راه های درمان افسردگی
علی رغم پیشرفت بشر و حرکت روبه جلو به سمت زندگی آسان تر و مدرن تر، روز به روز بر شمار بیماری هایی که در خلال این مدرنیته به وجود می آید، افزوده شده است. بیماری هایی که شاید در دهه های پیش حتی نشانی از آن ها وجود نداشت. یکی از این اختلالات، افسردگی است که متاسفانه شمار افراد مبتلا به آن نیز کم نبوده و راه های درمان افسردگی نیز همچنان پیشروی پزشکان است. افسردگی یکی از بیماری های جدی و شایع است که میتواند بر احساسات، روش تفکر و رفتار تاثیر گذار باشد. اما خوشلختانه این بیماری، درمان پذیر است.
علائم و راه های درمان افسردگی
افسردگی باعث احساس غم و اندوه، یا عدم وجود علاقه به فعالیت هایی که پیش از این برای فرد لذت بخش بوده، می شود. این اختلال موجب بروز مشکلات روحی و جسمانی فراوانی برای فرد شده و ممکن است توانایی های عملکردی فرد را هم در محل کار و هم در خانه، کاهش دهد. افسردگی درجات مختلفی دارد، از حالت خفیف گرفته تا موارد حاد و شامل این موارد است:
- احساس ناراحتی یا حالت افسرده
- از دست دادن انگیزه در فعالیت های لذت بخش
- تغییر در فیزیک بدن (از دست دادن وزن یا افزایش بیش از حد وزن بدون توجه به رژیم غذایی)
- افزایش شمار فعالیت های بی هدف یا کم شدن سرعت فعالیت های فرد
- احساس گناه یا بی ارزش بودن
- کاهش تمرکز و عدم توانایی برای تصمیم گیری
- فکر کردن به مرگ یا خودکشی
این علائم باید حداقل 2 هفته در فرد دیده شود تا او را جز افراد افسرده بدانیم. از هر 15 نفر بزرگسال، 1 نفر مبتلا به افسردگی است، یعنی تقریبا 7/6 درصد از افراد و تقریبا 5/12درصد از افراد در طول زندگی خود، مدتی را به این بیماری مبتلا بوده اند. افسردگی ممکن است در هر سنی اتفاق بیافتد. اما معمولا شروع آن از سن 25 سال به بالا است. شمار زنان افسرده بیش از مردان است. طبق آخرین آمار تقریبا یک سوم از زنان در طول زندگی با درجاتی از افسردگی دست و پنجه نرم کرده اند.
افسردگی چگونه درمان می شود ؟
از میان اختلالات روانی، افسردگی جز آن گروهی است که روش های درمانی بسیار موثر و ساده ای دارد. 80-90 درصد از افراد مبتلا، پس از اتمام دوره های درمانی، بهبودی کامل یافته اند. تقریبا می توان گفت همه ی مبتلایان به افسردگی احتمال بهبودشان 100 درصد است.
قبل از شروع هرگونه دوره ی درمانی، یک متخصص باید شرایط جسمانی فرد را مورد ارزیابی قرار دهد. در اغلب موارد، با انجام یک آزمایش خون و بررسی نتایج آن، پزشک متخصص نظر می دهد که آیا افسردگی به دلیل مصرف بعضی از داروها مثل داروهای درمان تیروئید بوده است یا خیر. علاوه بر این ارزیابی اولیه شامل سوابق دارویی و خانوادگی، عوامل فرهنگی و محیطی که فرد در آن زندگی می کند نیز می شود.
داروها از راه های درمان افسردگی هستند
در برخی موارد، ممکن است برخی فعل و انفعالات در مغز، موجب بروز افسردگی در فرد شود. در این موارد، داروهایی تجویز می شود که کنترل کننده ی برخی فعالیت های مغزی است. این داروها مسکن اعتیادآور نیستند. در واقع اگر این دارو ها را به فردی که دچار افسردگی نیست، داده شود، هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نمی کند. مصرف این داروهای ضد افسردگی، در هفته ی اول و دوم تغییر چندانی را در فرد نشان نمی دهد، بلکه پس از گذشت یکی دو ماه اثرات خود را بروز می دهد. از نظر متخصصان، باید دوره ی 6 ماهه ی مصرف این داروها تکمیل شود تا اثرات آن به خوبی مشخص شود.
