تاثیر نمک بر فشار خون
چند سالی است که بیماری فشار خون، در میان افراد بسیار شایع شده و درصد بالایی از میانسالان و افراد مسن، به این بیماری مبتلا هستند. در کنار موارد ژنتیکی، مصرف بیش از اندازه نمک، یکی از مهمترین دلایل بروز پرفشاری خون است. اما اینکه چه طور و چه میزان نمک می تواند بر فشار خون تاثیر داشته باشد، یا به عبارتی تاثیر نمک بر فشار خون را در این مقاله از مجله ماه بطور کامل توضیح داده شده است.
نتیجه تاثیر نمک بر فشار خون
سال هاست که اغلب مردم وجود نمک را عامل اصلی پرفشاری خون می دانند. هر چه تحقیقات در این زمینه بیشتر می شود، تاثیر سدیم بر افزایش فشار خون بیشتر محرز می گردد. در جریان این تحقیقات، طبعا راهکارهای متعددی نیز ارائه شده است. بر اساس توصیه پزشکان، میزان استاندارد نمک در هر روز می بایست 2300 میلی گرم باشد. مصرف بیش از این مقدار، عوارضی مثل بالا رفتن فشار خون دارد. در ابتدا فقط مقدار مصرف مد نظر بود، اما با شیوع بیماری پر فشاری خون و روشن شدن ارتباط تاثیر نمک بر فشار خون باعث شد تا این مسئله به صورت جدی تری دنبال شود.
زمانی که شما سدیم بیش از اندازه مصرف کنید، بدن آب زیادی را به خود جذب کرده و زیاد بودن حجم آب بدن، موجب می شود تا نمک در قسمت های مختلف بدن حرکت کرده و سطح فشار خون یا در واقع میزان فشاری که خون به دیواره رگ ها ایجاد می کند، افزایش یابد. علاوه بر این آب اضافی در بدن هم موجب ایجاد فشار بر قلب و هم اختلال در عملکرد رگ ها می شود.
نمک را کم مصرف نکنیم!
کار تحقیق در مورد تاثیر نمک بر فشار خون با تحت نظر قرار دادن 2632 زن و مرد بین 30 تا 64 سال با فشار خون نرمال، آغاز شد. این تحقیق حدود 16 سال ادامه داشت و پس از جمع آوری اطلاعات، نتیجه چنین شد که افرادی که روزانه کمتر از 2500 میلی گرم نمک مصرف می کنند، دچار پرفشاری خون هستند. نتایج به دست آمده موجب شگفتی محققان شده بود. زیرا اکثر قریب به اتفاق آنها تقریبا مطمئن بودند که مصرف زیاد سدیم، باعث افزایش فشار خون می شود.
به همین دلیل، تحقیقی دیگر با همین مضمون دوباره انجام شد و محققان دریافتند که مصرف سدیم چه به مقداری کمتر از میزان توصیه شده باشد و چه بیشتر، موجب افزایش فشار خون می شود. در واقع فرد باید میزان استاندارد 2300 میلی گرم را رعایت کند و توجه داشته باشد که کمتر یا بیشتر از این مقدار، مصرف نکند. زیرا در هر دو حالت، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی عروقی وجود دارد.
تاثیر پتاسیم بر فشار خون
با تنظیم میزان سدیم مصرفی، تا حد زیادی از پیشرفت بیماری قلبی و فشار خون، جلوگیری شد. در تحقیقات صورت گرفته، علاوه بر تاثیر سدیم، در مورد پتاسیم نیز بررسی هایی انجام گرفت و مشخص شد که مصرف پتاسیم نیز به اندازه سدیم، می تواند بر بالا بودن یا پایین بودن فشار خون تاثیر داشته باشد. بر اساس آمار، آن دسته از افرادی که معمولا فشار خون پایینی دارند، سدیم و پتاسیم بیشتری مصرف می کنند و در مقابل، کسانی که مصرف پتاسیم و سدیم آنها کمتر از حد استاندارد است، به پرفشاری خون مبتلا هستند. به گفته محققان نتایج این تحقیق نشان داد که مصرف کم پتاسیم نیز می تواند همانند سدیم، منجر به بروز بیماری های قلبی عروقی شود.
