تاثیر الکل بر مغز
این حقیقت که الکل میتواند بر تمامی قسمت های بدن و عملکرد سلامت آنها تاثیر گذار باشد، بر هیچ کس پوشیده نیست اخیرا هم تحقیقاتی در رابطه با درمان سرطان مغز منتشر شد که در سطح جهانی به اثبات اثرات مخرب الکل بر مغز مهر تایید زد. در این مقاله متخصصین مجله ماه سعی کرده اند تا اطلاعاتی در مورد تاثیر الکل بر مغز را در اختیار شما قرار دهند.
الکل چیست؟
طبق تعریفی که موسسه ی ملی دارو ارائه میدهد، ماده ی موثر و فعال در آبجو، شراب و مایعاتی از این دست، اتیل الکل یا اتانول است که اصطلاحا به عنوان الکل شناخته می شود. انواع مختلفی از الکل وجود دارد که تعداد اتم های کربن موجود در آن و هم چنین محل قرار گرفتن ترکیب OH در فرمول الکل، میتواند منجر به وجود انواع مختلف این ماده با ویژگی های متفاوت شود؛ که البته اتانول از متداول ترین آنهاست.
فرایند تولید الکل از طریق تخمیر
الکل در اثر فرآیندی به نام تخمیر به وجود می آید. زمانی که مخمر به مرحله ی تخمیر میرسد، قند موجود در آن به دی اکسید کربن و الکل تبدیل میشود که اکسید کربن موجود در این مخلوط، به شکل حباب هایی در سطح آن ظاهر شده و از آن خارج میشود. فرآیند تخمیر، آنقدر دقیق و حساس است که اگر روزنه ای برای ورود هوا به آن ایجاد شود، به جای الکل؛ اتانیک اسید، ماده ی شیمیایی موجود در سرکه، به وجود می آید.
به طور کلی، الکل در اثر فعالیت قند (نشاسته) و فرآیند تخمیر به وجود می آید، اما تفاوت در نوع قند موجود، موجب تفاوت در نوع الکل میشود. برای مثال، قند موجود در انگور در اثر تخمیر، موجب تولید شراب سفید یا قرمز میشود. در تولید آبجو، منبع اصلی قند جو است و همان عامل تاثیر الکل بر مغز است اما میتواند از سایر غلات مثل گندم نیر تولید شود.
ابتلا به بیماری جنون با مصرف الکل
تاثیر الکل بر مغز، بسیار پیچیده تر از چیزی است که مردم تصور میکنند. اغلب مردم فقط در این حد اطلاع دارند که در دنیا بعد از رواج اختلال ذهنی با بازی های رایانه ای، مصرف بیش از اندازه ی الکل، موجب ایجاد اختلال در فعالیت مغز میشود و صدمات جبران ناپذیری را به دنبال دارد. اما اخیرا، طی تحقیقی که محققان در کشور فرانسه انجام دادند، مشخص شد که ارتباط موثری میان مصرف الکل و جنون وجود دارد؛ یعنی افرادی که معتاد هستند، قبل از سن 65 سالگی نشانه هایی از جنون و حتی آلزایمر را از خود بروز داده اند.
جنون یکی از انواع بیماری های مغزی است که تا حدود 20 سال، عمر فرد را کاهش داده و در نهایت موجب مرگ میشود. در این تحقیق، هم چنین مشخص شد که مصرف مشروبات الکلی قوی تر، مطمئنا تاثیرات مخرب تری بر مغز و دیگر ارگان های بدن فرد خواهد داشت. اعتیاد به الکل یعنی: مصرف بیش از 3 بار در روز برای زنان و بیش از 5 بار برای مردان.
دلایل افزایش تاثیر الکل بر مغز
البته فاکتورهای مختلفی وجود دارد که میتواند در چگونگی و میزان تاثیر الکل بر مغز دخیل باشد، مثل:
- حجم و زمان استفاده از الکل
- سن آغاز مصرف
- اعتیاد والدین به الکل
- سن، جنس و زمینه ی ژنتیکی
- سطح تحصیلات
- وضعیت کلی سلامت
عدم تعادل در راه رفتن، دوبینی، لکنت زبان، کاهش بروز واکنش ها و ناتوانی در کارکرد حافظه از جمله موارد تاثیر الکل بر مغز است که دقایقی پس از مصرف، ظاهر شده و مدتی بعد از بین خواهد رفت. البته این در صورتی است که مصرف الکل به طور مداوم ادامه نداشته باشد. اما اگر مصرف این ماده موجب اعتیاد فرد به آن شود، علاوه بر علایم گفته شده، اثرات بلند مدتی نیز بر مغز خواهد داشت که یکی از عمده ترین آنها، اختلال در کارکرد حافظه یا همان جنون دائمی است.
تاثیر الکل بر زنان بیش از مردان است
مصرف الکل ها خصوصا با معده ی خالی، باعث میشود تا فرد قدرت تشخیص خود را از دست داده و در مقابله با حوادث و رویدادهای محیط اطراف، جزییات را به خاطر نداشته باشد. این اختلالات در هر فرد الکلی، بدون توجه به جنس و سن و میزان مصرف، ایجاد میشود.
