مقاومت آنتی بیوتیکی و روش درست مصرف

آنتی بیوتیک ها داروهایی هستند که برای مقابله با عفونت های باکتریایی استفاده می شوند. مصرف صحیح این داروها که به داروهای ضد میکروبی نیز شهرت دارند، در حفظ زندگی افراد نقش بسزایی دارد. اما استفاده نادرست و بیش از حد این داروها سبب بروز پدیده ای به نام مقاومت آنتی بیوتیکی در فرد خواهد شد. طبق بررسی های کارشناسان مجله سلامت ماه ، اکنون این موضوع به یک نگرانی در سر تا سر دنیا تبدیل شده است. برای شناخت بیشتر این پدیده و هم چنین آگاهی از روش های کنترل این مشکل با ما همراه باشید.

مقاومت آنتی بیوتیکی چیست

مقاومت آنتی بیوتیکی زمانی پیش می آید که با به وجود آمدن تغییراتی، باکتری ها، قادر به مقاومت در برابر تاثیرات آنتی بیوتیک ها می شوند. مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک ها می تواند منجر به مقاومت آنها شود. هر بار که شما آنتی بیوتیک مصرف می کنید، باکتری ها از بین خواهند رفت. اما ممکن است برخی باکتری های مقاوم، باقی مانده و شروع به رشد و تکثیر شدن کنند. آن ها می توانند در بین  سایر افراد نیز پخش شده و منجر به عفونت های خاصی شوند که آنتی بیوتیک ها قادر به درمان آن ها نباشند.

مقاومت آنتی بیوتیکی که در اثر مقاومت باکتری ها در برابر بیماری های عفونی به وجود می آید، یک مشکل شایع و تهدیدی برای زندگی و سلامت افراد است. درمان عفونت هایی مانند ذات الریه، بیماری سل، مسمومیت های خونی، سوزاک یا بیماری های ناشی از مواد غذایی در صورت کاهش تاثیرات آنتی بیوتیک، بسیار مشکل یا غیر ممکن خواهد شد.

باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک

با راحت تر شدن دسترسی به آنتی بیوتیک ها بدون نسخه، سرعت انتشار مقاومت آنتی بیوتیکی در بین افراد افزایش می یابد. گونه هایی از باکتری ها وجود دارند که موجب ایجاد مقاومت به انواع بسیاری از آنتی بیوتیک ها خواهند شد:

• استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی سیلین ( MRSA )
• کلستریدیوم دیفیسیل ( C.diff )
• سل مقاوم در برابر داروهای چندگانه ( MDR-TB )
• کارباپنماز مولد انتروباکتریاسه

این انواع عفونت می توانند جدی شده و درمان را به چالش بکشانند و در حال تبدیل شدن به یکی از دلایل معلولیت و مرگ در جهان هستند. بزرگترین نگرانی ظهور گونه های جدید باکتری است که نمی توان آن ها را با هیچ کدام از انواع آنتی بیوتیک درمان کرد.

پیامد های مقاومت آنتی بیوتیکی در افراد

وقتی فردی تحت تاثیر عفونت ناشی از باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک قرار می گیرد، نه تنها درمان او بسیار مشکل خواهد شد، بلکه این باکتری ممکن است در بین سایر افراد نیز منتشر شود. عدم تاثیر آنتی بیوتیک ها در اثر مقاومت آنتی بیوتیکی، این نتایج را در پی خواهد داشت:

• طولانی تر شدن مدت بیماری
• شدیدتر شدن بیماری
• افزایش دفعات مراجعه به پزشک
• استفاده از داروهای قویتر و گرانتر
• افزایش خطر مرگ در اثر عفونت های باکتریایی

نمونه هایی از باکتری هایی که در برابر آنتی بیوتیک مقاوم می شوند، شامل گونه هایی از باکتری ها هستند که سبب عفونت های پوستی، مننژیت، بیماری های منتقله از راه جنسی و بیماری های عفونی مجاری تنفسی مانند ذات الریه می شوند.

کنترل و پیشگیری از مقاومت آنتی بیوتیکی

عفونت های خفیف با مصرف آنتی بیوتیک ها بهبود خواهند یافت، اما مقاومت آنتی بیوتیکی با مصرف نادرست و بیش از حد آنتی بیوتیک ها تسریع می شود. برای کاهش اثر و محدود کردن انتشار مقاومت آنتی بیوتیکی در جامعه می توان در سطوح مختلف قدم هایی را برداشت:

سطوح فردی: برای کنترل و جلوگیری از گسترش مقاومت آنتی بیوتیکی، این نکات را رعایت کنید:

