سکته قلبی چیست

اگر شما جزء میلیون ها انسانی هستید که تا کنون به سکته قلبی مبتلا شده اید یا یکی از اعضای خانواده شما، دچار این آسیب قلبی شده، نگران نباشید، شما تنها نیستید. هر ساله هزاران نفر در سرتاسر دنیا، دچار سکته های قلبی می شوند و درصد بسیاری از آنها نیز پس از بهبودی، به زندگی عادی خود بازگشته و هم چنان شادان و سر زنده به فعالیت های خود می پردازند. دلایل سکته قلبی متعدد است و با توجه به گروه سنی و یا سبک زندگی و حتی شرایط جغرافیایی، تغییر می کند.  سکته قلبی چیست و در صورت بروز، چه علائمی خواهد داشت؟ دوره نقاهت پس از آسیب، چه قدر خواهد بود؟ بروز سکته چه تغییراتی در عملکرد قلب و بدن ایجاد می کند؟ راه درمان این بیماری چیست؟ اینها پرسش هایی است که قرار است در بخش سلامت مجله ماه ، به آنها پاسخ داده و آن را مورد بررسی قرار دهیم.

آشنایی با سکته قلبی

قلب، اندامی است که برای ادامه حیات و انجام وظیفه خود، نیاز به اکسیژن تازه دارد. هر زمان عروق منتهی به قلب که وظیفه اکسیژن رسانی به آن را دارند، دچار گرفتگی شوند و یا در مسیر آن، اختلالی ایجاد کنند، زمینه برای بروز سکته قلبی فراهم می شود. سکته زمانی رخ می دهد که عروق خون رسان ، در اثر تجمع چربی یا هر ماده دیگری، تنگ شده باشد و مسیر سیستم گردش خون منتهی به قلب، مسدود شود. این فرآیند را در علم پزشکی ، با عنوان تصلب شرایین می شناسند و مواد مسدود کننده را نیز، پلاک می نامند.

با حرکت خون در مسیر تنگ عروق، به تدریج در کنار پلاک ها ، لخته ای خون ایجاد می شود که همین لخته با جریان خون همراه شده و خود را به قلب می رساند. ورود لخته خون و کمبود اکسیژن تازه در قلب، ماهیچه ها را دچار کم خونی موضعی کرده و سکته اتفاق می افتد. بر اساس آمارها، هر 30 ثانیه یک سکته قلبی در ایالات متحده روی می دهد.

سکته قلبی خبر نمی دهد !

فرآیند تصلب شرایین یا گرفتگی رگ ها ، معمولا هیچ علامت خاصی ندارد. زمانی که عروق منتهی به قلب، باریک شده و جریان خون دچار اختلال می شود، رگ های کناری آنها منبسط شده و وظیفه خون رسانی موقتی را انجام می دهند. به همین دلیل، گرفتگی رگ ها ، علامت خاصی نخواهد داشت. در برخی موارد، دیده شده که کار این رگ ها ، باعث پیشگیری از سکته قلبی شده است و یا حتی زمانی که سکته اتفاق می افتد، در دوران نقاهت و تا زمان بهبود کامل شرایط، همین رگ ها کار خون رسانی به قلب را بر عهده دارند.

سکته ، به قلب چه آسیبی می زند

پس از قطع خون رسانی به قلب و یا ورود لخته به آن، بخشی از قسمت های قلب به دلیل محرومیت از دریافت خون، دچار آسیب می شوند. اما خوشبختانه، پس از پشت سر گذاشتن سکته و ورود دوباره خون به این قسمت، فرآیند بهبود آغاز خواهد شد. ترمیم کامل قلب بستگی به شدت آسیب، محل آسیب و مدت زمان محرومیت عضلات از خون رسانی دارد. اساسا قلب ماهیچه ای بسیار سر سخت است که حتی با وجود آسیب جدی به یک قسمت، بخش های دیگر آن کار خود را انجام خواهند داد. اما به هر حال، جراحت در قلب ، موجب ضعیف شدن عملکرد آن خواهد شد. در صورتی که مراحل درمان تکمیل شده و رژیم غذایی مناسب نیز در دستور کار قرار گیرد، روند بهبود وضعیت فرد نیز سرعت بیشتری خواهد یافت و عمل خون رسانی، همانند گذشته انجام خواهد گرفت.

