تغییرات بدن در دوران بارداری
تغییراتی که در دوران بارداری در بدن ایجاد می شوند، گاهی شامل مشکلاتی هستند که می توانند سلامت فرد باردار یا نوزاد یا هر دو را تحت تاثیر قرار دهند. این تغییرات ممکن است جسمی یا روحی یا هردو باشند. برای مثال گرفتگی عضلات کمر در بارداری ، گاهی اوقات موجب تغییر در شکل ظاهری کمر و ایجاد قوس در آن می شود. گاهی نیز فرد، پیش از بارداری مشکلاتی دارد که در دوران بارداری عوارضی برای وی درپی خواهد شد. عوارض بارداری، خواه شایع باشند، یا نباشند، روش هایی برای کنترل و مدیریت آنها وجود دارد. برای آشنایی بیشتر با تغییرات بدن در دوران بارداری با کارشناسان مجله سلامت ماه همراه باشید.
تغییرات بدن در دوران بارداری و علت آن
در دوران بارداری بدن شاهد تغییرات فراوانی خواهد بود. گاهی این تغییرات عادی بوده و گاهی نیز سبب ایجاد مشکلات و ناراحتی هایی در فرد باردار خواهند شد. برخی از تغییرات بدن در دوران بارداری نیز می توانند، نگران کننده باشند. البته این مشکلات به ندرت پیش می آیند، اما در صورت بروز این مشکلات، باید آن ها را با پزشک خود در میان بگذارید.برخی از شایع ترین این تغییرات شامل:
بیماری صبحگاهی یا ویار بارداری
ویار بارداری یکی از اصلی ترین تغییرات بدن در دوران بارداری است. این مشکل، از علائم ابتدایی بارداری به شمار می رود که به طور معمول، پس از گذشت سه ماه اول بار داری از بین خواهد رفت. علت این مشکل، ایجاد تغییراتی در هورمون های بدن است که ممکن است، غذا خوردن را برای فرد دشوار کند. اگرچه این مشکل را بیماری صبحگاهی می نامند، اما حالت تهوع همراه با استفراغ یا بدون آن، ممکن است در هر ساعتی از روز رخ دهد. ویار بارداری معمولا برای نوزاد مشکلی ایجاد نخواهد کرد، اما اگر فرد، استفراغ شدید و مداوم داشته باشد، تماس با پزشک، الزامی است. برای بهبود علائم بیماری صبحگاهی می توانید این روش ها را به کار ببرید:
- از نوشیدن یکباره مقدار زیادی نوشیدنی اجتناب کنید. می توانید نوشیدنی خود را در بین وعده های اصلی غذایی به تدریج بنوشید.
- مصرف غذاهای چرب، تند و سرخ کردنی را کاهش دهید.
- مواد غذایی هنگام پخت، بوی بیشتری دارند که می توانند آزاردهنده باشند. سعی کنید برای پخت غذا از فرد دیگری کمک بگیرید یا در مواقعی از روز که حال شما بهتر است، آشپزی کنید.
- صبح ها پیش از خروج از تختخواب، یک عدد بیسکوئیت خشک میل کنید.
- شب ها قبل از خواب، یک خوراک مختصر سالم مصرف کنید. این خوراک می تواند شامل میوه تازه، کنسرو شده یا خشک یا کراکرهایی با پنیر یا ماست باشد.
- از قرص های زنجبیل، زنجبیل خشک شده، چای زنجبیل یا چای نعناع استفاده کنید.
- از مصرف مواد غذایی که می دانید، طعم، بو یا ظاهر آن ها حال شما را بدتر خواهند کرد، خودداری کنید.
کمردرد و گرفتگی کمر در بارداری
یکی از مهم ترین تغییرات بدن در دوران بارداری، گرفتگی عضلات کمر در بارداری است. در این دوران، رباط های موجود در بدن، به طور طبیعی نرم تر و کشیده تر می شوند تا فرد را برای زایمان آماده کنند. این مسئله، می تواند بر مفاصل کمر و لگن فشار وارد کرده و باعث کمردرد شود. اضافه شدن به وزن رحم و افزایش اندازه حفره پایین کمر نیز می تواند به این مشکل دامن بزند. روش هایی وجود دارند که می توانند در پیشگیری از بروز کمردرد در دوران بارداری به شما کمک کنند:
- کفش های تخت بپوشید. این کفش ها باعث توزیع وزن شما به طور مساوی خواهند شد.
- هنگام خرید، وسایل را در دو کیسه هم وزن حمل کنید تا تعادل برقرار شود.
- هنگام نشستن، کمر خود را صاف نگه داشته و سعی کنید به جایی تکیه دهید.
- از ایستادن یا نشستن طولانی مدت خودداری کنید.
- خواب کافی (به ویژه در اواخر بارداری) داشته باشید.
