انتقال بیماری ایدز از طریق خون

همانطور که میدانید، یکی از راه های انتقال ویروس HIV و ابتلا به ایدز، از طریق خون و فرآورده های خونی است. بر اساس آمارها، شمار افرادی که از این راه به ایدز مبتلا شده اند، در سال های اخیر در حال افزایش بوده است. از آنجایی که هزینه های لازم جهت پیش بینی آلوده بودن خون در موارد پزشکی، زیاد است، تعداد افرادی که با انتقال بیماری ایدز از طریق خون به ویروس HIV مبتلا می شوند، بیشتر شده است. برای آشنایی بیشتر با این راه انتقال بیماری و شناختن راه های پیشگیری از وقوع آن، بخش  سلامت مجله ماه را دنبال کنید.

بررسی روند انتقال بیماری ایدز از طریق خون و فرآورده های خونی

زمانی که فردی مبتلا به بیماری ایدز شود، اولین موردی که ممکن است به ذهن هر فرد برسد، این است که ویروس HIV که عامل ایجاد این بیماری است، از طریق رابطه جنسی منتقل شده است. اما باید توجه داشت که اگرچه گسترش ایدز در اغلب موارد از این طریق است، اما راه های دیگری نیز برای جابه جایی ویروس در میان افراد وجود دارد، مثل انتقال از مادر به نوزاد از طریق بند ناف یا به وسیله خون و فرآورده های خونی. مورد اخیر، حدود 5 درصد از کل مبتلایان به ایدز را شامل می شود. این آمار ممکن است در کشورهای در حال توسعه یا مناطقی که فرآورده های خونی را وارد میکنند، به 10 درصد نیز برسد.

انتقال بیماری ایدز از طریق خون بسیار راحت و بی دردسر است. البته خوشبختانه تشخیص بیماری در این مرحله نیز بسیار راحت تر صورت می گیرد. زیرا آلوده شدن خون به این ویروس بسیار زودتر علائم خود را نشان می دهد. در کشورهای توسعه یافته به دلیل گسترش امکانات تشخیصی، به راحتی می توان خون و فرآورده هایی را که قرار است به افراد تزریق شوند، مورد بررسی قرار داد و سالم بودن آن را به راحتی تشخیص داد. اما به دلیل پرهزینه بودن این کار برای دولت های جهان سومی، آمار ابتلا در این کشورها بیشتر است. البته برخی کشورها نیز هستند که به دلیل بالا بودن آمار ایدز در آنها، تحت حمایت سازمان های جهانی قرار گرفته و در حال کنترل راه های انتقال هستند.

منشا شیوع ویروس HIV

در بررسی هایی که طی سال های اخیر صورت گرفته، در بسیاری از کشورهای حوزه خلیج فارس و دریای مدیترانه از جمله ایران، بیشترین آمار ابتلا به ایدز، از طریق خون و فرآورده های خونی بوده و در اغلب موارد، به این دلیل آمار بالاتر است که بیشتر این فرآورده ها از کشورهای دیگر وارد می شود. خوشبختانه آمار مربوط به این بیماری و انتقال آن از طریق خون، طی این چند سال اخیر تغییر خاصی نداشته و حتی پس از اعمال برنامه های مراقبتی در کشورهای توسعه یافته، کاهش نیز داشته است.

با وجود مراقبت هایی که در این زمینه صورت گرفته اما باز هم در برهه هایی از زمان، آمار ابتلا به ایدز  از طریق خون آلوده، بیشتر می شود و دلیل عمده آن نیز، فاصله ی زمانی زیاد بین ورود ویروس HIV و بروز علائم بیماری ایدز است. از آن جایی که این فاصله ممکن است تا 3 سال طول بکشد، برای مثال یک مرکز درمانی از سلامت فرآورده های خونی خود مطمئن نیست و نشانه ای نیز از آلوده بودن خون بروز نخواهد کرد تا حداقل 3 سال بعد لذا بیماری به صورت پنهانی شیوع پیدا می کند.

