آلرژی یا حساسیت غذایی

حساسیت غذایی در واقع نوعی واکنش طبیعی سیستم ایمنی بدن و عملکرد آن در برابر مصرف غذایی خاص است. در صورتی که فرد نسبت به غذایی خاص حساسیت داشته باشد، حتی مقدار کم آن نیز می تواند سیستم ایمنی را حساس کرده و موجب بروز عکس العمل در این زمینه شود. آلرژی یا حساسیت غذایی ، علائم متعددی دارد که برخی از آنها خفیف و برخی دیگر حاد و در مواردی تهدید کننده است و موجب ایجاد شوک آنافیلاکسی در فرد می شود. در مجله سلامت ماه ، امروز در مورد حساسیت غذایی، علائم، علل و روش درمان آن، توضیحات بیشتری ارائه خواهیم داد.

دلایل بروز آلرژی یا حساسیت غذایی

بر اساس آمار، 6 تا 8 درصد کودکان زیر 3 سال و 3 درصد بزرگسالان، دچار آلرژی یا حساسیت غذایی هستند. این اختلال هیچ روش درمانی خاصی ندارد و اگر کودکی دچار این نوع حساسیت شد، تا آخر عمر آن را به همراه خواهد داشت. در بسیاری از موارد، افراد عدم تحمل بدن برای هضم نوعی از غذا را با حساسیت غذایی اشتباه می گیرند. اما باید بدانید که حساسیت غذایی بسیار جدی تر و خطرناک تر از دیگر موارد است، زیرا مستقیما با عملکرد سیستم ایمنی در ارتباط است.

علائم آلرژی غذایی

شدت علائم آلرژی یا حساسیت غذایی در افراد مختلف، متفاوت است. معمولا این علائم از چند دقیقه تا چند ساعت پس از مصرف غذا بروز پیدا می کند. از جمله مهمترین و شایعترین علائم حساسیت غذایی، شامل خارش یا حس سوزش در دهان، خارش و گزش در کل بدن، بی حس شدن لب ها، صورت، زبان، گلو یا سایر قسمت های بدن، گرفتگی بینی یا اختلال در تنفس، دل درد، اسهال، تهوع، استفراغ، دوبینی، سبکی سر یا ضعف و خستگی می باشد.

در برخی موارد، علائم بسیار شدید شده و فرد دچار شوک آنافیلاکسی می شود و ممکن است اختلالاتی مثل تنگی نفس، افزایش ضربان قلب، کاهش شدید فشار خون و از بین رفتن هوشیاری اتفاق افتد. شوک آنافیلاکسی یا حساسیت آلرژیک ، یک وضعیت اورژانسی است و سریعا فرد را باید به مراکز درمانی ارجاع داد.

دلیل حساسیت غذایی در افراد مختلف

زمانی که شما نسبت به خوردن غذایی خاص، حساسیت داشته باشید، در واقع سیستم ایمنی بدن، آن غذا یا ترکیبات موجود در آن را سهوا با عنوان عامل بیماری زا و مضر شناسایی کرده و برای مبارزه با آن، ماده ای به نام ایمونوگلوبولین ترشح می کند. پس از آن، مقداری خوراکی را به عنوان پادتن در غدد لنفاوی ذخیره می کند. از این به بعد، هر موقع دوباره آن غذا را بخورید، سیستم ایمنی برای مبارزه با آن، آنتی هیستامین تولید کرده و علائم حساسیت به تدریج ظاهر می شود.

معمولا غذاهایی مثل برخی ماهی ها، صدف، باقلا و بادام در بزرگسالان، تخم مرغ، سویا، گندم، شیر گاو و باقلا در کودکان ایجاد حساسیت غذایی می کند. همچنین داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به آلرژی یا حساسیت غذایی ، داشتن دیگر انواع حساسیت ها، داشتن آسم و سن کم، از عواملی است که خطر ابتلا به حساسیت غذایی را در فرد افزایش می دهد.

