عوارض مصرف زیاد آهن بر قلب
تحقیقات علمی، نشان می دهد که مصرف زیاد آن و تجمع آهن اضافی در بدن، می تواند منجر به بروز بیماری عروق کرونری و انواع سکته ها به ویژه سکته هایی که در اثر ایجاد لخته خون به وجود می آیند، می شود. در حقیقت، افرادی که بیش از حد استاندارد آهن مصرف می کنند، بیش از دیگران در معرض خطر سکته های قلبی قرار دارند. به همین دلیل است که اغلب پزشکان، مقدار یا دوز مشخصی برای مصرف مکمل ها و مواد معدنی تعیین کرده اند و توصیه می کنند که این میزان استاندارد، مد نظر قرار گرفته شود. تحقیقات مجله سلامت ماه در رابطه با عوارض مصرف زیاد آهن بر قلب و بروز سکته های قلبی را می توانید در این مقاله مطالعه نمایید.
عوارض مصرف زیاد آهن بر قلب و خطر سکته قلبی
اخیرا محققان در دانشگاه لندن، تحقیقی را آغاز کرده اند که به بررسی عوارض مصرف زیاد آهن بر قلب و خطر بروز سکته در افرادی می پردازد که به هر نحوی، در حال مصرف مکمل های آهن هستند. پس از انجام تحقیقات متعدد، این نتیجه به دست آمد که افرادی که به صورت ژنتیکی در بدنشان آهن زیادی وجود دارد، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی ، انواع سکته های قلبی یا مغزی قرار دارند.
علاوه بر خطر بروز سکته های قلبی، سکته های نیز که از طریق ایجاد لخته خون در عروق قلبی و انتقال آنها به عروق منتهی به قلب به وجود می آیند نیز، در اثر مصرف زیاد آهن افزایش می یابد. البته هنوز نتایج قطعی در این زمینه منتشر نشده، فقط پزشکان توصیه می کنند که افراد در مصرف آهن و دوز آن دقت کافی داشته باشند. فراموش نکنند که پیش از مصرف باید با متخصص این زمینه مشورت کنند.
آهن زیاد باعث اختلال گردش خون می شود
بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان جهانی سلامت، هر ساله 15 میلیون نفر در سراسر دنیا، دچار سکته قلبی می شوند. از این میزان 5 میلیون نفر از دنیا رفته و 5 میلیون نفر نیز دچار ناتوانایی های ناشی از سکته می شود. درصد بسیاری از این سکته ها در اثر لخته شدن خون در عروق به وجود می آید. آهن در بدن وظایف متعددی بر عهده دارد که کمک به گردش خون و انتقال اکسیژن به قلب، از جمله مهم ترین این کاربرد هاست. وجود آهن اضافی در خون باعث می شود انتقال اکسیژن و خون تازه با اختلال مواجه شده و فرد دچار سکته قلبی می شود. به همین دلیل است که محققان در مورد عوارض مصرف زیاد آهن بر قلب تحقیقاتی را آغاز کرده اند.
هموکروماتوز اختلالی در اثر آهن زیاد در خون
هموکروماتوز، نام اختلالی است که در اثر وجود آهن زیاد در خون ایجاد می شود یا به عبارتی یکی از عوارض مصرف زیاد آهن بر قلب است. در حالت عادی روده ها فقط مقدار مشخصی از آهن موجود در مواد غذایی را جذب و به مصرف بدن می رساند. اما در صورت ابتلا به هموکروماتوز، هیچ کنترلی بر جذب آهن وجود ندارد و هر مقدار آهن که مصرف شود، جذب روده ها خواهد شد. آهن اضافی در قلب، کبد و دیگر اعضا تجمع یافته و به این دلیل که راهی برای درمان این اختلال وجود ندارد، به تدریج عضو در بر دارنده آهن اضافی از کار خواهد افتاد.
انواع هموکروماتوز
هموکروماتوز دو نوع است، نوع اولیه و ثانویه. نمونه اولیه این بیماری، ارثی است و از والدین به فرزندان می رسد. اگر فردی یک ژن این بیماری را از مادر و ژن دیگری را از پدر به ارث برده باشد، خطر بروز این اختلال در وی بسیار بالاست. نمونه ثانویه در اثر عواملی مثل کم خونی، بیماری های کبدی و حجم بالای خون در گردش به وجود می آید.
