آرتروز یا درد مفاصل و انواع آن

یکی از شایع ترین انواع دردها و بیماریهای مرتبط با مفاصل و ماهیچه ها، بیماری آرتروز است که متاسفانه درصد بسیاری از مردم را در مناطق مختلف دنیا درگیر کرده است. ریشه بیماری آرتروز ، به انواع متعددی تقسیم می شود که هر کدام خصوصیات، علائم و عوارض مخصوص خود را دارند. در واقع، آرتروز ، اصطلاحی کلی است که به مجموعه ای از بیماری های مرتبط با مفاصل اطلاق می شود. درد در نواحی مختلف بدن و گاها تغییر شکل در ظاهر عضو، از علائم مشخص بیماری آرتروز یا درد مفاصل است. در مجله سلامت ماه ، در مورد این بیماری، انواع مختلف آن، علائم و روش درمان آرتروز ، بیشتر می خوانیم.

بیماری آرتروز یا درد مفاصل

آرتروز بیماری است بسیار شایع، اما تقریبا ناشناخته. در واقع، آرتروز نام مشخص یک بیماری نیست، بلکه به مجموعه بیماری ها و دردهای مفاصل اشاره دارد. تاکنون بیش از 100 نوع مختلف از این بیماری کشف شده است. آرتروز یا درد مفاصل تقریبا در هر سن، جنس و نژادی رخ می دهد و بر اساس آمار، حدود 50 میلیون نفر از بزرگسالان و چیزی در حدود 300000 کودک، به آن مبتلا هستند. اگر چه این بیماری خصوصیاتی دارد که مختص جنس خاصی نیست، اما بیشترین آمار ابتلا به آن مربوط به زنان است و معمولا با افزایش سن، خطر ابتلا نیز افزایش می یابد.

گرفتگی، درد و ورم از جمله علائم آرتروز است که البته در همه افراد یکسان نیست. این علائم در مواردی شدید و گاها خفیف بوده و حتی در دوره های زمانی مختلف، شدت آنها متفاوت است. فرد مبتلا به آرتروز، دامنه حرکتی محدودی دارد و امکان انجام برخی فعالیت های برای وی وجود نخواهد داشت دچار درد مفاصل می شود. در اثر افزایش شدت آرتروز ، مفاصل دچار تغییر شکل می شوند که البته اغلب در عکس های رادیولوژی، این تغییر شکل قابل مشاهده خواهد بود. اگر آرتروز یا درد مفاصل مشکوک، کنترل نشود؛ می توان چشم ها، قلب، کبد و کلیه را تحت تاثیر قرار دهد.

5 نمونه از اشکال مختلف آرتروز

ورم مفاصل بخشی از بیماری آرتروز است که معمولا در سنین بالا رخ می دهد و در اثر استفاده زیاد از مفاصل ایجاد می شود. علاوه بر افزایش سن، چاقی یا آسیب جدی به مفاصل نیز می تواند دلیلی برای ایجاد این حالت باشد. زانو، لگن، پا و ستون فقرات از جمله حساس ترین مفاصل برای ابتلا به این اختلال هستند که علائم بیماری در آنها ابتدا بسیار خفیف بوده و با گذشت زمان، شدت می یابد.

در همه مفاصل بدن، ماده ای به نام غضروف در حد فاصل دو استخوان وجود دارد که از بین رفتن آن، موجب بروز آرتروز و درد مفاصل و ورم ناشی از آن می شود. کسانی که دچار اضافه وزن هستند، فشار زیاد بر مفاصلشان، موجب از بین رفتن غضروف می شود که معمولا درد زیادی را نیز به همراه دارد و از علل و خطرات بروز آرتروز محسوب می شود.

آرتروز روماتیسمی

آرتروز روماتیسمی نوعی بیماری خود ایمنی است. یعنی سیستم ایمنی بدن به بخشی از مفاصل حمله کرده و آن را نابود می کند. در این حالت در اغلب موارد، مفصل دچار ورم شده و کیسه ای غده مانند در ناحیه ورم ایجاد می شود. این وضعیت در زانو و آرنج که مفاصل گردش هستند، بیشتر دیده می شود.

محققان در مورد علت این اختلال ناشی از آرتروز یا درد مفاصل هیچ نظر قطعی ارائه نداده اند. در واقع مشخص نیست که به چه دلیل سیستم ایمنی به مفاصل حمله می کند. اما در برخی موارد، پزشکان احتمال می دهند که وجود باکتری، عفونت یا هر عامل بیماری زای دیگری موجب می شود تا سیستم ایمنی به فعالیت برخاسته و در اثر این فعالیت، دچار اختلال شده و مفاصل را نیز به عنوان عامل خارجی شناسایی کند.

