بیماری کم خونی در زنان

کم خونی یکی از اختلالات شایع در جوامع مختلف است که به نظر می رسد بروز آن در زنان بیش از مردان است. بررسی های مجله سلامت ماه نشان می دهد که درصد بسیاری از جوانان و نوجوانان دختر، مبتلا به بیماری کم خونی یا آنمی بوده و در حال استفاده از انواع قرص های آهن یا فولیک اسید هستند. عوامل بسیاری می تواند منجر به بروز بیماری کم خونی در زنان شود و مطمئنا عوارض بسیاری نیز خواهد داشت، به ویژه در صورتی که پیشگیری نشود.

بیماری کم خونی در زنان چگونه اتفاق می افتد

کم خونی شرایطی است که در آن تعداد گلبول های قرمز خون ، کمتر از حد نرمال و طبیعی است و یا درصد هموگلوبین موجود در خون ، بسیار کم باشد. خون از دو نوع گلبول ساخته شده است. گلبول قرمز که مسئول حمل و انتقال اکسیژن به بخش های مختلف بدن است و گلبول سفید که وظیفه آن، دفاع از بدن در برابر عوامل بیماری زاست. در واقع گلبول سفید، بخشی از سیستم ایمنی بدن را تشکیل می دهد. زمانی که حجم گلبول قرمز کم باشد یا میزان هموگلوبین کاهش یابد، فرد اصطلاحا دچار کم خونی شده است.

بدن برای انجام فعالیت های طبیعی خود نیاز به اکسیژن دارد. در خون ، پروتئینی به نام HGB مسئول انتقال اکسیژن از ریه به اندام های مختلف بدن است. از طرفی دلیل اینکه چرا رنگ خون قرمز است نیز وجود این نوع پروتئین می باشد. بیماری کم خونی در زنان یا خفیف و جزیی است یا ممکن است شدید و حاد باشد. در صورتی که کم خونی شدید باشد، کمبود اکسیژن در اندام های بدن می تواند منجر به بروز آسیب های جدی شده و حتی مغز نیز از این آسیب ها در امان نباشد. در صورتی که این مشکل به درستی تشخیص داده نشود و یا درمان نشود، می تواند منجر به مرگ شود. زیرا اندام ها در اثر کمبود اکسیژن، دچار نارسایی خواهند شد.

علائم کم خونی در زنان

ضعف، تنگی نفس، افزایش ضربان قلب ، رنگ پریدگی، احساس سرما، گیجی و خستگی مفرط، از علائم بیماری کم خونی در زنان است.

کم خونی فقر آهن در زنان

کم خونی انواع مختلفی دارد که شایع ترین آنها به ویژه در میان زنان، کم خونی فقر آهن است که در اثر کمبود آهن در بدن به وجود می آید. زنان به دلایل متعددی دچار کمبود آهن در بدن می شوند. برای مثال دوران قاعدگی ، در کنار خون زیادی که از بدن خارج می شود، آهن فراوانی نیز از دست می دهند. در دوران قاعدگی ، هم زمان با خارج شدن مقدار زیادی خون از بدن، باید این حجم از خون دوباره جایگزین شود.

وجود آهن برای جایگزین کردن دوباره خون، ضروری است. در صورتی که آهن کافی در بدن وجود نداشته باشد، امکان جبران خون از دست رفته نیز وجود نخواهد داشت. بنابراین، بیماری کم خونی در زنان اتفاق می افتد. به جز قاعدگی، وجود برخی فیبرومها در رحم و یا برخی اعمال جراحی برای جلوگیری از سقط جنین در دوران بارداری نیز، می تواند منجر به کم خونی در زنان شود.

یکی دیگر از مواردی که به وجود آهن به مقدار کافی در بدن نیاز است، هنگام تولد نوزاد است. به دلیل خونریزی زیاد در هنگام تولد نوزاد، باید آهن کافی برای دریافت مجدد خون وجود داشته باشد. به توصیه پزشکان، زنان باردار در این دوران، به روزانه 27 میلی گرم آهن نیاز دارند. در حالی که نیاز زنان عادی، 18 میلی گرم در روز است. بر اساس آمار، از هر 5 زن، 1 نفر مبتلا به کم خونی فقر آهن است. اگر چه به نظر می رسید این آمار در کشورهای در حال توسعه بیش از دیگر کشورها باشد، اما مشخص شد این عارضه در میان تمامی مناطق جهان شایع است. منتهی در کشورهای فقیرتر، بیشتر مشاهده شده است. خوشبختانه بیماری کم خونی در زنان غیر قابل درمان و غیر قابل کنترلی نیست و به راحتی می توان آن را تشخیص داد.