علائم هموکروماتوز
سفید پوستان شمال اروپا نیز به دلیل نوع نژاد خاص خود، بیشتر در معرض هموکروماتوز اولیه و ارثی قرار دارند و مردان، 5 برابر بیش از زنان دچار این عارضه می شوند. بیش از نیمی از افرادی که دچار هموکروماتوز هستند، هیچ علامت یا نشانه ای از وجود این بیماری ندارند. در مردان، علائم در سنین 30 تا 40 سالگی بروز پیدا کرده و در زنان تا پس از 50 سالگی و بعد از یائسگی، می توان نشانه ها را به تدریج مشاهده کرد. شاید دلیل عمده این امر از دست دادن مقدار آهن زیاد در دوران بارداری و قاعدگی است.
در این سنین، علائمی مثل درد مفاصل به ویژه در زانو، احساس خستگی، کاهش وزن ناگهانی، تیرگی رنگ پوست، کاهش ترشحات جنسی، عملکرد ضعیف حافظه و ریزش مو به تدریج بروز می کند. در برخی موارد تا زمانی که مشکل به مرحله حاد نرسیده باشد علامت خاصی مشاهده نخواهد شد. ضربان نامنظم قلب ، مشکلات کبدی ، بیماری دیابت ، آرتروز و مشکلات ادراری از جمله نشانه هایی است که در شرایط حاد به وجود می آید. اگر در مصرف ویتامین C زیاده روی شود، هموکروماتوز بیشتر شدت یافته و فرد را بیشتر درگیر علائم و مشکلات ناشی از این اختلال خواهد کرد.
روش های تشخیص بیماری هموکروماتوز
- تشخیص این بیماری برای پزشکان معمولا کمی مشکل است، زیرا علائم آن با بسیاری از بیماری های دیگر یکسان بوده و این مورد، آنها را به اشتباه می اندازد. به چند روش می توان این اختلال را تشخیص داد:
- تشخیص از طریق بررسی سابقه خانوادگی: پزشک در مورد اینکه آیا شخصی در خانواده شما دارای سابقه این بیماری بوده یا خیر، پرسش هایی مطرح می کند. از طرفی اگر فردی از اعضای خانواده شما دارای سابقه بیماری های کبدی یا آرتروز نیز باشد، پزشک به بررسی علائم آنها پرداخته تا مشخص شود آیا دلیل اصلی، هموکروماتوز بوده یا خیر.
- معاینه فیزیکی: با کمک معاینه فیزیکی نیز می توان از وجود هر گونه ناهنجاری در بدن، به ویژه در کلیه ها و کبد، با خبر شد و از وجود بیماری اطمینان حاصل کرد.
- آزمایش خون: با انجام یک آزمایش خون، می توان مقدار آهن موجود در خون را اندازه گیری کرد. اگر نتیجه این آزمایش مثبت بود و پزشک وجود آهن اضافی در خون را تایید کرد، آزمایش دیگری انجام خواهد گرفت تا وجود ژن هموکروماتوز نیز مورد تایید قرار گیرد.
- نمونه برداری از کبد: با انجام یک جراحی کوچک، مقداری از کبد برداشته شده تا تحت شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گیرد که آیا آسیب خاصی در آن به وجود آمده یا خیر.
- تهیه عکس ام آر آی: با کمک این روش، از تمامی ارگان ها و اندام های داخلی بدن عکسبرداری می شود تا مشخص شود این اعضا از نظر ظاهری، مشکل خاصی دارند یا خیر.
درمان هموکروماتوز اولیه
اگر فردی دچار هموکروماتوز اولیه باشد، پزشک برای درمان این اختلال، بخشی از خون را از بدن فرد بیرون کشیده تا مقدار آهن موجود در بدن، به حد نرمال برسد. این کار به وسیله یک سرنگ معمولی انجام می گیرد. هر دو هفته یک بار، این کار باید صورت گیرد. اما پس از مدتی که مقدار آهن موجود طبیعی شد، این دوره طولانی تر شده و هر چند ماه یک بار باید برای بررسی وضعیت و خارج کردن خون اضافی، به پزشک مراجعه نمود. مجله اینترنتی سلامت ماه پیشنهاد می کند در ادامه روش های پیشگیری از سکته های قلبی را مطالعه نمایید. امیدواریم عوارض مصرف زیاد آهن بر قلب برای خوانندگان مفید واقع شود.