ماشین های خلاق – آیا ماشین ها می توانند خلاق باشند ؟

هر ایده ی جدید می تواند به یک ابتکار یا اختراع تبدیل شود. اما برای یک ماشین، خلاق بودن نیاز به تغییرات و اصلاحاتی دارد. از نظر David Galen Son ، خلاقیت یعنی ابداع و نو آوری. خلاقیت، عادات و روش های افراد برای انجام کار را تغییر می دهد. اما این سوال مطرح است که ماشین های خلاق چگونه رفتاری دارند؟ یا اصلا ماشین ها می توانند خلاق باشند ؟

هوش مصنوعی در ماشین های خلاق

از نظر پروفسور  Galenson، خلاقیت، بر 2 اساس است: نوع اول ذهنی یا مفهومی که بیشتر ناخودآگاه و بی اختیار است و نوع دوم تجربی، که برگرفته از سال ها تمرین و ممارست است. Orsen Welles، زمانی که اولین فیلم خود یعنی Citizin kane  را کارگردانی کرد، فقط 25 سال سن داشت، اما Aifred Hitch Coc  پس از ساختن 98 فیلم ناموفق، توانست Vertigo  را در سن 58 سالگی تهیه کند.

اغلب ماشین ها یا هوش های مصنوعی رویکرد Hitch Coc را برای ایجاد خلاقیت، در پیش می گیرند. به این دلیل که سرعت پردازش اطلاعات در آن ها بیشتر است، پس می توانند در کسری از ثانیه داده های جدید را تجربه، تجزیه و تحلیل کنند. این شیوه ی کسب خلاقیت در انسان ها، بیش از این نتایج شگفت انگیزی را در برداشته است و شاید در درک این مطلب که چرا هوش مصنوعی ترسناک است؟ نیز به ما کمک کند.

هوش مصنوعی و خلاقیت

Jack Hopkin ، یکی از متخصصان قدیمی دانشگاه Cambrige ، نرم افزاری طراحی کرد که شعری را با ریتم و ملودی خاص می رود. این نرم افزار، شامل 7 میلیون واژه ای بود که به طور معمول در قرن 20 میلادی در اشعار انگلیسی مورد استفاده قرار می گرفت. اما در برخی موارد آنقدر شیوه ی تلفظ غلط بود که امکان تشخیص آن وجود نداشت. این وسیله، اولین در نوع خود بود. در سال 2015، یک شاعر کامپیوتری، در مجله ی  دانش آموزی  Archive در دانشگاه Duke  برای پر کردن ستون شعر، استخدام شد .

در همین راستا، ابزار های طراحی وب سایت، مثلFrienfrop  یا The Grid ، برای طراحی و اجرای خودکار یک سایت، از AI  یا هوش مصنوعی استفاده می کنند. در ماه آگوست، برنامه ای به نام Amper، اولین آلبوم موسیقی ساخته و تولید شده توسط هوش مصنوعی را با نام” من یک هوش مصنوعی هستم” به بازار عرضه کرد.

تفاوت میان هوش مصنوعی و ذهن انسان

ویژگی ناخود آگاه بودن خلاقیت، برگرفته از منطق اکتشافی و تفکرات انسان است. اساساٌ داده ها هستند که بر روی ذهن عمل می کنند. معمولاٌ نتایج حاصل از یک مسئله، به نوع داده ها بستگی دارد و نمی توان انتظار داشت که این نتایج، خلاقانه باشد. انسان ها این قابلیت را دارند تا سطح خوب یا بد بودن چیزی را درک کنند. اما ماشین برای دستیابی به نتیجه، نیاز به پارامترهای مشخص دارد. این مورد، یکی از وجوه تمایز میان انسان و AI  (هوش مصنوعی) است و محققان در پی دستیابی به راهی هستند تا مفاهیم گنگ و نامفهومی مثل خوب بودن، توسط یک ماشین، درک شود.

طبق نظر Ranjitha Kumar، پژوهشگر علوم جدید در دانشگاه Illinioise ، ماشین ها در کسب داده ها و ارزیابی نتایج بسیار خوب عمل می کنند، اما تا زمانی که برنامه ی خاصی را برای درک مفاهیم انتزاعی در آن ها طراحی نکرده باشید، نمی توانید انتظار داشته باشید که هدف شما را درک کنند. تصور این مسئله که یک AI  بتواند هرکاری را انجام دهد، در زمان حال قدری سخت و غیر ممکن به نظر می رسد، اما آینده ای که در آن بتوان از ماشین ها انتظار انجام هرکاری را داشت، زیاد دور نیست. چرا که اساساٌ ماشین ها، سیستم های برنامه ریزی شده ای هستند که فقط بر اساس قواعد و قوانین خاصی عمل می کنند.