• تنها زمانی آنتی بیوتیک مصرف کنید که توسط پزشک، تجویز شده باشد.
• اگر پزشک به شما گفت که به آنتی بیوتیک نیاز ندارید، هرگز تقاضای آنتی بیوتیک نکنید.
• در دوره مصرف آنتی بیوتیک ها توصیه های پزشکی که به شما شده است را جدی بگیرید.
• هرگز باقیمانده آنتی بیوتیک های خود را به کسی ندهید یا خودتان مصرف نکنید ( به میزان لازم مصرف کنید )
• برای سرماخورگی و آنفولانزای ویروسی آنتی بیوتیک مصرف نکنید. آنتی بیوتیک تاثیری بر ویروس ندارد.
• دوره درمان خود را کامل کنید، حتی اگر بهبود یافته اید. زیرا ممکن است باکتری هایی باقی مانده باشند و سبب بازگشت عفونت شوند.
• آنتی بیوتیک ها را برای دفعات بعد، ذخیره نکنید و هرگز از نسخه های تجویزی سایر افراد استفاده نکنید.
• با شستشوی مرتب دستها، پختن غذا در محیط بهداشتی، پرهیز از تماس نزدیک با افراد بیمار، داشتن روابط جنسی بی خطر و انجام به موقع واکسیناسیون مانع بروز عفونت در بدن شوید.
• پنج کلید اصلی آماده سازی غذا ( پاکیزگی، جداسازی مواد غذایی پخته و خام، به طور کامل پختن مواد غذایی، نگهداری مواد غذایی در دمای مناسب، استفاده از آب و مواد سالم برای پخت غذا ) را رعایت کنید.

سطوح دولتی: به منظور کنترل و جلوگیری از گسترش مقاومت آنتی بیوتیکی سیاست گذاران در این زمینه باید:

• یک برنامه ملی و عملی کارآمد برای برخورد با این موضوع پی ریزی کنند.
• برنامه های نظارت بر عفونت های مقاوم به آنتی بیوتیک را اصلاح کنند.
• سیاست ها، برنامه ها و تصمیمات مربوط به جلوگیری و کنترل گسترش عفونت ها را تقویت کنند.
• به آموزش و ترویج استفاده مناسب از داروها پرداخته و داروهای با کیفیت را در اختیار مردم قرار دهد.
• اطلاعات مربوط به تاثیرات مقاومت آنتی بیوتیکی را در دسترس قرار دهد.

آنتی بیوتیک با باکتری مبارزه می کند، نه ویروس

آنتی بیوتیک ها بر عفونت های باکتریایی تاثیر می گذارند و نقشی در مقابله با ویروس ها ندارند. به عنوان مثال آن ها قادر به درمان گلو درد هایی هستند که در اثر باکتری استرپتوکوک به وجود آمده اند، هم چنین برخی از عفونت های پوستی نیز که بر اثر باکتری استافیلوکوک به وجود آمده اند، با آنتی بیوتیک قابل درمانند.

با توجه به این که آنتی بیوتیک ها، قادر به از بین بردن باکتری ها هستند، بر ویروس ها تاثیری ندارند. بنابراین این داروها برای درمان عفونت های ویروسی نظیر سرما خوردگی، آنفولانزا، سرفه و تعداد زیادی از انواع گلو درد ها مناسب نمی باشند. استفاده از آنتی بیوتیک برای عفونت های ویروسی:

• عفونت را درمان نخواهد کرد.
• از آلوده نشدن سایر افراد به ویروس، پیشگیری نخواهد کرد.
• باعث بروز برخی عوارض جانبی در فرد خواهد شد.
• در پیشرفت گسترش مقاومت آنتی بیوتیکی مشارکت خواهد داشت.

روش درست استفاده از آنتی بیوتیک ها

بیماران و پزشکان آنها می توانند نقش یکسانی در مقابله با مقاومت آنتی بیوتیکی داشته باشند. زمانی که پزشک نیازی به تجویز آنتی بیوتیک نمی بیند، بیماران نباید تقاضای آنتی بیوتیک کنند و پزشکان نیز تنها باید زمانی آنتی بیوتیک، تجویز کنند که تشخیص داده اند که عفونت بر اثر باکتری ها ایجاد شده است.

به عنوان یک بیمار، بهترین کاری که شما می توانید انجام دهید این است که از پزشک خود بپرسید که آیا آنتی بیوتیک، واقعا بر بیماری شما تاثیری دارد یا خیر؟ همچنین، درباره هر روش دیگری که در بهبود علائم بیماری شما موثر است، پرسش کنید. سوالی که ممکن است در این جا پیش آید، این است که شما باید چگونه بفهمید که مشکل شما ویروسی است یا باکتریایی؟

طبق تحقیقات کارشناسان مجله اینترنتی ماه در مورد مقاومت آنتی بیوتیکی ، علائم بیماری های ویروسی مانند بیماری سرماخوردگی یا آنفولانزا ، پس از چند روز شروع به بهبود خواهند کرد. اما اگر تب دارید و نشانه های بیماری با گذشت چند روز بهبود نیافته و شدید تر شده اند، به احتمال زیاد به عفونت باکتریایی مبتلا هستید و برای اطمینان باید به پزشک مراجعه کنید.