تفاوت تاثیر نمک و سدیم بر فشار خون
در برخی منابع ممکن است بین سدیم و نمک، تمایزی قائل شده باشند. اما از نظر میزان تاثیری که بر فشار خون دارند، مفهوم هر دو یکی است. نمک نوعی سدیم است که به عنوان یک ماده معدنی در بسیاری از غذاها به صورت طبیعی وجود دارد. علاوه بر نمک، اشکال مختلف دیگری از سدیم نیز در رژیم های غذایی موجود است، مثل MSG که در غذاهای چینی به عنوان چاشنی مورد استفاده قرار می گیرد.
راهکار هایی برای کاهش مصرف نمک
همان طور که در قسمت تاثیر نمک بر فشار خون اشاره شد مصرف به اندازه و مجاز نمک، 2300 تا 2400 میلی گرم در هر روز است، یعنی چیزی معادل یک قاشق چای خوری. پیشنهاد می کنیم توصیه های مهم برای کاهش مصرف نمک را جدی بگیرید. برای کاهش میزان مصرف سدیم، می توان از این راهکارها پیروی کرد:
- عدم استفاده از نمک در هنگام صرف غذا
- مطالعه برچسب روی مواد غذایی و اطلاع از میزان نمک آنها
- استفاده از غذاهایی که فاقد نمک یا مقدار نمک کمتر هستند.
- استفاده از جایگزین های نمک جهت تامین سدیم مورد نیاز بدن، البته با مشورت پزشک
- عدم استفاده از نمک های رژیمی به جای نمک معمولی
غذا های دارای میزان سدیم کم:
- غذاهای فرآوری شده مثل انواع سس ها، گوشت های نمک سود شده و ژامبون
- سوپ های آمده و خوراک های کنسروی
- گوشت های بسته بندی و آماده طبخ
- چاشنی های آماده
- سس های آماده جهت تهیه پاستا
- تنقلاتی مثل چیپس، پاپ کورن یا فرآورده های حجیم ذرت
- ترشی های آماده سرو
میزان سدیم موجود در غذاهای مصرفی روزمره
- گوشت: 90 میلی گرم
- تن ماهی: 300 میلی گرم
- ماهی تازه: 100 تا 300 میلی گرم
- شیر: 120 میلی گرم
- پنیر کم چرب: 150 میلی گرم
- سبزیجات تازه یا پخته شده بدون نمک: 150 میلی گرم
- سبزیجات فریز شده: 50 تا 400 میلی گرم
- رب گوجه فرنگی: 660 میلی گرم
- نان: 110 تا 170 میلی گرم
غذاهای کنسروی، غذاهای آماده و فست فودها: 500 تا 1570 میلی گرم و در برخی موارد، مثلا یک پیتزا با تمامی مخافات به همراه سس، نیاز یک روز بدن به نمک را تامین می کند.
کاهش مصرف نمک مساوی با کاهش بیماری های قلبی
آن چه اهمیت دارد این است که مصرف استاندارد نمک و یا همان سدیم در هر روز، همان میزان توصیه شده توسط پزشکان است. حال تفاوتی ندارد که شما از چه نوع رژیم غذایی استفاده می کنید. حتی در بهترین حالت و با اصولی ترین رژیم ها نیز میزان زیاد مصرف سدیم، موجب افزایش فشار خون و در نتیجه ایجاد مشکلات قلبی می شود.
هرچه سابقه فرد در ابتلا به پرفشاری خون بیشتر باشد، احتیاط در مصرف نمک بیشتر می شود. نکته دیگر اینکه، تحقیقات انجام شده بر روی افراد جهت تعیین میزان مصرف نمک و سنجش این مسئله که آیا سدیم، فشار خون را بالا می برد یا خیر، در ابتدا بر روی همه گروه ها بدون توجه به سابقه بیماری و یا وزن آنها صورت گرفت. پس این نتایج به دست آمده نتایجی کلی است و عوامل دیگری نیز ممکن است در کنار مصرف نمک، بر فشار خون فرد و افزایش آن، تاثیر گذار باشد. به علاوه، جنسیت و نژاد فرد نیز در این مورد تاثیر چندانی ندارد.
خطر افزایش فشار خون در اثر مصرف بیش از حد، یا کمتر از میزان توصیه شده سدیم، در مردان و زنان به یک اندازه است. دلیل توجه مجله اینترنتی ماه به مصرف به اندازه پتاسیم در کنار مصرف سدیم، این است که پتاسیم می تواند میزان نمک اضافی در بدن را از طریق ادرار خارج کند و از تاثیر نمک بر فشار خون بکاهد. اگر به فشار خون مبتلا هستید پیشنهاد می کنیم در ادامه روش های کنترل فشار خون را مطالعه نمایید.