و مصرف داروهای مرتبط با آنهاست. در ادامه برخی بیماری های زمینه ساز بروز مشکلات گوارش در سنین بالا را آورده ایم:
دیابت و عدم هضم به موقع مواد غذایی : افرادی که مبتلا به بیماری دیابت هستند، معمولا با تکرر ادرار مواجه می شوند که این خود یک مشکل گوارشی است. از طرفی، افزایش سن، موجب کاهش توانایی عضلات دستگاه گوارش در هضم غذا می شود، در نتیجه غذا برای مدت طولانی در معده باقی خواهد ماند و این مورد نیز، خطرات خاص خود را دارد.
انسداد عروق: زمانی که عروق به وسیله لخته خون یا وجود چربی دچار انسداد می شوند، خون موجود در آنها به دلیل مسدود بودن مسیر، وارد روده شده و از طریق ادرار، دفع میشود. ادرار خونی، یکی از شایع ترین مشکلات گوارشی در میان سالمندان است که گاهی با خطر بروز سکته قلبی همراه خواهد بود.
آرتروز و پر فشاری خون: هم داروهای درمان آرتروز یا درد مفاصل و هم داروهای کنترل کننده فشار خون، جزو آن دسته ترکیباتی هستند که در اغلب سالمندان، مشکلات گوارشی ایجاد می کنند. زخم معده، شایع ترین مشکل گوارشی است که در اثر مصرف زیاد داروهای مسکن ایجاد می شود.
تغییرات آناتومیک بدن: هرچه فرد به سنین سالمندی نزدیک تر می شود، تغییرات فیزیکی در آناتومی بدن، افزایش می یابد. ضعف ماهیچه ها، آسیب به ستون فقرات، آسیب به لگن در اثر داشتن زایمان سخت، انواع جراحات و شکستگی ها و دیگر موارد، همگی باعث می شود تا فشار وارد شده بر بخش های مختلف سیستم گوارش، افزایش یافته و برخی اندام ها، وظایف خود را به درستی انجام ندهند.
پیشگیری از اختلالات گوارشی در دوره سالمندی
زمانی که رطوبت بدن به اندازه کافی تامین شود، سیستم گوارش با قدرت بیشتری به فعالیت خود ادامه می دهد و غذا سریع و با سهولت بیشتری از مسیر روده ها عبور می کند. مصرف آب و مایعاتی مثل آب میوه های تازه و طبیعی، در حفظ رطوبت بدن موثر است. البته نیاز هر فرد به مقدار مایعات، بستگی به میزان فعالیت بدنی وی دارد. توجه داشته باشید که نوشیدن چای و قهوه یا هر مایع کافئین دار دیگری، جزو مایعات حفظ کننده رطوبت بدن نیستند، زیرا کافئین دقیقا برعکس آب عمل کرده و موجب خشکی بدن می شود.
تغذیه عامل موثر بر سلامت دستگاه گوارش
با افزایش سن، میزان فعالیت بدنی در فرد کاهش می یابد، بنابراین امکان افزایش وزن، زیاد است. داشتن یک رژیم غذایی سالم و مناسب نه تنها به سلامت دستگاه گوارش در سنین بالا کمک می کند، بلکه موجب حفظ سلامت عمومی بدن نیز خواهد شد. یک فرد مسن، باید تا حد ممکن از مصرف چربی های مضر، قندهای مصنوعی و نمک اضافی پرهیز کند و حتی از نظر حجم غذا نیز به میزان مصرف، توجه داشته باشد، زیرا اضافه وزن یکی از علل ابتلا به اختلالات گوارشی است.
مصرف زیاد فیبر در سنین بالا
یکی از ساده ترین روش های خانگی جهت حفظ سلامت دستگاه گوارش در سنین بالا ، مصرف زیاد فیبر در رژیم غذایی است. انواع میوه ها، سبزیجات، دانه ها، مغزها و غلات کامل و سبوس دار، حاوی فیبر زیاد هستند. فیبر، خشکی روده را از بین برده و به دفع بهتر، کمک می کند. معمولا غذاهای حاوی فیبر، چربی و کالری کمتری دارند و از این بابت، از نظر متعادل نگه داشتن وزن، بسیار موثر هستند. از طرفی فیبر ، معده را برای مدت طولانی پر نگه داشته و از دریافت کالری اضافی جلوگیری می کند و در روش های کاهش وزن موثر است.
کاهش استرس راهکار حفظ سلامت گوارش
با افزایش سن، مسئولیت ها و نگرانی های فرد نیز به تدریج افزایش یافته و استرس جز بخشی از زندگی خواهد شد. استرس، موجب افزایش اسیدهای مضر در معده شده و رفلاکس را تشدید می کند. اگر چه در بسیاری از موارد، استرس، خود موجب ایجاد بیماری های مرتبط با سیستم گوارشی نمی شود، اما آن را حادتر می سازد. ورزش و فعالیت بدنی، مقدار ترشح اندورفین در بدن را افزایش داده و تا حد زیادی به کاهش فشار عصبی کمک می کند.
مطالعه مقاله روش های طبیعی افزایش اندورفین برای شما مفید است!
استفاده از منابع پروبیوتیک در سنین بالا
پروبیوتیک یکی از انواع ترکیباتی است که بدن برای داشتن گوارشی بهتر و سالم تر، به آن نیاز دارد. پربیوتیک در واقع نوعی باکتری مفید در سیستم گوارش است که وجود آن به بهبود وضعیت و سلامت گوارش کمک می کند. اغلب افراد ماست را بهترین منبع پروبیوتیک می دانند، اما علاوه بر ماست، برخی گیاهان نیز دارای این نوع باکتری هستند. از طرفی، اغلب منابع پروبیوتیک، دارای ویتامین ب نیز هستند، ویتامینی که سالمندان شدیدا با کمبود آن مواجه هستند و در سلامت دستگاه گوارش در سنین بالا تاثیر گذار است.
مصرف میوه و سبزیجات در رژیم غذایی افراد مسن
هیچ چیز نمیتواند به اندازه مصرف سبزیجات و میوه های متنوع، به حفظ سلامت دستگاه گوارش در سنین بالا کمک کند. هر چه تنوع رنگ سبزیجات بیشتر باشد، درصد آنتی اکسیدان آن نیز بالاتر خواهد بود. با افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان معده و روده افزایش می یابد، زیرا ترکیبات دخیل در فرایند تقسیم سلولی در بدن بیشتر شده و توانایی برای مبارزه با آن کاهش می یابد و طبق یافته کارشناس مجله اینترنتی ماه ، آنتی اکسیدان ها نقش بسزایی در پیشگیری از این موارد دارند.