آیا ماشین ها می توانند آثار هنری خلق کنند؟

در طول دهه ی 1970، Hrold Cohen  در تلاش بود تا با طراحی یک برنامه ی کامپیوتری، میزان خلاقیت خود را بسنجد. این برنامهAaron  نام داشت که می توانست آثار هنری خلق کند. این برنامه ی کامپیوتری تا حدود زیادی، موفق ظاهر شده بود، زیرا این قابلیت را داشت تا تابلوهایی طراحی کند که در نمایشگاه های مختلف در معرض دید قرار می گرفت. این نمونه، نشان دهنده ی این مسئله است که فناوری های نو می توانند خلاقیت انسان را تقلید کنند. اما آیا به راستی ماشین ها می توانند به صورت خودکار، خلاق باشند؟

Michael Wibber متخصص فناوری، در مورد این اصل یعنی خلاقیت اختیاری ماشین ها، قدری با شک و تردید صحبت می کند. از نظر وی، ماشین ها توانایی انجام بسیاری از کارها مثل نقاشی کردن، طراحی و غیره را دارند، اما تا حدودی که برای آن برنامه ریزی شده باشند! این قضیه کاملاٌ شفاف و مشخص است که پیش ازین با کمک فناوری، این امکان وجود داشت تا یک ماشین بتواند تصویری را بر اساس چیزی که به آن نشان داده شده (دقیقاٌ شبیه به آن ) طراحی کند. اما حتی در این مورد نیز، ماشین قادر به طراحی تصویر به تنهایی نبود، بلکه فقط یک کپی از چیزی که در اختیار داده شده ارائه می دهد.

برنامه های متعددی برای نیل به این هدف، ساخته و اجرا شد، اما هنوز امکان ظهور خلاقیت از جانب ماشین ها فراهم نشده بود. به گفته کارشناس مجله ماه حتی این امکان وجود دارد که AI  بتواند تصویری را به صورت تصادفی، طراحی کند، اما این تصویر تصادفی زیاد قابل تشخیص نیست. از نظر Wilber، نکته ی قابل توجه این است که نمی توان خلاقیت را به یک ماشین یاد داد، اما می توان ابزار های جدیدی ساخت که انسان ها بتوانند با کمک آن ها خلاقیت خود را ابراز کنند. هنر، موسیقی و ادبیات اولین موضوعاتی هستند که برای تشخیص میزان خلاقیت یک ماشین مورد استفاده قرار می گیرد.

خلاقیت چیست ؟

از نظر Margaret A’Boden، خلاقیت یعنی توانایی دستیابی به ایده های نو، هیجان انگیز و ارزش مند. این قابلیت یکی از ویژگی های مربوط به هوش انسان است. خلاقیت در تمامی توانایی های فردی مثل تفکر مفهومی، درک حافظه و ویژگی انتقاد از خود قابل شناسایی است. همه ی ما افراد خلاقی هستیم، اما میزان این ویژگی در هر شخصی متفاوت است. انسان ها و ماشین ها، باهم دست به اختراع و بروز خلاقیت می زنند.

رویکرد دیگری، انسان و ماشین را در همکاری خلاقانه، بهم مرتبط می سازد. در فرآیند رشد و پیشرفت؛ دگرگونی و تغییر، امری است که به اختیار انتخاب می شود. زیرا موجب پویایی است. اما چه اتفاقی ممکن است روی دهد اگر که هنرمندان در فرآیند انتخاب، مداخله داشته باشند؟ یک هنرمند با کمک قواعد خاصی می تواند یک سیستم کنترل پی ریزی کند که در آن، تغییر و دگرگونی، به انتخاب خود شخص باشد. این ترفند، 2 جزء اصلی دارد : اول، روش کنترل کردن سیستم است که توسط ماشین انجام می شود و دوم چگونگی دسترسی و استفاده از آن است که آن را انسان انجام می دهد.

با استفاده از چنین فناوری هایی می توان بر فرآیندهای خلاقانه افزود، یعنی برجی از مراحل از پیش برنامه ریزی شده به عهده ی ماشین و برخی موارد دیگر توسط انسان انجام شود که در نتیجه آن موجب شود تا ماشین های خلاق نمود بیشتری پیدا کنند.اما همانطور که در مجله اینترنتی ماه خواندید؛ بدون شک در آینده ای نه چندان دور، ماشین ها طوری طراحی می شوند که بتوانند فعالیت های انسانی مثل انتقاد از خود، بهره گیری از حافظه و درک را با کمترین میزان خطا، تقلید کند.