آرتروز پسوریاتیک

این بیماری در حقیقت ورم پوست و مفصل است که معمولا در سنین 30 تا 50 سالگی رخ می دهد. درصد ابتلا به این بیماری در زنان و مردان به یک اندازه است. در این بیماری، التهاب مفاصل، موجب ورم و تغییر شکل پوست می شود که معمولا تغییر شکل ظاهری پوست به عنوان اولین علامت آرتروز یا درد مفاصل ، خود را نشان می دهد.

ارتباط بیماری نقرس با آرتروز

ایجاد کریستال های اسید اوریک در مفاصل، با عنوان بیماری نقرس شناسایی می شود. از علائم ظاهری این بیماری، می توان به بزرگ شدن انگشتان دست و پا اشاره کرد. درد نقرس به صورت ناگهانی اتفاق می افتد. ممکن است شب در حال خواب، با احساس درد و سوزش شدید در ناحیه انگشتان دست و پا از خواب بیدار شوید. این درد تا هفته ها ادامه دارد. اما همیشگی نیست و هر چند وقت یکبار بروز می کند. در صورتی که بیماری به درستی تحت کنترل قرار نگیرد، تعداد دفعات حمله و مدت زمان آن افزایش می یابد.

لوپوس

این بیماری نیز همانند روماتیسم، یک بیماری خود ایمنی است که مفاصل و دیگر اندام ها را تحت تاثیر قرار می دهد. به دلیل اینکه این بیماری مرتبط با اختلال سیستم ایمنی است، محققان هنوز اطلاعاتی در مورد علت آن ندارند اما اینکه از دسته بندی های بیماری آرتروز مفاصل است، شکی نیست. لوپوس بیشتر در زنان و در زمان کودکی ایجاد می شود.

علائم و راه های درمان آرتروز

اغلب علائم بیماری آرتروز یا درد مفاصل همانطور که اسمش پیداست، مربوط به مفصل های بدن است. درد، گرفتگی، ورم، قرمزی و کاهش دامنه حرکتی، از جمله مشخص ترین علائم این بیماری می باشد. اما در مورد درمان آرتروز باید اینگونه بیان کرد که درمان قطعی ندارد. تنها کاری که پزشک می تواند در مورد آن انجام دهد، کنترل درد و بهبود وضعیت حرکتی مفاصل است. با کمی تغییر در سبک زندگی و بکارگیری یک سری روش های درمانی نیز میتوان از ایجاد آسیب های جدی تر در اثر گسترش این بیماری، جلوگیری کرد.

در مواردی که آرتروز یا درد مفاصل زیاد شدید نیست، مثل حالتی که فقط ورم مفاصل اتفاق می افتد، میتوان با تغییر سبک زندگی، کاهش وزن، تجویز مسکن ها و داشتن فعالیت بدنی مناسب و صحیح، آن را درمان و کنترل کرد. در موارد شدیدتر نیز، علاوه بر این راهکارها، با کمک یک سری داروها پزشک از گسترش بیماری جلوگیری کرده و با کاهش درد و  ورم آن، تلاش در کنترل کردن آن دارد.

درمان خانگی آرتروز یا درد مفاصل

در کنار روش های پزشکی درمانی، روش های ساده ای نیز برای درمان آرتروز در خانه وجود دارد، مثل توجه به رژیم غذایی. فرد مبتلا به این اختلال، باید ماهی، مغزها، حبوبات، سبزیجات تازه و روغن زیتون را در رژیم غذایی خود جای داده و از مصرف سبزیجاتی که مستقیما در معرض نور خورشید قرار ندارند، پرهیز کنند.

از نظر فعالیت فیزیکی، ورزشی مثل شنا برای این افراد بسیار مناسب و توصیه شده است. به گفته محققان، قرار گرفتن در معرض آب گرم، چه در حمام خانگی و چه در استخر، موجب کاهش ورم مفاصل ناشی از آرتروز ، تسکین درد و پیشگیری از گسترش بیماری می شود. در اغلب موارد، متخصصان توصیه می کنند که فرد برای نتیجه گیری بهتر از روش های درمانی متعدد، شنا در آب گرم یا حتی راه رفتن در آن را نیز امتحان کنند. زیرا تاثیر بسزایی خواهد داشت. حتی اگر امکان شا کردن وجود ندارد، گرم نگه داشتن موضع نیز کمک بسیاری می کند. استفاده از کیسه آب گرم، ساده ترین راه ممکن برای کاهش علائم مربوط به آرتروز یا درد مفاصل و اختلالات آن است.

کارشناس سلامت مجله اینترنتی ماه بیان می دارد که پیاده روی نیز در صورتی که به شکل صحیح و با کفش مناسب انجام گیرد روش موثری در درمان آرتروز یا درد مفاصل خواهد بود. اما باید قبل از انجام هر گونه فعالیت ورزشی، با پزشک در این زمینه مشورت کرد. زیرا حرکات اشتباه در هر نوع بیماری علی الخصوص بیماری آرتروز که مربوط به استخوان و مفاصل است، میتواند وضعیت را بدتر کند.