آلزایمر
بیماری آلزایمر یک اختلال عصبی است که در آن مرگ سلول های مغز موجب از دست دادن حافظه و یا کاهش قوه ی تشخیص می شود و نظریه کاهش احتمال مرگ با افزایش سن را تا حدودی کنار می زند. آلزایمر شکل معمول و رایج جنون است، در واقع طبق آمار، 80-60 درصد افراد دارای جنون از بیماری آلزایمر رنج می برند. برای شناخت بیشتر این بیماری، با مجله ماه همراه باشید.
در سال 2013، 8/6 میلیون نفر در ایالات متحده مبتلا به جنون بودند که از این میزان، حدود 5 میلیون نفر دچار الزایمر شده اند. پیش بینی شده که در سال 2050 این رقم به 2 برابر برسد. آلزایمر یک بیماری عصبی است که علائم آن در ابتدا ملایم و نامحسوس است اما با گذشت زمان شدیدتر می شود.
علائم آلزایمر
برای تشخیص بیماری آلزایمر فرد می بایست از نظر عملکرد های رفتاری و شناختی مورد بررسی قرار گیرد و نتایج این بررسی با وضعیت قبلی فرد پیش از ابتلا، مقایسه شود. این بررسی باید همه جانبه باشد، یعنی هم شامل رفتارهای اجتماعی وی برای مثال در محل کار و هم عملکرد او در فعالیت های معمولی روزانه باشد. تشخیص زمانی صورت می گیرد که فرد حداقل 2 یا 5 علامت از علائم زیر را داشته باشد:
کاهش توانایی فرد در به خاطر سپردن یا یادآوری اطلاعات که می تواند منجر به:
- پرسش ها و مکالمه های تکراری
- گم کردن وسایل شخصی
- فراموش کردن رویدادها یا قرار ملاقات ها
- فراموش کردن پیشینه ی خانوادگی شود.
اختلال در انجام فعالیت های روزانه و وظایف پیچیده مثل:
- عدم درک خطر
- عدم توانایی در مدیریت مالی
- عدم توانایی در تصمیم گیری
- عدم توانایی در برنامه ریزی و انجام فعالیت های چند مرحله ای
اختلال در انجام فعالیت هایی که درست نبودن آن ها به دلیل مشکل در بینایی نیست، بلکه مشکل تشخیص فرد است، برای مثال:
- عدم توانایی برای استفاده از ابزارهای ساده مثل بستن دکمه ی لباس
اختلال در خواندن، نوشتن و صحبت کردن:
- فراموش کردن کلمات معمولی در حین صحبت کردن
- خطا در نوشتن و تلفظ کردن حروف
تغییر در رفتار و شکل مسئولیت پذیری فرد:
- تغییر ناگهانی در حالت و یا نداشتن انگیزه و علاقه برای انجام کار
- کم طاقت شدن
- بروز رفتارهای غیر معمول و غیر قابل پذیرش از نظر اجتماعی
علائم اولیه آلزایمر
علائمی که تا کنون گفته شده، مواردی بود که بین آلزایمر و جنون، یکسان بود. اما در ادامه علائمی را بررسی می کنیم که فقط در فرد دچار آلزایمر دیده می شود:
- تغییرات کم رنگ و آهسته در رفتار فرد
- اختلال در سطح شناختی فرد به خصوص در مورد مسائل پیش پا افتاده
اگر این علائم سریعا و در عرض چند روز بروز پیدا کرد، باید سریعا مرحله ی درمان را آغاز کرد. زمانی آلزایمر جدی شده و به مراقبت های جدی تر نیاز دارد که حافظه ی فرد از دست رفته و فرد توانایی لازم برای یادگیری اطلاعات جدید و یا یادآوری اطلاعات ذخیره شده در مغز را ندارد. یکی از علائم اولیه تشخیص آلزایمر اختلالات زبانی است، یعنی فرد در پیدا کردن لغات دچار مشکل می شود.
گفته شده که در افرادی که سابقه ی بیماری آلزایمر را در خانواده ی خود داشته باشند ، ممکن است این علائم اولیه از سنین 60-30 سالگی نیز بروز دهند. به طور کلی حدود 5 درصد از مبتلایان به آلزایمر کمتر از 60 سال سن دارند.