مطالعات انجام شده نشان میدهد که مصرف الکل در میان مردان، بیشتر از زنان است، چه از نظر میزان مصرف و چه از نظر دفعات مصرف. اما متاسفانه اختلالات ناشی از مصرف الکل در زنان، بیش از مردان است و دلیل این امر نیز تفاوت در واکنش های متابولیسمی در زنان و مردان است. شاید بپرسید آیا زنان بیش از مردان مستعد بروز مشکلات مغزی در اثر مصرف الکل هستند؟ در پاسخ باید گفت، بله. تاثیرات الکل بر مغز زنان بسیار قابل توجه تر از مردان است.
طی مطالعات انجام شده بر روی زنان و مردانی که به الکل اعتیاد داشتند، مشخص شد که عملکرد مغزی آنها در مواردی شبیه به هم بوده. برای مثال در توانایی کنترل کردن شرایط و حفظ تعادل، هر دو به یک میزان واکنش نشان دادند اما بعد مشخص شد این شباهت در عملکرد در حالی است که میزان مصرف الکل در زمانی مشخص، در زنان بسیار کمتر از مردان بوده است.
به عبارت دیگر، زمانی که قرار بود این تحقیق انجام شود، مصرف الکل در مردان، دو برابر زنان بود ولی واکنش ها برابر بود. این نشان میدهد که اثرات مصرف الکل در زنان، دو برابر بیش از مردان است. البته باید گفت که اطلاعات موجود در این زمینه، کافی نیست. زیرا اغلب مطالعات انجام شده، در مورد تاثیر الکل بر مغز، در مردان صورت گرفته و اثرات فراوان آن در زنان، تا حدودی نادیده گرفته شده است.
اثرات مصرف مداوم الکل
نکته ی روشن و تایید شده این است که مصرف مداوم الکل موجب بروز آسیب هایی در مغز میشود که این آسیب ها یا مستقیما موجب اختلال در عملکرد مغز شده یا به صورت غیر مستقیم، فعالیت دیگر ارگان های بدن را با مشکل رو به رو میکند. برای مثال، کمبود تیامین یا ویتامین B1 که ماده ی اولیه ی تغذیه ی بافت های مغز است، در اثر مصرف الکل ایجاد میشود.
سندرم WKS یک اختلال مغزی در افراد الکلی
ابتلا به سندرم WKS از دیگر علایم اختلالات در فرد الکلی است که موجب تاثیر الکل بر مغز فرد می شود.. این سندرم موجب عدم توانایی مغز در تشخیص موارد، اختلال در اعصاب بینایی و مشکل در هماهنگی عضلات و ماهیچه ها میشود. 90-80 درصد مبتلایان به سندرم WKS پس از مدتی در یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات و داده ها دچار مشکل میشوند.
مخچه ناحیه ای از مغز است که مربوط به یادگیری و هماهنگی اعضای بدن برای حرکت دادن ماهیچه ها است و البته حساس ترین ناحیه ی مغزی است که در اثر مصرف الکل، سریعا تحت تاثیر قرار میگیرد. مصرف مداوم تیامین یا ویتامینB1 موجب تقویت این ناحیه میشود در نتیجه کمبود تیامین ناشی از مصرف الکل، فعالیت های دقیق مخچه را مختل می کند.
سندرم FAS ناشی از مصرف الکل
الکل علاوه بر اینکه میتواند به طور مستقیم بر مغز فرد تاثیر گذارد، اگر در زمان بارداری استفاده شود میتواند بر مغز جنین نیز اثر کرده و موجب متوقف شدن رشد مغز جنین شود. این اختلال با عنوان سندرم FAS شناخته میشود. کودکی که مبتلا به این سندرم است، چهره ای غیر طبیعی دارد و مغز وی به راحتی نمیتواند خود را بازسازی کند.
علاوه بر موارد ذکر شده، مصرف الکل، باعث میشود که سلول های مغزی پس از آسیب، دیگر توانایی بازسازی نداشته باشد و اگر آسیبی به مغز وارد شد، ترمیم آن دیگر ممکن نخواهد بود.
به طور کلی، اثرات مخرب الکل بر مغز را میتوان در این موارد خلاصه کرد:
- اختلال در حافظه
- بی اعتنایی فرد
- عدم توانایی در تصمیم گیری صحیح
- کاهش اندازه ی مغز
- عدم توانایی در تفکر
- اختلال در بینایی
- از دست دادن حافظه
- کاهش تمرکز
نتیجه گیری مجله ماه در مورد تاثیر الکل بر مغز
مصرف الکل منجر به ضرر و زیان های متعددی در عملکرد مغز میشود و حتی میزان خواب در سنین مختلف را نیز تحت تاثیر خود قرار میدهد. تاثیر الکل بر مغز به گونه ای است که هرچه میزان مصرف الکل بیشتر باشد، این اختلالات بیشتر بروز خواهد کرد. متخصصین مجله اینترنتی ماه بر این باورند که اثرات الکل بر مغز بسیار زیاد است و ارزش امتحان را نخواهد داشت.