درمان بیماری پارکینسون به کمک سلول های بنیادی

بیماری پارکینسون یکی از انواع بیماری های عصبی است که در سالهای اخیر بسیار شیوع یافته و افراد زیادی را در سراسر جهان درگیر کرده است. علت اصلی این بیماری تخریب سلول های عصبی است. در واقع در اثر نابودی برخی از نورون ها که مسئول انتقال پیام های عصبی هستند، علائمی مثل لرزش دست، پا و عدم تعادل در حرکت در فرد مبتلا مشاهده می شود که مجموع آن ها به عنوان بیماری پارکینسون تلقی می گردد. محققان اخیرا دریافتند که جایگزینی سلول های عصبی و از بین بردن عامل اصلی تخریب سلولها از موثرترین راه های درمان پارکینسون است. با توجه به پیشرفت قابل ملاحظه ای که سلول های بنیادی طی سال های اخیر داشته اند متخصصان امیدوارند تا بتوانند به درمان بیماری پارکینسون به کمک سلول های بنیادی بپردازند. چگونگی استفاده از این سلول ها در درمان پارکینسون را می توانید در مقاله مجله ماه مطالعه نمایید.

آیا درمان بیماری پارکینسون به کمک سلول های بنیادی امکان پذیر است

سلول های بنیادی اجزای خاصی هستند که قابلیت تکثیر و ساخت داشته و فقط به یک عضو بدن اختصاص ندارد. در حقیقت با پیوند سلول های بنیادی به هر قسمتی از بدن، این اجزا دوباره ساخته شده و جایگزین سلول های نابود شده خواهند شد. به همین دلیل می توان به درمان بیماری پارکینسون به کمک سلول های بنیادی پرداخت. معروف ترین و شناخته شده ترین نوع سلول های بنیادی، سلول های جنینی هستند که در مراحل اولیه تشکیل جنین ایجاد می شوند. این نوع از سلول ها قابلیت تولید مجدد سلول در تمامی بافت های بدن را دارند.

مغز استخوان، قلب، ماهیچه ها و روده از جمله منابع تولید سلول های بنیادی در بدن است. نمونه دیگر سلول های بنیادی، سلول های بالغ هستند که برخلاف سلول های جنینی فقط در بخش های خاصی از بدن قابلیت تکثیر دارند. برای مثال سلول های بالغ مغز استخوان برای تولید سلول های خونی مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل کارایی کمتری که سلول های بالغ به نسبت سلول های جنینی دارند، کارآیی آن ها نیز کمی کمتر است.

سلول های بنیادی آی پی اس جهت درمان بیماری پارکینسون

علاوه بر سلول های بنیادی جنینی، نوع دیگری از سلول ها با عنوان ips که در سال 2017 کشف شد، نقش مهمی در درمان بیماری پارکینسون دارد. در واقع آی پی اس نوعی از سلول های بنیادی انسان ساز است که قابلیت تبدیل به دیگر انواع سلول ها را دارد.اخیرا محققان در دانشگاه کیوتو ژاپن تحقیقاتی را آغاز کرده اند که بر عملی کردن استفاده از سلول های بنیادی بر درمان بیماری پارکینسون تمرکز دارد. سال گذشته این تحقیقات نتایج مثبتی در پی داشت و آنها موفق شدند تا درمان بیماری پارکینسون به کمک سلول های بنیادی در میمون ها را آزمایش کنند. که در این روش نورون های از بین رفته مغز را با سلول های بنیادی جایگزین نمایند.

پارکینسون در اثر نابودی یک سری انتقال دهنده های عصبی به نام دوپامین در مغز ایجاد می شود. از بین رفتن ماده شیمیایی دوپامین در مغز منجر به اختلالات حرکتی در فرد و لرزش دست و پا می شود. تاکنون راه درمان این بیماری فقط تجویز دارو برای افزایش تولید دوپامین، تغییر سبک زندگی و افزایش فعالیت بدنی و در برخی موارد نیز، جراحی های پیشرفته ای بود که گاها اثر بخش نیز نبوده است.

