بیماری های غده تیروئید

غدد مختلفی در بخش های مختلف بدن وجود دارد که هرکدام از آن ها وظیفه خاصی را بر عهده خواهد داشت. به طور کلی، به گفته کارشناسان پزشکی مجله سلامت ماه ، وظیفه اصلی و مشترک همه این غدد، ترشح هورمون های متعددی است که وجود آن ها جهت تنظیم عملکرد بخش های مختلف بدن ضروری است. تیروئید یکی از مهم ترین غدد بدن است که با ترشح تیروکسین، به تنظیم ضربان قلب، فعالیت سیستم گوارش و ایجاد تعادل در دمای بدن کمک می کند. فعالیت نورون های عصبی و کنترل آن ها از جمله مهم ترین وظیفه این غده است که هرگونه اختلال در آن، می تواند زمینه ساز بروز انواع بیماری های غده تیروئید شود.

معرفی بیماری های غده تیروئید

تیروئید، غده ای کوچک و پروانه ای شکل در ناحیه گلو است که فعالیت آن برای حفظ سلامت عمومی بدن و داشتن تعادل در فعالیت اندام های مختلف ضروری است. تیروئید بخشی از سیستم غدد درون ریز است که نسبت به بقیه، از اهمیت بمراتب بیشتری برخوردار خواهد بود. وظیفه اصلی غده های مختلف در بدن، ترشح هورمون هاست که وجود آن به داشتن حس شادابی در فرد کمک می کند.

البته باید اشاره کرد که این، تنها عملکرد هورمونها در بدن نیست، بلکه در برخی موارد، وظایف بمراتب پیچیده تری دارند. ضربان قلب، حفظ سلامت جوانسازی و شادابی پوست ، رشد و نمو، تنظیم دمای عمومی بدن، باروری و فعالیت سیستم گوارش، همگی تحت تاثیر عملکرد غده تیروئید قرار دارند. پهنای غده تیروئید، حدود 5 سانتی متر و وزن آن تقریبا 20 تا 60 گرم است. این غده در ناحیه جلوی گردن و دقیقا در زیر حنجره و تارهای صوتی قرار گرفته است.

عملکرد غده تیروئید در بدن

قبل از اینکه به بیماری های غده تیروئید بپردازیم بهتر است کمی در مورد عملکرد این غده مهم بدن بدانید. تیروکسین اصلی ترین هورمونی است که در اثر فعالیت غده تیروئید ترشح میشود و تقریبا تمامی سلول های بدن از ترشح این هورمون بهره مند خواهند شد. تیروکسین باعث میشود مواد مغذی موجود در بدن در اثر مصرف غذاهای مختلف، به درستی به انرژی تبدیل شده و به مصرف سلول ها برسد. از طرفی، مقدار اکسیژن مصرفی توسط سلول ها را نیز کنترل خواهد کرد. به همین دلیل است که به اعتقاد محققان، غده تیروئید با عنوان مرکز اصلی کنترل سوخت و ساز بدن شناخته می شود. علاوه بر این ها، فعالیت نورون های عصبی ، رشد سلول های مغزی، فعالیت روده ها، قلب، چشم، پوست و مو نیز تحت تاثیر ترشح تیروکسین و فعالیت غده تیروئید خواهد بود.

بیماری های مرتبط با غده تیروئید

قطعا غده تیروئید نیز همانند دیگر بخش های بدن، در صورتی که نیازهایش برطرف نشود، دچار اختلال خواهد شد. اما مسئله این جاست که، از آن جایی که فعالیت غده تیروئید به بخش های دیگر بدن نیز مربوط می شود، علاوه بر خود غده، اندام های دیگر نیز ممکن است تحت تاثیر قرار داشته باشند. از جمله شایع ترین بیماری های غده تیروئید ، می توان به این موارد اشاره کرد:

بیماری گواتر

بیماری گواتر به حالتی اطلاق می شود که در آن غده تیروئید ، دچار تورم شده و ناحیه وسیعی از زیر گردن را در بر می گیرد. این بیماری در بیان عوام، با عنوان غمباد شناخته می شود. در صورتی که تورم غده از ناحیه داخلی گردن صورت گیرد، فرد احساس فشار و خفگی داشته و حتی بلعیدن غذا نیز ممکن است به سختی انجام شود. در مواردی نیز مشاهده شده که گواتر تا نواحی نزدیک به سینه نیز ادامه پیدا کرده و تنفس را دچار مشکل کرده است. پرکاری غده تیروئید در اثر مصرف بیش از حد نمک ید دار از علل اصلی بروز این نوع شایع از بیماری های غده تیروئید است.