علاوه بر روش های دارویی برای درمان افسردگی، از روش های گفتار درمانی نیز استفاده می شود. البته گفتار درمانی برای بیمارانی مناسب است که افسردگی آن ها خفیف باشد. در صورتی که قرا باشد از گفتار درمانی برای افسردگی های حاد استفاده شود، باید در کنار آن از روش های دارویی نیز بهره گرفت. CBT نوع دیگری از روش های غیر دارویی است که رفتار فرد را مورد ارزیابی قرار میدهد. مراحل و طول دوره ی درمان بستگی به شدت افسردگی دارد. در برخی موارد که فرد افسردگی حاد دارد، درمان ممکن است 15-10 مرحله داشته باشد.
شوک درمانی افسردگی
CBT یک روش شوک الکتریکی برای درمان مبتلایان به موارد پیشرفته ی افسردگی است که به روش های دیگر واکنش نشان نداده اند. در این روش، فرد مبتلا 2 یا 3 بار در هفته، تحت یک شوک خفیف الکتریکی قرار می گیرد. تا فعالیت های مغزش، تحریک شود. استفاده از این روش از دهه ی 1940 آغاز شد و به عنوان روش اصلی برای درمان افسردگی استفاده می شد. اما بعدها، از آن فقط در موارد حاد بهره گرفتند.
نکاتی در مورد روش های درمان افسردگی
روش های دارویی و CBT به یک اندازه در درمان افسردگی نقش دارند. آن چه در مورد گفتار درمانی باید مورد توجه قرار گیرد این است که باید این روش درمانی، در مدت کوتاه به کار برد. اگر زمان استفاده از آن طولانی باشد، یعنی بیمار بیش از زمان توصیه شده تحت درمان با CBT قرار گیرد، ممکن است نتیجه ی مطلوبی حاصل نشود، زیرا پس از مدتی به این روش واکنش منفی نشان دهد.
یکی از بهترین روش های درمانی ضد افسردگی فعالیت بدنی است. فعالیت هایی مثل پیاده روی، دویدن، ورزش کردن می تواند تا حد زیادی از بروز افسردگی های حاد جلوگیری کند.
برای کاهش اثرات افسردگی، کنترل رژیم غذایی بسیار حائز اهمیت است. در ارزیابی که از افراد در معرض خطر افسردگی صورت گرفت، متخصصان از فرد خواسته بودند تا به مصرف چربی های مفید، سبزیجات، غلات و پروتئین های گیاهی روی اورده و از مصرف قندها و غذاهای پر چرب دوری کنند. پس از بررسی نتایج مشخص شد که همین رژیم ساده غذایی، تا چه حد میزان خطر ابتلا به افسردگی را کاهش داده است.
درمان افسرگی با دارو
استفاده از روش های درمانی دارویی به تنهایی، موجب می شود که پس از گذشت مدت ها از بهبودی فرد و بعد از رها کردن مصرف داروها، افسردگی دوباره به فرد باز گردد. اما اگر از روش گفتار درمانی به تنهایی یا حداقل در کنار روش های دارویی استفاده شود، امکان بازگشت دوباره ی افسردگی در فرد تا 40 درصد کاهش می یابد. روش های درمانی که با نوع رفتار فرد با دیگران و در اجتماع مربوط می شود، یکی از بهترین هاست. نوع رفتار با دیگران می تواند شخصیت فرد را شکل دهد. یک تغییر مثبت در نوع رفتار فرد با دیگران می تواند تا حد زیادی به بهبود حالات روحی فرد و کاهش احتما بازگشت دوباره ی افسردگی کمک کند.
در مراحل اولیه ی درمان، ارتباط متقابل میان پزشک و بیمار، می تواند تاثیر بسزایی بر روند بهبود فرد داشته باشد. برای مثال، ارتباط تلفنی میان مریض و پزشک، برای تشویق فرد افسرده به مصرف دارو ها یا عمل به توصیه های درمانگر. در هر صورت اولین قدم درمان افسردگی، قبول کردن این مورد است و باید این احساس را که مراجعه به روانپزشک، نشان از ابتلا به بیماری روانی است، کنار بگذارید. حتی اگر دچار افسردگی نیستید، مجله اینترنتی ماه پیشنهاد میکند که بهتر است گاهی با مراجعه به پزشک از بروز آن جلوگیری کرده و با حداقل در پی کسب اطلاعاتی باشید تا بتوانید به نزدیکان افسرده خود کمک کنید.