بیماری سیروز کبدی
کبد یکی از اعضای حساس و در عین حال مقاوم بدن است که وظایف متعددی را بر عهده دارد. دفع تمامی سموم موجود در بدن و ترشح بسیاری از هورمون ها و البته تولید چربی مورد نیاز بدن، در کبد انجام می شود. این عضو از این سو بسیار مقاوم خوانده می شود که با بروز آسیب های نه چندان جدی، توانایی بازسازی خود را دارد. اما در مواردی که آسیب کبدی بسیار عمیق بوده باشد و یا میزان عفونت کبدی زیاد باشد، اختلال در این عضو به تدریج خود را نشان داده و علائم بیماری بروز پیدا می کند. یکی از این اختلالات ایجاد شده در کبد که در اثر ترمیم پی در پی بافت ایجاد می شود، بیماری سیروز کبدی است که افراد زیادی را درگیر کرده است. کارشناسان ما در مجله سلامت ماه ، اطلاعات بیشتری در مورد درمان و علائم سیروز کبدی را در اختیار شما قرار خواهند داد.
تشخیص بیماری سیروز کبدی
در واقع در مواردی که آسیبی به کبد وارد می شود، تا حد ممکن، عملکرد اصلی آن تحت تاثیر قرار نگرفته و کبد از پس حل مشکل بر خواهد آمد. سیروز کبدی به وضعیتی اطلاق می شود که در آن بافت های ترمیمی در کبد زیاد شده و جای بافت طبیعی و سالم را گرفته باشد. بیماری سیروز کبدی ، معمولا به تدریج و طی سالیان طولانی، بروز می کند و در صورتی که متوقف نشود، می تواند فعالیت کبد و عملکرد اصلی آن را مختل کرده و نهایتا موجب نارسایی در این عضو حیاتی شود. هر چه آسیب های کبدی بیشتر باشد و ترمیم و جایگزین سازی بیشتری در این عضو انجام گیرد، احتمال پیشرفت علائم سیروز کبدی بیشتر خواهد بود. با افزایش وسعت بافت های ترمیمی در کبد، مسیر عبور خون دچار مشکل خواهد شد و در مواردی، کبد با کمبود خون رسانی مواجه می شود.
علائم سیروز کبدی
معمولا این بیماری در مراحل اولیه، علامت یا نشانه خاصی ندارد. به علاوه، با گسترش بافت های جدید در کبد، عملکرد اصلی کبد دچار اختلال می شود. پس از ایجاد این اختلال است که علائم سیروز کبدی ، به تدریج خود را نشان داده و پزشک متوجه مشکل خواهد شد. علائم این بیماری عبارتند از اینکه مویرگ ها برجسته شده و حتی از روی پوست نیز قابل مشاهده خواهد بود، ضعف، بی خوابی، خارش پوست، کاهش اشتها، کاهش ناگهانی و بی دلیل وزن، تهوع، درد در ناحیه کبد، خستگی و بی حالی.
در صورتی که بیماری سیروز کبدی تحت کنترل قرار نگیرد، علائم پیشرفته تری بروز خواهد کرد؛ برای مثال بی نظمی در ضربان قلب، تغییر در خلق و خو و شخصیت فرد، خون ریزی لثه، کاهش توده بدنی، اختلال در هضم و تجزیه دارو و الکل در بدن، ایجاد غده های کوچک آبی در نواحی مثل زانو و آرنج، ریزش مو، کاهش ترشحات جنسی، تب های گاه و بی گاه و خطر افزایش میزان عفونت در کبد، اختلال در حافظه، درد در ناحیه شانه سمت راست، تنگی نفس، رنگ پریدگی، تیرگی رنگ ادرار، استفراغ خونی و اختلال در راه رفتن و حفظ تعادل.
با افزایش میزان تولید بافت های جایگزین در کبد و گسترش سیروز کبدی ، به تدریج ساختاری به نام فیبروز در کبد تشکیل می شود که خطرناک بوده و عملکرد کبد را بیش از پیش تحت تاثیر قرار می دهد.
مراقب کبد خود باشید تا دچار سیروز نشود !
هر عاملی که موجب ایجاد اختلال در عملکرد کبد شود و به این عضو آسیب رساند، موجب بروز سیروز کبدی نیز خواهد شد. برخی از این عوامل، شامل:
- مصرف بی رویه و اعتیاد به الکل
- ابتلا به هپاتیت عفونی
- تجمع چربی در کبد
- تجمع آهن در بدن
- ایجاد فیبروز در کبد
- تجمع مس در بدن یا همان اختلال ویلسون
- اختلالات ارثی مربوط به متابولیسم قند در بدن
- اختلال ژنتیکی مربوط به سیستم گوارش
- بیماری های کبدی که به دلیل اختلال در سیستم ایمنی به وجود آمده یا بر عملکرد سیستم ایمنی تاثیر گذار است.