تولید دوپامین در مغز به کمک سلول های بنیادی

با تحقیقات انجام شده، پزشکان توانستند راه درمانی نسبتا موثر را پیدا کنند. آن ها با پیوند سلول های بنیادی مغزی، نورون هایی که اخیرا از بین رفته بود را جایگزین کرده و با این کار، اختلال ایجاد شده را برطرف کردند. این پیوند در میمون ها باعث شد تا دو سال دیگر، حیوان زنده بماند و عملکرد حرکتی او نیز پس از درمان، بهبود یافته بود. همان طور که اشاره کردیم برای انجام این پیوند در انسان از سلول های بنیادی آی پی اس استفاده می شود که قابلیت پیوند به هر نقطه از بدن را دارند.

در مورد درمان بیماری پارکینسون به کمک سلول های بنیادی ، این نوع سلول ها به عنوان جایگزینی برای سلول های مغزی به کار برده شده و کار تولید دوپامین در مغز از سر گرفته می شود. با ترشح دوپامین در مغز، بسیاری از عملکرد های رفتاری فرد بهبود یافته و علائم ناشی از پارکینسون کم رنگ تر می شود.

طی مدتی که این راهکار درمانی برای بیماران پارکینسون طراحی شده، چندین نفر با این روش تحت عمل جراحی قرار گرفته و سلول های بنیادی وارد مغز آنان شده. به دلیل اینکه ممکن است سیستم ایمنی بدن و عملکرد آن در برابر پیوند این سلول ها واکنش نشان داده و پیوند را پس بزند، معمولا این بیماران تحت مراقبت قرار گرفته و با داروهایی خاص، محافظت می شوند. البته انجام این مراقبت ها نه تنها به دلیل واکنش سیستم ایمنی بلکه به دلیل انجام جراحی بر روی مغز نیز الزامی است.

نکاتی در مورد استفاده از روش های درمانی به کمک سلول های بنیادی

اخیرا بسیاری از راه های درمانی با کمک سلول های بنیادی از جمله درمان بیماری پارکینسون به کمک سلول های بنیادی ، ثابت شده و بسیار موثر هستند. بررسی های متعدد طی چند سال اخیر نشان می دهد که در بسیاری موارد، استفاده از سلول های بنیادی به ویژه در زمینه درمان بیماری های خونی کارآمد و مفید بوده و ثابت شده که برای درمان این بیماری ها می توان از این روش ها استفاده کرد. در حالی که در مواردی دیگر بعضا تحقیقات انجام شده نیاز به آزمایشات و آزمون و خطا های بیشتری دارد.

هر سری سلول های بنیادی برای درمان یک بیماری خاص مورد استفاده قرار می گیرد. علی رغم اینکه در تعریف سلول های بنیادی گفتیم که این سلول ها قابلیت تبدیل به بافت های مختلف را دارند و در هر حالتی تکثیر می شوند، اما برای درمان بیماری های مختلف و کسب نتیجه موثرتر، بهتر از هر نوع سلول بنیادی برای یک بافت استفاده شود. برای مثال سلول های بنیادی مغز استخوان، بیشتر برای ساخت اجزای خون و درمان بیماری های خونی مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین فقط باید در همین راستا از آن بهره برداری کرد.

کاربرد سلول های بنیادی جنینی در درمان بیماری های خونی

یک نوع مشخص از سلول های بنیادی ممکن است در درمان های بیماری های یکسان، نتایج مختلفی داشته باشد. برای مثال سلول های جنینی عمدتا به عنوان درمان بیماری های خونی شناخته می شود. در مواردی ممکن است همین سلول های جنینی، برای نوع خاصی از بیماری خونی کارساز نباشد و یا سلول های بنیادی آی پی اس که برای درمان آسیب های مغزی مورد استفاده قرار می گیرد، ممکن است در مورد یک سری بیماری های خاص عصبی پاسخگو نباشد.

سلول بنیادی گرفته شده از خود شخص بیمار، در درمان بیماری تاثیرگذار نیست و باید از شخص دیگری با همان ویژگی های ژنتیکی گرفته شود. در این مقاله مجله اینترنتی ماه سعی شد تا درمان بیماری پارکینسون به کمک سلول های بنیادی به زبان ساده شرح داده شود. همچنین برای اطلاع از کاربرد سلول های بنیادی در درمان بیماری های مغزی می توانید دیگر مقالات مجله را مورد مطالعه قرار دهید.