علت‌های پرخاشگری در کودکان
پرخاشگری در جامعه امروز، نه تنها در میان بزرگسالان، بلکه به شکل گسترده در میان کودکان نیز شیوع یافته و به یکی از دغدغه های اصلی والدین تبدیل شده است. در کنار هوش و ذکاوت و استعدادی که کودکان نسل جدید از خود بروز می دهند، رفتارهای خشن و پرخاشگرانه آنها، بیش از هر مسئله ای، ذهن والدین را درگیر کرده است. علت‌های پرخاشگری در کودکان را می توان از زوایای متفاوتی بررسی کرد که راه حل هایی را نیز پیش پا می گذارد.
در باب درمان پرخاشگری در کودکان توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که اولین قدم در درمان و کنترل این رفتار، شناخت علل اصلی آن است، زیرا بررسی این مورد کمک می کند تا بهتر بتوان درصدد رفع آن بر آمد. بررسی علت‌های پرخاشگری در کودکان ، عنوان مقاله ای است که کارشناسان مجله ماه در بخش سلامت به آن پرداخته اند.
علت‌های پرخاشگری در کودکان و عوامل ژنتیکی و طبیعی آن
پرخاشگری، در واقع نوعی خشونت در رفتار است که در مواقع مواجه با یک محرک خارجی ایجاد شده و در احساسات و رفتار فرد، تغییراتی ایجاد می کند. فرد پرخاشگر پس از رو به رو شدن با مسئله ای خاص، دیگر قادر به کنترل رفتار خود نیست و هیچ عاملی نمی تواند مانع بروز خشونت از جانب وی شود. حتی در مواردی ممکن است پرخاشگری فرد را از نظر فیزیکی نیز تحت تاثیر قرار داده و یا احتمال بروز واکنش فیزیکی در این حالت، بالاست.
به گفته محققان، شانس بروز رفتارهای پرخاشگرانه در کودکانی که والدین آنها vاتا خشن هستند، بسیار بالاتر است. در واقع این مسئله، ارثی و ژنتیکی بودن خشونت را در میان افراد نشان می دهد. از طرفی، زمانی که کودک در خانه و خانواده ای خشن و به دور از عواطف و احساسات و رفتارهای پرخاشگرانه بزرگ شده باشد، مطمئنا پرخاشگر خواهد بود. این یعنی، عوامل محیطی نیز تاثیر به سزایی بر پرخاشگری کودک دارد.
تربیت نادرست کودک را پرخاشگر می کند
نحوه تربیت کودک یکی از موثرترین عواملی است که می تواند در بروز رفتارهای پرخاشگرانه دخیل باشد. سخت گیری زیاد والدین یا آزاد گذاشتن بیش از حد کودک هر دو تاثیر منفی بر رفتارها دارد و می تواند از علت‌های پرخاشگری در کودکان باشد. بر اساس آمار، در برخی کشورهای اروپایی مثل آمریکا، 6 درصد از کودکان در منزل، مدرسه یا در اجتماع، در معرض خشونت قرار می گیرند که این رفتارها به تدریج موجب رشد رفتارهای خشونت آمیز و پرخاشگرانه در کودک شده و تا سنین بزرگسالی، نهادینه خواهد شد.
عوامل اجتماعی موثر در پرخاشگری کودکان
مسائل اجتماعی و اقتصادی فراوانی وجود دارد که می تواند در دراز مدت، موجب بروز رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان شود. طلاق والدین، داشتن تنها یک سرپرست، فقر شدید، بیکاری والدین و مسائل اجتماعی موجود در جامعه، از نمونه های این مسائل هستند.
یکی دیگر از مواردی که در سال های اخیر بیش از همه توجه روانشناسان را به خود جلب کرده، افزایش رفتارهای خشونت آمیز از سوی کودکانی است که بیشتر ساعات روز را با تماشای تلویزیون سرگرم هستند. به گفته محققان، کودکانی که بیش از 1 ساعت در روز، برنامه های خشن و اکشن تلویزیون تماشا می کنند، بسیار بیش از دیگران در سنین بالا، پرخاشگر خواهند بود.
در این باره حتما تاثیر بازی های کامپیوتری بر مغز را مطالعه کنید!