- ایجاد عفونت در کبد
- مصرف برخی داروها
عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به بیماری سیروز کبدی
مصرف بیش از حد الکل را جدی بگیرید ! کسانی که بیش از حد مجاز ( مردان بیش از 3 بار در روز و زنان بیش از 1 بار در روز) الکل مصرف می کنند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
اضافه وزن یکی از عواملی است که می تواند منجر به بروز مشکلاتی مثل بیماری کبد چرب شود و همان طور که اشاره شد، هر عاملی که کبد را در معرض خطر قرار دهد، می تواند منجر به بروز سیروز کبدی شود.
هپاتیت ویروسی : اگر چه همه مبتلایان به هپاتیت ویروسی در معرض خطر قرار ندارند، اما اساسا درصد بسیاری از افرادی که بیماری سیروز کبدی دارند، پیش از این با هپاتیت از جمله نوع آ درگیر بوده اند.
هپاتیت A
هپاتیت A از رشد ویروس HAV به وجود می آید. این ویروس از طریق غذا یا نوشیدنی حاوی آن، وارد سیستم گوارش و سپس وارد کبد شده و موجب ایجاد عفونت در آن خواهد شد. رشد عفونت در کبد نیز که از علل اصلی ابتلا به هپاتیت است. علاوه بر غذا و نوشیدنی، ویروس HAV از طریق روابط نزدیک نیز قابل انتقال است.
پیشگیری از ابتلا به بیماری سیروز کبدی
با کمک چند دستورالعمل ساده، می توان از کبد در برابر سیروز جلوگیری کرد. مهمترین نکته ممانعت از مصرف الکل است. الکل بجز از دید شرعی به طور کلی یکی از دلایل ابتلا به بیماری های کبدی از جمله سیروز است. در صورتی که دچار یکی از اختلالات کبدی هستید، باید مصرف الکل حتی به میزان کم و متعادل را نیز قطع کرده و به فکر سلامت کبد باشید، زیرا می تواند منجر به سیروز کبدی شود.
با داشتن یک رژیم غذایی سرشار از سبزیجات و میوه ها، مصرف مناسب پروتئین ها، غلات کامل و غذاهای کم چرب نیز می توان از کبد در برابر انواع آسیب ها جلوگیری کرد. مصرف زیاد غذاهای چرب، یکی از علل اصلی بروز آسیب های کبدی و سیروز است. در صورتی که دارای اضافه وزن هستید، با پزشک خود برای داشتن یک رژیم غذایی مناسب، مشورت کنید.
کاهش خطر ابتلا به هپاتیت ؛ استفاده از سرنگ مشترک یا ارتباط جنسی محافظت نشده، از عمده ترین عللی است که خطر ابتلا به هپاتیت را افزایش می دهد. با پیشگیری از هپاتیت و انجام واکسیناسیون، می توان تا حد زیادی خطر ابتلا به بیماری سیروز کبدی را نیز کاهش داد.
بهترین رژیم غذایی برای سلامت بدن
یکی از غنی ترین مواد غذایی موجود در دنیا که می تواند بسیاری از نیازهای تغذیه ای در فرد را برطرف کند، سبزیجات است. سبزیجات از گروه های بسیار متنوعی است که حتما باید در رژیم غذای روزانه مورد استفاده قرار گیرد.در سال های اخیر و با روی کار آمدن برخی رژیم های غذایی تقریبا عجیب و غریب، مصرف غلات کمی کاهش یافته، زیرا اغلب چنین تصور می کنند که غلات به دلیل داشتن مقادیر زیاد نشاسته و کربوهیدرات، منجر به چاقی می شود. پس مصرف آن برای افراد چاق یا کسانی که به تناسب اندام اهمیت می دهند، ممنوع است.
درمان بیماری سیروز کبدی
هر روش درمانی که اختلالات موجود در کبد را درمان کند، می تواند در درمان سیروز کبدی نیز موثر باشد. به طور کلی، تغییر در سبک زندگی و مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک، بهترین راهکار درمان سیروز است.
- عدم مصرف الکل به خصوص در صورت داشتن بیماری های کبدی
- کاهش وزن یا کنترل وزن
- داشتن فعالیت بدنی برای جلوگیری از تجمع چربی در بدن
- پیشگیری از ایجاد عفونت در کبد
- انجام واکسیناسیون جهت پیشگیری از هپاتیت
- مصرف غذاهای مغذی و کم چرب
- کاهش مصرف نمک در غذا
- مصرف به اندازه پروتئین ها، غلات، سبزیجات و میوه ها
به عقیده کارشناس سلامت مجله اینترنتی ماه ، برای درمان این بیماری حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک در صورت نیاز، برای شما یک سری داروهایی با توجه به آسیب کبدی تجویز می کند. برای مثال اگر سیروز به دلیل وجود عفونت در کبد باشد یا به خاطر هپاتیت ، داروهای مورد نیاز برای درمان هر کدام، ارائه می شود. در مواردی نیز، در صورتی که کبد دیگر توانایی انجام وظایف خود را نداشته باشد، بهترین راه حل درمان بیماری سیروز کبدی ، پیوند کبد است که البته معمولا زمانی طولانی باید منتظر کبد پیوندی بود و باید به این نکته نیز توجه داشت که در صورت آسیب کبدی و ادامه مصرف الکل ، حتی پیوند نیز جوابگوی نیاز بدن نخواهد بود.