علل ایجاد کم خونی در زنان

یکی از علل کم خونی که هم در زنان و هم در مردان مشترک است، کم خونی ناشی از انجام اعمال جراحی است. خونریزی های داخلی ناشی از وجود اختلال در سیستم گوارشی، در میان زنان و مردان بسیار شایع است. البته در برخی زنان، بارداری های مکرر بدون توجه به جایگزین کردن آهن مورد نیاز بدن نیز، می تواند موجب کم خونی شود. اما از جمله عللی که منحصرا موجب بیماری کم خونی در زنان می شود، می توان به این موارد اشاره کرد:

قاعدگی عامل کم خونی در زنان

در صورتی که فرد خونریزی های شدید و طولانی مدت در دوران قاعدگی داشته باشد، به دلیل کمبود آهن در بدن توانایی تولید مجدد گلبول های قرمز خون به همان سرعت را نخواهد داشت. در نتیجه مقدار کمی خون، جایگزین مقادیر از دست رفته خواهد شد که کافی نیست. بنابراین فرد دچار کم خونی خواهد شد. در این موارد اگرچه مصرف رژیم های غذایی حاوی آهن و البته مواد غذایی خون ساز بسیار کمک کننده است، اما تنها راه برطرف کردن کم خونی ناشی از خونریزی های طولانی در دوران قاعدگی نیست. بلکه باید ابتدا علت اصلی شدت خونریزی را کشف کرده و سپس به دنبال راهکاری برای برطرف کردن کمبود آهن بود. زیرا در صورت عدم درمان این مسئله، مصرف زیاد آهن نیز با قاعدگی بعدی خنثی می شود.

زایمان عامل موثر در کم خونی زنان

زایمان در هر حالت طبیعی، با از دست دادن مقداری خون همراه است. اما در برخی افراد این مقدار خون، بیش از حد طبیعی است و ممکن است منجر به کم خونی های شدید پس از زایمان شود. در مواردی، لازم است تا مادران پس از تولد نوزاد تحت نظر پزشک از مکمل های آهن استفاده کنند.

وجود کیست در رحم و بزرگ شدن آن

گاهی اوقات فیبروم ها یا کیست هایی در بافت رحم ایجاد می شود که به تدریج بزرگتر شده و مقدار خونریزی در عادات ماهانه را بیش از پیش افزایش می دهد. وجود این فیبروم ها علاوه بر افزایش خونریزی، درد قاعدگی را نیز بیشتر خواهد کرد. کمبود آهن در بدن ، می تواند فعالیت این فیبروم ها را بیشتر کرده و خونریزی ناشی از فعالیت آنها را افزایش دهد.

بروز کم خونی در زمان بارداری

با پیشرفت مراحل بارداری نیاز بدن به گلبول قرمز بیشتر خواهد شد. به همین دلیل بیماری کم خونی در زنان یکی از اختلالات شایع در دوران بارداری است. بر اساس آمار سازمان جهانی سلامت ، نیمی از زنان باردار مبتلا به کم خونی فقر آهن هستند. این در حالی است که زنان در این دوران، به دو برابر مواقع عادی، مصرف آهن نیاز دارند. بیشترین میزان آهنی که در دوران بارداری وارد بدن می شود، به مصرف بند ناف و جنین می رسد، در نتیجه مادر از آهن بی بهره می ماند.

به طور طبیعی، حجم خون در هنگام بارداری افزایش می یابد. به همین دلیل ممکن است میزان گلبول قرمز در خون کم شود. البته در طول این دوران، آزمایشات متعددی انجام می گیرد تا در صورت ابتلا به کم خونی، مادر تحت نظر قرار گرفته و دارو و رژیم غذایی مناسب برای وی تجویز شود. زیرا کم خونی خطری است که هم مادر و هم جنین را در معرض خطر قرار می دهد. از دید مجله اینترنتی ماه موثر ترین راه برای درمان بیماری کم خونی در زنان ابتدا یافتن علت آن است. پس از اینکه علت توسط پزشک مورد بررسی قرار گرفت، می توان با کمک رژیم های غذایی مناسب در کنار مصرف مکمل ها، پیشگیری از کم خونی را آغاز کرد و از شدت یافتن عوارض این اختلال جلوگیری نمود.