روش هایی جهت کنترل خشونت در کودکان
از آن جایی که آموختن یک سری مسائل در سنین کودکی کمی دشوار به نظر می رسد، میتوان جهت کاهش رفتارهای خشونت آمیز از طرف آنها و همچنین به عنوان راهکار کاهش استرس و اضطراب ، با رعایت یکسری نکات، به تلطیف رفتار آنها کمک کرد. این روش ها عبارتند از:
تعیین قوانین و محدودیت هایی مشخص برای کودک
بایدها و نبایدهای رفتاری را برای خود، کودک و کسانی که مسئول مراقبت از وی هستند، تعیین کنید. رفتاری که از نظر شما غیر اصولی و نادرست است را باید به کودک گوشزد کرد و در صورت انجام آن از جانب وی، یک سری تنبیه ها و مجازات ها را اعمال کنید. جهت بهتر کنترل کردن رفتار کودک، می بایست محدودیت هایی نیز در در فعالیت ها، در نظر گرفته شود.
آموزش روش های جدید جهت مدیریت بهتر خشم
کودک را تشویق کنید تا به جای بروز عکس العمل از طریق حرکات بدنی و خشونت، با صحبت کردن و از طریق کلام، مشکل را مطرح کند. هنگامی که در مواجه با خشونت، با کودک صحبت کنید، در واقع این فرصت را در اختیار وی قرار داده اید تا کمی آرام تر شده و در همین زمان اندک، میزان فشار خشونت در وی کمتر شود. اصولا کودکان باید بیاموزند که خشونت روشی مناسب جهت نشان داده ناراحتی نیست و با صحبت کردن نیز می توان احساسات درونی را بروز داد.
آموزش روش های خود کنترلی به کودکان
کودک در سنین پایین تر این مسئله را به خوبی درک نمی کند که کتک زدن، داد و فریاد کردن و استفاده از کلمات نادرست، روشی مناسب جهت ابراز ناراحتی نیست. این وظیفه والدین است تا چند تکنیک آرام سازی را به کودک آموزش دهند. برای مثال، نوشیدن آب یا فکر کردن به رفتار طرف مقابل، می تواند در زمینه کنترل علت‌های پرخاشگری در کودکان ، کارساز باشد. اما دقت داشته باشید که مجموعه این روش های نباید منجبر به بروز افسردگی در کودکان شود؛ این مسئله را حتما دقت داشته و مطالعه کنید.
عدم تشویق کودک به ابراز خشونت
در برخی خانواده ها، رفتاری کاملا غلط رواج دارد بر این مبنی که کودک باید توان دفاع از خود را داشته باشد، بنابراین بروز خشونت از نظر آنان برابر است با جرات و جسارت در کودک. به گفته کارشناسان، هر چه تاکید والدین بر این مسئله یا سو تفاهم، بیشتر باشد، خشونت بیشتر در کودک نهادینه می شود.
کتک زدن یا تنبیه را به یک روش دائمی تبدیل نکنید
برخی والدین به محض مشاهده رفتاری نادرست از جانب کودک، او را کتک می زنند و برخورد خشن، اولین واکنش آنها در برابر رفتار کودک است. زمانی که بعد از هر کار اشتباهی، با کتک زدن کودک را تنبیه می کنید، در واقع این مسئله در ذهن وی جا افتاده می شود که کتک زدن، تنها راه ابراز واکنش در برابر رفتار نادرست دیگران است. پس به تقلید از والدین، با مشاهده خشونت از طرف دوستان یا همسالان، پرخاشگر می شود.
خود را کنترل کنید
تمام رفتار کودکان، دقیقا تقلیدی از رفتار والدین است. در صورتی که شما هنگام عصبانیت، خشم خود را کنترل کرده و رفتارهای پرخاشگرانه نداشته باشید، کودک نیز به تدریج از شما تقلید کرده و همان کار را انجام خواهد داد.
به کودک نشان دهید که مراقب رفتار او هستید.
کودکان معمولا پس از انجام هر کاری، توقع تشویق از جانب والدین دارند. در صورتی که پس از آموزش روش های خود کنترلی و مدیریت خشم، در هنگام ناراحتی، با آرامش احساسات خود را ابراز کرد و خشونتی نشان نداد، حتما او را تشویق و ترغیب کرده و حتی میتوان پاداشی برای این کار کودک در نظر گرفت تا محرکی باشد جهت نهادینه کردن رفتارهای صحیح در وی و جلوگیری از علت‌های پرخاشگری در کودکان .
به عقیده کارشناس مجله اینترنتی ماه گاهی میتوان با صحبت کردن با کودک، از او خواست تا خود، راه های کنترل خشم و عصبانیت و عدم بروز پرخاشگری، پیدا کند. این مجموعه آموزش ها کمک می کند تا خود کودک راهکارهایی را بیابد که خود را آرام کند.