درمان حساسیت یا آلرژی به غذا

معمولا عاقلانه ترین و ساده ترین راه برای درمان آلرژی یا حساسیت غذایی ، عدم مصرف ترکیباتی است که منجر به بروز علائم این آسیب می شود. اگر نسبت به نوعی ماده خاص حساسیت دارید، باید حتما قبل از خوردن ماده غذایی، از محتویات آن مطمئن شده و سپس مصرف کنید. برخی از شرکت های تولید کننده محصولات غذایی در کشورهایی مثل آمریکا، مشتریان را در مورد استفاده از 8 ماده اصلی حساسیت زا( شیر، تخم مرغ، گندم، سویا، باقله، ماهی، صدف) آگاه کرده و این اطلاعات را به صورت کاملا مشخص در اختیار مشتری قرار می دهند.

حتی اگر بر روی بسته بندی مواد غذایی نیز هشداری در این زمینه وجود نداشته باشد، تشخیص این مسئله که آیا این خوراکی، حاوی این 8 مورد است یا خیر، کار سختی نیست. اول اینکه ترکیبات برخی از غذاها کاملا مشخص است و دوم اینکه هر بسته بندی دارای جدولی است که محتویات را لیست کرده است. با کمک این جدول، می توان تمامی اطلاعات مورد نظر را کسب کرد.

همان گونه که پیش از این اشاره شد، آلرژی یا حساسیت غذایی درمان خاصی ندارد. یعنی روش درمانی وجود ندارد که بتوان با کمک آن، این حساسیت را برای همیشه از بین برد. اگر فردی در کودکی مبتلا به این حساسیت شد، تا پایان عمر آن را با خود همراه خواهد داشت. پس می توان نتیجه گرفت که تنها راه درمان، پیشگیری از مصرف است. اما در مورد وضعیت شوک آنافیلاکسی ، باید گفت که این یک موقعیت خاص است که سریعا باید توسط پزشک بررسی شده و با روش های تخصصی آن را درمان کرد.

تاثیر آنتی هیستامین بر حساسیت غذایی

در مورد خود آلرژی یا حساسیت غذایی ، گاهی پزشکان برای برطرف کردن برخی علائم اولیه و کاهش آن،  مصرف آنتی هیستامین ها را تجویز می کنند که تا حدودی موثر است و علائم را کاهش می دهد. البته باید توجه داشته باشید که آنتی هیستامین ها کمکی به درمان موارد شدید و آنافیلاکسی نکرده و در مورد آنها، حتما باید پیگیری جدی انجام داد. افرادی که مبتلا به این شوک هستند، یک آمپول ویژه دارند که عضلانی است و باید همیشه آن را با خود به همراه داشته باشند و در صورت بروز هرگونه مشکل، باید سریعا آمپول را تزریق و همچنین مرتبا به تاریخ انقضای آن توجه داشت. در هر حال، آلرژی یا حساسیت غذایی ، مسئله ای چالش برانگیز است که حتما باید در مورد آن اطلاعت کافی داشت و به علائم و نشانه های آن توجه کرد.

پیشگیری از آلرژی یا حساسیت غذایی

پیشگیری از این آلرژی یا حساسیت غذایی نیز همانند دیگر انواع حساسیت تنها با توجه و مراقبت خود فرد امکان پذیر است. در واقع تنها راه پیشگیری از بروز حساسیت غذایی عدم مصرف غذاهایی است که سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار داده و موجب ارائه واکنش از سوی آن می شود. در واقع در مرحله اول، باید مطمئن شد که حساسیت وجود دارد یا خیر، سپس در مورد نوع حساسیت باید آگاهی یافت و در مرحله بعد، در مورد مصرف غذاها دقت داشت و ترکیب حساسیت زا را از رژیم غذایی حذف کرد.

حساسیت غذایی ممکن است در برخی موارد، عوارضی نیز برای فرد به دنبال داشته باشد. این عوارض شامل اگزما است که تقریبا 1 نفر از هر 3 نفر مبتلا به آلرژی یا حساسیت غذایی را تهدید می کند. مورد بعد بیماری میگرن است که تحقیقات ثابت کرده هیستامین آزاد شده توسط سیستم ایمنی بدن، موجب بروز حمله میگرنی و سردردهای عصبی می شود.  در مواردی نیز کارشناس مجله اینترنتی ماه بر این باور است که حساسیت غذایی بیش فعالی را در دوران کودکی به همراه خواهد داشت که البته این مسئله هنوز چندان مورد تحقیق و بررسی قرار نگرفته است و در صورت اثبات، از طریق همین درگاه به شما اطلاع رسانی می کنیم.