مشکلات پوستی دوران بارداری
با پیشرفت بارداری، ممکن است متوجه تغییراتی در پوست خود شوید. برخی از زنان شاهد ایجاد لکه هایی بر روی پوست، خواهند بود. هم چنین، تغییرات هورمونی می توانند باعث شوند که پوست فرد، تیره تر به نظر برسد. ایجاد ترک هایی بر روی بدن به ویژه در نواحی نزدیک شکم که به دلیل کشیده شدن پوست، ناشی از رشد جنین است، از دیگر تغییرات بدن در دوران بارداری محسوب می شود.
لکه هایی که بر روی پوست صورت در دوران بارداری، ایجاد می شوند، بیشتر در قسمت های بالای گونه (زیر چشم)، بینی، لب ها و پیشانی وجود دارند. این حالت را کلوآسما یا ماسک بارداری می نامند که دلیل آن، تحریک سلول های تولید کننده رنگدانه توسط هورمون های جنسی زنانه است. مصرف کرم های ضد آفتاب در دوران بارداری، هم چنین مصرف برخی از داروها می توانند تا حدودی از پیشرفت کلوآسما پیشگیری کنند. ادامه استفاده از ضد آفتاب بعد از بارداری ضروری است، زیرا قرار گرفتن در معرض آفتاب باعث ظهور مجدد لکه ها می شود. برخی از کرم هایی که باید توسط پزشکان تجویز شوند نیز ممکن است به محو شدن لکه ها کمک کند.
ریزش مو و نازک شدن آنها در بارداری
تغییرات هورمونی که در دوران بارداری ایجاد می شوند، می توانند بر موها نیز تاثیر گذاشته و سبب نازک تر یا ضخیم تر شدن آن ها شوند. حیات و رشد موها دارای یک چرخه طبیعی است که در دوران بارداری این چرخه دچار تغییر می شود. بسیاری از زنان در طول 15 هفته اول بارداری احساس می کنند که موهایشان ضخیم تر شده است. علت این مسئله، طولانی شدن مرحله رشد موها در دوران بارداری است که به علت افزایش هورمون استروژن، ایجاد خواهد شد.
گاهی نیز، کاهش استروژن رخ خواهد داد و سبب ریزش مو که یکی از مهم ترین تغییرات بدن در دوران بارداری است، خواهد شد. کاهش استروژن ممکن است به این دلایل، رخ دهد:
- توقف مصرف قرص ضد بارداری
- تجربه سقط جنین یا زایمان بچه مرده در گذشته
- عدم تعادل هورمونی در دوران بارداری
این ریزش مو، ممکن است تا حدود 3 یا 4 ماه پس از زایمان نیز ادامه یابد. زمانی که سطح هورمون استروژن به حالت طبیعی بازگشت، یعنی در حدود 12 ماه پس از زایمان، مشکل ریزش مو شروع به بهبود خواهد کرد.
احساس خستگی در دوران بارداری
احساس خستگی بیشتر از حد معمول یکی از تغییرات بدن در دوران بارداری و امری بسیار شایع است. بسیاری از زنان باردار، غالبا احساس ضعف می کنند که دلیل این موضوع، تغییرات هورمونی است. احساس خستگی، به ویژه در 12 ماه اول بارداری، شیوع بیشتری دارد. تنها راه حل پیشنهادی در این مواقع، استراحت کردن است. خستگی و فرار از استراحت، می تواند، احساس ناخوشایندی را در شما ایجاد کند. داشتن یک رژیم سالم غذایی در کنار خواب و استراحت کافی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.
در مراحل بعدی بارداری، به دلیل اضافه وزن ناشی از پیشرفت حاملگی و رشد نوزاد، ممکن است احساس خستگی کنید. حتما استراحت کنید، گرچه با رشد نوزاد، داشتن یک استراحت خوب در شب، دشوار است. احساس خستگی برای شما و کودکتان، ضرری نخواهد داشت. تنها ممکن است روند عادی زندگی را با مشکل مواجه کند.
ورم حاملگی
بسیاری از زنان از تورم پا و قوزک پا در دوران حاملگی رنج می برند. این مسئله می تواند باعث تنگ شدن کفش فرد شده و برای او ایجاد ناراحتی و در مواقعی احساس خجالت کند. سه دلیل مهم وجود دارند که سبب ایجاد ورم حاملگی در فرد می شوند:
- تولید بیشتر خون در دوران بارداری به منظور کمک به رشد جنین
- مسدود شدن رگ هایی که خون را از پاها به قلب باز می گردانند به علت فشار ناشی از رشد جنین
- نرم تر شدن دیواره رگ ها توسط هورمون ها که سبب سخت تر شدن عملکرد آن ها می شود
بنا به دلایل گفته شده، خون در پاها جمع شده و مقدار کمی خون از داخل رگ های ریز خونی به داخل بافت ها نشت کرده و باعث بروز تورم در بدن می شود. تورم در بدن که یکی از تغییرات بدن در دوران بارداری محسوب می شود، بیشتر در پاها و مچ پا شایع است، اما ممکن است انگشتان دست نیز کمی حجیم شوند، به اندازه ای که پوشیدن انگشتر برای فرد میسر نباشد. تورم در پا در صورتی که ساعات زیادی را بایستید، افزایش خواهد یافت. این تورم ها ممکن است تا مدتی پس از زایمان نیز ادامه یابند. تورم تدریجی، خطری برای مادر و کودک نخواهد داشت، اما می تواند ناراحت کننده باشد.
