تست DNA چگونه کار می کند ؟
از نظر محققان تست DNA یک ابزار تشخیص است و موارد استفاده ی گوناگونی ازجمله تست گرفته شده از والدین برای شناسایی فرزند، تست انجام شده در موارد قانونی برای شناسایی مظنون یا مقتول در جرائم قانونی، موارد ژنیتک برای تشخیص بیماری های ژنتیکی نوزاد زمان تولد و آزمایش ژنتیک، برای کسب اطلاعات در مورد اصل و نژاد فرد.
تستDNA چیست؟
در تست DNA ، عامل اصلی که مورد آزمایش قرار می گیرد، خود مولکول DNA است. این مولکول حاوی کدهای ژنتیکی است و تمامی خصوصیات و ویژگی های فرد را از رنگ چشم گرفته تا شخصیت و خلق و خو در بر می گیرد. همه ی مولکول های بدن ما( از قلب گرفته تا پوست- از خون گرفته تا استخوان) شامل تعداد مشخصی از DNA هستند.
هدف از انجام تست DNA چیست؟
9/99 درصد از DNA ها در دوفرد، باهم یکسان است، فقط 1/0 درصد تفاوت میان DNA افراد وجود دارد که همین میزان، موجب تفاوت های ظاهری و اخلاقی می شود. فقط دوقلوهای همسان، 100 درصد در ساختار DNA به هم شباهت دارند. هرچه شباهت های میان دوفرد بیشتر باشد، خصوصیات ژنتیکی نزدیکتری باهم دارند. نکته ی اساس در انجام تست DNA این است که از میان میلیون های DNA مشابه، به دنبال آن یک دهم درصد تفاوت باشند تا شباهت ها و تفاوت های هر فرد را مشخص کنند.
تست دی ان ای چگونه کار می کند؟
در تست DNA والدین، تست های قانونی و ژنتیکی، محققان به دنبال یافتن شباهت های ژنتیکی بین دو نمونه بیولوژیکی هستند. از آن جایی که همه ی سلول های بدن دارایDNA مشابه هستند، در انجام آزمایشات مربوطه، امکان نمونه برداری ازتمامی قسمت ها وجود دارد، خواه این نمونه برداری از اعضای بیرونی مثل پوست و مو باشد، خواه از موارد دیگر مثل خون.
برای تشخیص هویت توسط کارشناسان حقوقی، سلول های پوستی گرفته شده از مقتول با نمونه ی خون گرفته شده از مظنون، با هم مقایسه می شود. در وهله ی اول، DNA را از سلول جدا کرده و میلیلون ها کپی از آن تهیه می شود. این روش را اصطلاحاٌ PCR می نامند. PCR با کمک آنزیم های خاصی، این کپی را انجام می دهد و تعداد زیادی DNA تهیه می کند. این تعداد زیاد DNA، کار تحلیل ساختار آن را آسان تر می کند.
مولکول های DNA به 2 بخش با عنوان chunk تقسیم مس شوند. تمامی جزئیات این دو بخش بررسی شده تا موارد مربوط به اثر انگشت را پیدا کنند. سپس اثر انگشت به دست آمده از 2 نمونه را با هم مقایسه می کنند تا مشخص شود آیا هر دوی این ها با هم همخوانی دارند یا خیر.
میزان دقت تست DNA چقدر است؟
تست DNA در بسیاری از موارد، دقیق ترین و صحیح ترین راه حل ممکن است. در موارد جنایی و قانونی، تست DNA تنها راهی است که می تواند ثابت کند آیا فردی دریک قتل، شرکت داشته است یا خیر و یا گاهی باعث آزادی مظلومی می شود که به اشتباه به عنوان قاتل شناخته شده است. بسیار اتفاق افتاده که DNA حاصل از 2 نمونه ی بیولوژیکی، با یکدیگر مطابقت نداشته است، اما مطابقت آن ها نیز نمی تواند شما را مطمئن سازد که این دو نمونه متعلق به یک فرد هستند. چرا که همیشه این امکان وجود دارد که علائم ژنیتکی در دو فرد، یکسان باشند، خصوصاٌ زمانی که با هم نسبت فامیلی دارند.
برای کاهش خطاها، محققان، بیش از یک علامت ژنتیکی را مورد آزمایش قرار می دهند. هرچه علائم شناسایی در دو نمونه بیشتر باشد، صحت تست بیشتر است. البته این کار، نیازمند صرف هزینه و زمان بیشتری نیز هست. در تست های DNA قانونی و جنایی، 10-6 علامت آزمایش می شود. امکان یکی بودن خصوصیات ژنتیکی در دو فرد بدون داشتن تناسبات فامیلی، کمتر از یک در میلیون است.
تست خانگی دی ان ای
در این تست خانگی از کیت آزمایشی که باید به بزاق دهان آغشته شود برای مشخص شدن خصوصیات ژنتیکی فرد استفاده می شود. امروزه شمار این کیت ها کم نیست و شرکت های مختلفی مانند: DNA fit، Tage، DNA و Origin اقدام به تولید آن ها کرده اند. سازندگان این کیت ها اطمینان داده اند که با انجام این تست موارد بسیاری از جمله ژنومها، خصوصیات نژادی، میزان وزن از دست رفته، مراقبت های پوست ومواردی از این دست، شناسایی می شود.
حتی برخی از انواع کیت ها مثل نمونه 23 and me، امکان ابتلای فرد به بیماری های خطرناک مثل آلزایمر و پارکینسون را تشخیص میدهند. انجام این تست بسیار ساده است. شما کیت را به همراه پرسشنامه ی موجود در بسته به آزمایشگاه مورد نظر پست کرده و سپس با مراجعه به سایت آزمایشگاه، نتیجه آن را دریافت می کنید.
کیت تست DNA
به گفته کارشناس مجله ماه این تست را اغلب افرادی انجام می دهند که بیماری خاص را به صورت وراثتی در خانواده خود داشته باشند. مطمئناٌ مراجعه دائم به پزشک و انجام این تست توسط آزمایشگاه، هزینه های زیادی در بر خواهد داشت ولی با کمک این کیت ها، به راحتی می توان این تست را در منزل انجام داد و نتیجه آن را از طریق اینترنت دریافت کرد.
در این نمونه تست، فرد ابتدا فرم رضایت نامه ی موجود در بسته را مطالعه و سپس آنرا تکمیل کند و امضا و همراه نمونه ارسال کند. برای آماده سازی بزاق، بایستی چند دقیقه دهان را بسته و با حرکت دادن ماهیچه های صورت، بزاق را در دهان جمع کرد. حدالمقدور باید از ایجاد حباب در بزاق خودداری کرد. باید با استفاده از یک دستکش، بزاق جمع شده را درون لوله ی شیشه ای موجود در بسته بریزید و آن را چند بار سر و ته کرد تا یک دست شود. سپس آن را درون جعبه گذاشته و ارسال کنید.
از دیگر موارد استفاده از نتایج این تست، تشخیص اختلال ژنتیکی، شناسایی اصل و نژاد فرد و غیره است. یکی از دلایل استفاده ی زیاد از این روش، آسان بودن و در دسترس بودن است. با در اختیار داشتن یک تار مو یا یک قسمت کوچک از پوست، انجام این ازمایش امکان پذیر میشود. البته در مواردی که قرار باشد این آزمایش داوطلبانه و در منزل انجام شود، قدری هزینه ی آن زیاد تر است که در مقاله های آتی مجله اینترنتی ماه به آن ها خواهیم پرداخت.