سرطان تیروئید

این نوع سرطان، موارد ابتلای محدودی داشته و در اغلب موارد، طول عمر فرد پس از ابتلا به این بیماری، به نسبت دیگر موارد سرطان، بیشتر است. رشد سلول های سرطانی در گردن و در نواحی درونی یا اطراف تیروئید، زمینه ساز بروز این بیماری خواهد بود. سرطان تیروئید از بیماری های غده تیروئید است که درمان آن با روش های متداول شیمی درمانی یا پرتو درمانی امکان پذیر می باشد.

برآمدگی یا تورم یک قسمت از غده تیروئید

حدود 50 درصد از جمعیت جهان، درگیر این بیماری هستند. همان طور که اشاره کردیم، تیروئید ساختاری پروانه ای شکل دارد، یعنی از 2 قسمت متصل به هم تشکیل شده است. نیمی از افراد، دچار تورم در یک قسمت از غده تیروئید هستند، تورمی که گاهی ممکن است بلعیدن غذا یا تنفس را دچار مشکل سازد. برای درمان این مورد از بیماری های غده تیروئید ، متخصصان و پزشکان ابتدا از غده نمونه برداری کرده تا علت اصلی را پیدا کنند، سپس با کمک روش های مختلف مثل جراحی یا تزریق دارو، این مشکل برطرف خواهد شد.

پرکاری تیروئید

هر زمان که غده تیروئید بیش از حد نیاز، تیروکسین ترشح کند، دچار پرکاری شده است. پرکاری تیروئید یکی از شایع ترین بیماری های غده تیروئید است که درصد زیادی از افراد جامعه را به خود مبتلا ساخته است. در سال های اخیر، بیشتر تمرکز پزشکان برای درمان این اختلال، بر روش هایی مثل یون درمانی، داروهای ضد پرکاری یا انجام جراحی معطوف شده که هر کدام از آن ها، مضرات و محاسن خود را خواهند داشت. اما به نظر می رسد، جراحی جزء موارد کمتر امتحان شده است.

کم کاری تیروئید

زمانی که بدن با کاهش میزان ترشح تیروکسین مواجه شود، غده تیروئید دچار کم کاری شده است. در بسیاری از موارد، این بیماری چندین سال بدون تشخیص باقی مانده و علامت مشخصی که باعث نگرانی و توجه فرد شود، از خود بروز نخواهد داد، هر چند که به هر حال کمبود تیروکسین در بدن، اثرات خاص خود را خواهد داشت. به گفته محققان، مصرف داروهای هورمونی و یا بارداری، از جمله اصلی ترین علل ابتلا به نوع از بیماری های غده تیروئید است. مصرف دارو، متداول ترین راه درمان کم کاری تیروئید می باشد.

بیماری Hashimoto نیز یکی از بیماری های غده تیروئید است که اغلب در زنان میان سال اتفاق افتاده و عامل اصلی ابتلا به کم کاری تیروئید می باشد. زمانی که سیستم ایمنی بدن و عملکرد آن دچار اختلال شده و غده تیروئید را اشتباها به عنوان عامل بیماری زا شناسایی می کند، حمله برای نابودی آن آغاز شده، در نتیجه توانایی این غده جهت ترشح تیروکسین مختل می شود. ساده بودن علائم این بیماری باعث شده تا در بسیاری از موارد، دیرتر تشخیص داده شده و فرد سال ها بدون توجه به وجود آن، به زندگی ادامه دهد. ضعف، خشکی پوست، افسردگی، رنگ پریدگی و بزرگ شدن غده تیروئید از جمله مشخص ترین علائم آن است. روش های دارویی، متداول ترین راه درمان می باشد.

روش های پیشگیری از بیماری های غده تیروئید

در بسیاری از موارد، امکان پیشگیری از بیماری های غده تیروئید وجود ندارد، زیرا جزء بیماری های خود ایمنی است و حمله سیستم ایمنی منجر به ایجاد آن می شود. تنها می توان از طرق مختلف به تقویت سیستم ایمنی و عملکرد آن پرداخت و در صورت ضروری بودن مصرف داروهای هورمونی، تعادل در مصرف را رعایت کرده و بر اساس دستور پزشک اقدام به خوردن آن نمایید.

غده تیروئید یکی از غدد درون ریز مهم بدن است که ترشح هورمون تیروکسین از آن، عملکردهای متعددی را در بدن به دنبال خواهد داشت. به گفته کارشناسان مجله اینترنتی ماه ، اختلال در ترشح این هورمون یا به طور کلی ایجاد بیماری های غده تیروئید ، در فرآیند روش های کاهش وزن و افزایش آن بسیار موثر است. از این رو اغلب هنگام تغییر وزن، باید به سلامت فعالیت این غده توجه ویژه ای داشت.