راه هایی وجود دارند که می توانند در کمک به کاهش تورم بدن یا پیشگیری از بروز آن موثر باشند:
- پرهیز از ایستادن طولانی مدت و بدون حرکت
- پوشیدن کفش های راحت( از پوشیدن هر کفشی که پای شما را تحت فشار قرار می دهد، خودداری کنید)
- بالا نگه داشتن پاها تا حد امکان
- کاهش مصرف مواد غذایی شور و پر نمک
- خوابیدن به پهلوی چپ که به بازگشت خون به قلب کمک می کند
- ورزش منظم شامل پیاده روی و شنا که به تداوم جریان خون کمک خواهد کرد
- اگر مجبورید مدت زمان زیادی را سر پا بایستید، سعی کنید به طور مرتب تغییر حالت داده و کمی حرکت کنید.
گرفتگی عضلات بدن زن بارادر
این گرفتگی ها که بیشتر در پاها رخ می دهند، از شایع ترین تغییرات بدن در دوران بارداری به ویژه در نیمه دوم این دوران به حساب می آیند. گرفتگی عضلات، ممکن است در شب آزاردهنده تر باشند. اگر به این مشکل مبتلا شدید، پای خود را به صورت صاف، روی تشک قرار داده و انگشتان پا را به سمت زانو متمایل کنید. این کار باعث کشش عضله ساق پا و کاهش درد خواهد شد. هنگامی که درد کاهش یافت، می توانید از یک بطری یا کیسه آب گرم برای گرما دادن محل درد استفاده کنید. هم چنین، می توانید با انجام این حرکت، پیش از خواب از بروز این دردها در طول شب پیشگیری به عمل آورید.
ایجاد رگ های واریسی در ناحیه تناسلی
برخی از زنان ممکن است در ناحیه اطراف واژن دچار واریس هایی شوند که می تواند بسیار دردناک باشد. دراز کشیدن و استراحت، چند بار در طول روز، می تواند به کاهش فشار و پیشگیری از تورم در رگ های این نواحی کمک کند. برخی تمرینات کف لگن نیز می توانند، در این زمینه موثر باشند. اگر این مسئله، بیش از حد شما را آزار داد، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
تکرر ادرار در دوران بارداری
یکی دیگر از تغییرات بدن در دوران بارداری، تکرر ادرار است. این مشکل زمانی پیش می آید که زن باردار، بیش از حد معمول، نیاز به ادرار کردن پیدا کند. تکرر ادرار در طول سه ماهه اول بارداری شدید تر است. بعد از این مدت زمان، این مشکل، می تواند تا اواخر بارداری که سر کودک به لگن فشار می آورد، کاهش یابد. تکرر ادرار در بارداری، امری طبیعی است و راهی برای درمان آن وجود ندارد. هرگز میزان مصرف آب و نوشیدنی خود را محدود نکنید، زیرا هم شما و هم کودکتان به مایعات فراوان احتیاج دارید. در صورتی که هنگام ادرار کردن، احساس سوزش، زخم یا کمردرد دارید، باید با پزشک خود مشورت کنید. این علائم می توانند نشانه وجود عفونت ادراری باشد که به منظور جلوگیری از بروز عوارض خطرناک، باید به سرعت، درمان شوند.
دوران بارداری با تمام پیچیدگی ها، لذت های خاص خود را نیز دارد، هر چند که بدن زن در این دوران دچار تغییرات متعددی می شود. تغییرات بدن در دوران بارداری ، تنها شامل اضافه وزن نیست، بلکه موارد زیادی را شامل می شود که باید به همه آنها توجه داشت. به گفته کارشناسان مجله اینترنتی ماه ، همه این تغییرات باید تحت نظر پزشک قرار داشته و به خوبی کنترل شود. متاسفانه مشاهده شده که برخی از زنان به منظور حفظ تناسب اندام در بارداری، فرآیند طبیعی این تغییرات را دچار اختلال می سازند که امری بسیار خطرناک بوده و ممکن است سلامت مادر و کودک را تهدید کند.