چه افرادی بیشتر در معرض بیماری ایدز هستند

در میان کل جمعیت جهان، افراد مبتلا به هموفیلی و تالاسمی که می بایست مرتبا خون دریافت کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به ایدز هستند. مشکل افراد هموفیلی این است که در هنگام خونریزی، خونشان منعقد نمی شود. به همین دلیل هر زمان که فرد هموفیلی دچار آسیبی شود، خون زیادی از بدن وی خارج می شود. به همین دلیل این افراد به تزریق خون نیازمند و همین امر موجب شده تا بیشتر در معرض خطر ابتلا به ویروس HIV و انتقال بیماری ایدز از طریق خون باشند. اما به محض ایجاد راه های تشخیص سلامت خون و فرآورده های خونی، آمار افراد هموفیلی مبتلا به ایدز کمتر شد، زیرا خون ها از نظر وجود ویروس مورد بررسی قرار می گرفتند.

راه های عمومی پیشگیری از ایدز

اگر مبتلا به بیماری خاصی هستید که نیاز به مصرف دارو دارد، بهتر است از نوع خوراکی آن استفاده کنید. اما اگر نوع خوراکی دارو پاسخگوی درمان شما نیست، سعی کنید نکاتی را در مورد تزریق دارو رعایت کنید. با توجه به اینکه یکی از راه های انتقال ویروس HIV انتقال بیماری از طریق خون و یا فرآورده های خونی است، توصیه شده تا در مورد تزریق داروها، هوشیار باشید. برای تزریق حتما از افراد متخصص کمک گرفته و از بسته بندی و تمیز بودن سرنگ اطمینان حاصل کنید. علاوه بر سرنگ، دستکش، الکل و پنبه الکلی نیز باید تمیز و یکبار مصرف باشد.

در هنگام مواجهه با فردی که دچار خونریزی شده، احتیاط کافی را داشته باشید. هرگز دست خود را با خون فرد تماس ندهید، به ویژه اگر قسمتی از دستتان دچار زخم شده باشد. زیرا ویروس HIV به راحتی از راه خون فرد آلوده به شما منتقل می شود. به گفته محققان و پزشکان، ابتلا به ایدز یا ویروس HIV به راحتی ابتلا به سرماخوردگی است.

افرادی که در معرض خطر هستند، برای مثال کسانی که با فرد مبتلا به HIV یا ویروس نقص ایمنی انسان زندگی می کنند، می بایست دارویی به نام PrEP را به صورت روزانه مصرف کنند. البته مصرف این دارو، حفاظت فرد در برابر این بیماری را تضمین نمی کند و رعایت نکات اساسی و اصول اولیه پیشگیری از انتقال بیماری ایدز از طریق خون در هر شرایطی لازم است. به پیشنهاد متخصص سلامت مجله اینترنتی ماه اگر تحت هر شرایطی متوجه شدید که ممکن است ویروس به بدن شما وارد شده باشد، بهتر است سریعا با پزشک خود مشورت کرده و آزمایشات اورژانسی را انجام دهید و برای تکمیل شدن روند تشخیص نیز، تا چند روز داروهایی را که برای شما تجویز می شود، مصرف کنید.

زندگی کردن با فرد مبتلا به ایدز

باید توجه داشت که ویروس HIV و انتقال بیماری ایدز از طریق خون و فقط از طریق سایر موارد گفته شده و تایید شده، منتقل می شود. پس راه هایی مثل بوسیدن، بغل کردن، دست دادن، ماساژ دادن، زندگی کردن با یک فرد مبتلا به ایدز در یک مکان مشترک و البته داشتن حمام و سرویس بهداشتی مشترک نمی تواند موجب انتقال این بیماری شود.

از آن جایی که ایدز هیچ راه درمانی ندارد و واکسنی نیز برای پیشگیری از آن تاکنون کشف نشده؛ تنها راه، مراقبت و رعایت نکاتی است که معمولا پزشکان توصیه می کنند. بسیاری از افرادی که مبتلا که انتقال بیماری ایدز از طریق خون را دریافت کرده اند، ممکن است خود از بروز بیماری اطلاعاتی نداشته باشند و حتی بسیاری از آنها، حتی چهره بیمارگونه ای نیز ندارند. پس در رفتار خود با این افراد دقت داشته باشیم و ضمن رعایت نکات بهداشتی و پیشگیرانه، با آنها مناسب شانشان رفتار کنیم.