بهبود فرد پس از سکته قلبی

باید گفت که خوشبختانه، درصد بسیاری از افرادی که دچار سکته قلبی می شوند، پس از حدود 8 هفته ، به بهبودی کامل می رسند. اما نباید فراموش کرد که قسمتی از بافت قلب دچار آسیب شده و ممکن است دیگر نتواند همانند گذشته و دقیقا مثل بافت های سالم، عمل خون رسانی را انجام دهد. در برخی موارد، شدت آسیب در این بافت ها به قدری است که به کلی سبک زندگی فرد را تغییر می دهد. اما به هر حال، پس از گذشت مدتی از بیماری، فرد می تواند به زندگی عادی خود برگردد و می بایست به توصیه های پزشکان بیشتر توجه کند. زیرا هر لحظه امکان وقوع دوباره سکته ، وجود دارد.

آیا هر دردی در قفسه سینه ، نشانه وقوع سکته است؟

هر دردی در قفسه سینه ، نشان از وقوع سکته نیست. گاهی اوقات درد در این ناحیه، به دلیل ایجاد آنژین است. آنژین نیز همانند سکته ، به شرایطی اطلاق می شود که در آن، خون رسانی به بافت های قلب دچار اختلال شده و قلب با کمبود خون و اکسیژن مواجه می شود. با این تفاوت که درد آنژین ، دردی موقتی است و آسیب جدی به بافت های قلب وارد نمی کند، در حالی که سکته ، درد طولانی تر و آسیب بیشتری دارد.

علائم سکته قلبی در مردان و زنان

سکته قلبی در مردان ، اغلب با ایجاد درد در قفسه سینه آغاز می شود، در حالی که علائم سکته قلبی در زنان کمی متفاوت تر است. اگر به عنوان یک زن، یکی از علائم زیر را مشاهده کردید، این می تواند زنگ خطری برای وقوع سکته باشد :

• احساس درد و ناراحتی در کمر، فک، بازو و در وسط قفسه سینه
• تنگی نفس بدون ایجاد درد در ناحیه قلب
• سردرد خفیف، حالت تهوع و استفراغ

سکته های قلبی اگرچه جزو آسیب های خطرناک به حساب می آیند، اما به راحتی می توان از آن پیشگیری کرد. از جمله نکاتی که می توان برای پیشگیری از سکته قلبی مد نظر قرار داد:

• قرار گرفتن تحت نظر یک متخصص و کسب اطلاعات در مورد آسیب های قلبی ، به ویژه سکته ، مخصوصا در سنین بالا
• ترک سیگار. آیا می دانستید که با ترک سیگار، تا 50 درصد خطر ابتلا به آسیب های عروق کرونری کاهش می یابد؟
• داشتن یک برنامه ورزشی منظم یا حداقل 30 دقیقه پیاده روی در روز
• توجه به رژیم غذایی. رعایت یک برنامه غذایی مناسب، کار بسیار ساده ای است که علاوه بر خود فرد، می تواند سلامت دیگر اعضای خانواده را نیز تامین کند. به عنوان یک زن، باید نسبت به مراحل پخت غذا و سرو آن و انتخاب مواد اولیه حساس باشید تا از بروز انواع بیماری ها از جمله سکته های قلبی جلوگیری شود.

دلایل بروز سکته قلبی

سکته های قلبی، علاوه بر گرفتگی رگ ها ، ممکن است دلایل دیگری مثل اسپاسم عضلات نیز داشته باشد. در این حالت، بافت های اطراف قلب دچار انبساط شده و اصطلاحا اسپاسم دارد و موجب تنگ شدن مسیر رگ ها می شود که در نتیجه خون رسانی به قلب ، با اختلال مواجه شده و بافت های داخلی، آسیب می بینند. آسیب فیزیکی رگ ها نیز، یکی از دلایل دیگر بروز سکته های قلبی است که هنوز علت این آسیب ها، نامشخص است.

بر اساس جستجوی کارشناس مجله اینترنتی ماه ،‌ ایجاد سکته قلبی در هر شخص، دلیل متفاوتی دارد، اما به طور کلی یک سری عوامل، جزء علل این وضعیت شناخته شده است؛ از جمله افزایش سن، بالا بودن سطح کلسترول منفی خون ، بیماری دیابت ، تغذیه ناسالم ، عوامل ژنتیکی ، داشتن سابقه خانوادگی، داشتن سابقه دیگر انواع بیماری های قلبی ، فشار خون بالا ، چاقی مفرط یا اضافه وزن، استرس، کشیدن سیگار ، مصرف الکل ، ابتلا به ویروس HIV.