تشخیص و درمان آلزایمر
برای تشخیص آلزایمر، یک آزمایش مشخصی وجود ندارد. بنابراین پزشکان مجموعه ای از علائم و نشانه ها را جمع بندی کرده و بر اساس سابقه ی خانوادگی فرد تصمیم گیری می کنند. علاوه بر این، وضعیت عصبی فرد و عملکرد سیستم عصبی نیز مورد بررسی قرار می گیرد. سپس با استفاده از آزمایش خون، CT و MRI و همچنین تست وضعیت حافظه و نحوه ی یادگیری در فرد، به تشخیص می رسند.
روش درمانی خاصی تا کنون برای این بیماری کشف نشده است، زیرا از بین رفتن سلول های مغزی غیر قابل جبران است. البته روش های متعددی از سوی کارشناسان پیشنهاد شده که باعث می شود بیماری پیشرفت نکرده و از حاد شدن آن جلوگیری می کند. برنامه هایی مثل مراقبت های روزانه و انجام تمرینات ذهنی و عضویت در انواع فعالیت های گروهی و همچنین بهداشت روان و پیشگیری از افسردگی.
اگرچه هیچ داروی خاصی نمی تواند موجب بهبود این بیماری شود، اما برخی از داروها مثل Rivastigmine, Taerine, Denepezil می تواند به فرد کمک کند تا در انجام فعالیت های روزانه دچار مشکل نشود.
دلایل بروز آلزایمر
آلزایمر یک بیماری عصبی و وابسته به سیستم عصبی است که در اثر مرگ سلول های مغزی به وجود می آید. در این فرد بافت مغزی روز به روز کوچک تر شده و اتصال و ارتباط بین قسمت های مختلف مغز در حال نابودی است. از آن جایی که این بافت ها و اتصالات میان آن ها از نوعی پروتئین خاص به وجود می آید، کمبود این پروئتین موجب نابودی هرچه بیشتر این سلول ها می شود. البته هنوز دلیل مشخص و قابل استنادی در مورد بروز این موارد بیان نشده است.
عواملی مثل افزایش سن، داشتن سابقه ی خانوادگی و داشتن یک سری ژن های خاص در بدن، می تواند موجب افزایش خطر ابتلا به آلزایمر شود. ورزش، کنترل بیماری های قلبی- عروقی، پیشگیری و کنترل دیابت، چاقی مفرط، عدم مصرف سیگار، کنترل فشار خون بالا، داشتن رژِیم غذایی مناسب و درگیر کردن ذهن با یادگیری مسائل جدید از جمله راهکارهایی است که ابتلا به این بیماری را کاهش می دهد.
پیشگیری از آلزایمر
زنان بیش از مردان در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. تحقیقات ثابت کرده که زنان دو برابر بیشتر از مردان از به این بیماری مبتلا می شوند و روند رشد آن در میان زنان سریع تر است، زیرا سلول های مغزی زنان سریع تر آسیب دیده و در اثر بروز کوچک ترین اختلالی از بین می رود.
بیماری های قلبی عروقی تاثیر به سزایی بر ابتلا فرد به آلزایمر و دیگر بیماری های عصبی دارد. فشار خون بالا، کلسترول خون، دیابت، رژیم غذایی بد و عدم فعالیت بدنی همگی موجب آسیب به سلول های خونی مغز شده در نتیجه اکسیژن کمتری به مغز می رسد و منجر به آسیب های مغزی می شود.
تحصیلات و یادگیری خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش می دهد. یادگیری سازهای موسیقی، یادگیری زبان های متعدد و بالا بردن سطح تحصیلات، موجب درگیری بیشتر ذهن و فعالیت بیشتر سلول های مغزی شده و از مرگ آن ها جلوگیری می کند. آلزایمر موجب اختلال در حس بویایی می شود. اختلال در بویایی در واقع یکی از علائم اولیه آلزایمر است. کارشناس سلامت مجله اینترنتی ماه می گوید: آلزایمر ششمین عامل مرگ و میر در افراد بعد از بیماری هایی مانند مالتیپل اسکلروز یا ام اس، است، زیرا به طور مستقیم با بیماری های قلبی- عروقی در ارتباط است.