سلامت قلب یکی از اصلی ترین معیارهای حفظ سلامت عمومی بدن است. در واقع داشتن یک قلب سالم به معنی بالا بودن سطح سلامت فردی است. اما متاسفانه، در سال های اخیر، آمار ابتلا به انواع آسیب های قلبی در حال افزایش است، به گونه ای که سکته یا حمله قلبی، اولین عامل مرگ و میر در جهان شناخته شده است. به علاوه خطر ابتلا به بیماری های قلبی تنها مختص سالمندان نیست، بلکه درصد قابل توجهی از مبتلایان را، جوانان یا افراد میانسال تشکیل می دهند. پیش از این در بخش های مختلف مجله سلامت ماه در مورد انواع آسیب های قلبی، عوامل موثر بر آن ها و روش های متعدد درمان، اطلاعاتی ارائه شده. اکنون قصد داریم تا در مورد نکات مهم برای سلامت قلب بیشتر صحبت کنیم.
نکات مهم برای سلامت قلب در تمامی سنین
بیماری های قلبی یکی از شایع ترین آسیب های جدی است که بخش قابل توجهی از تحقیقات پزشکی و البته هزینه های درمانی را به خود اختصاص داده است. به گفته محققان، بررسی ها در زمینه عوامل موثر در بروز آسیب های قلبی نشان می دهد که سبک زندگی تاثیر به سزایی در این زمینه داشته و قطعا تجدید نظر در این مورد، می تواند تا حد زیادی از ابتلا به این بیماری ها جلوگیری نماید.
حفظ سلامت قلب در هر سنی ضروری است، حتی در سنین جوانی. بر اساس یک تصور غلط، آسیب های قلبی مثل سکته، بیشتر در سنین سالمندی اتفاق می افتد، این در حالی است که پزشکان و متخصصان، صراحتا این مطلب را تکذیب کرده و مراقبت از سلامت قلب را در هر سنی لازم می دانند. اصولا داشتن یک سبک زندگی سالم از همان دوران جوانی کمک می کند تا قلب وضعیت متعادل تری داشته و خطر ابتلا به انواع آسیب ها تا حد قابل توجهی کاهش یابد.
اما سبک زندگی یک مبحث کلی است که شامل موارد زیادی از جمله شیوه تغذیه، میزان فعالیت بدنی، کنترل بیماری های زمینه ای و مواردی از این دست می باشد. از این رو لازم است تا این موارد را به درستی شناخته و آن ها را رعایت کرد. از جمله نکات مهم برای سلامت قلب که جزء سبک زندگی سالم دسته بندی می شود، به شرح زیر می باشد.
کنترل وزن و پیشگیری از چاقی
چاقی و اضافه وزن، یکی از مشکلات مرتبط با بیماری های قلبی است. هرچه میزان وزن شما بیشتر از حد معمول و متعادل باشد، سطح قند خون، چربی خون و فشارخون شما بالاتر رفته، در نتیجه خطر آسیب های قلبی نیز افزایش پیدا می کند. از طرفی، چاقی زمینه ساز بیماری های کبدی، مشکلات تنفسی و یا حتی سرطان است. داشتن یک رژیم غذایی متناسب در کنار ورزش و فعالیت بدنی، کمک می کند تا به نسبت قد خود، وزن متعادلی داشته باشید و به گفته محققان هرچه میزان کنترل فرد بر روی وزن خود بیشتر باشد، خطر ابتلا به آسیب هایی مثل سکته به مراتب کاهش پیدا می کند. از این رو توجه به وزن و جلوگیری از چاقی، از نکات مهم برای سلامت قلب می باشد.
ترک سیگار و دخانیات برای حفظ سلامت قلب
این مسئله که سیگار یکی از عوامل موثر در به خطر افتادن سلامت قلب می باشد، بر هیچ کس پوشیده نیست و قطعا ترک آن، یکی از نکات مهم برای سلامت قلب است. سیگار و سموم موجود در دود آن، دیواره های داخلی عروق را تخریب کرده و با ایجاد پلاک، مسیر عبور خون در رگ ها را مسدود می کند. بر اساس آمار، مصرف دخانیات اصلی ترین عامل ابتلا به آسیب های قلب عروقی به ویژه عروق کرونلی در جهان است. ترک سیگار خوشبختانه با وجود پیشرفت هایی که در علم پزشکی صورت گرفته، چندان کار سختی نیست. داروهای متعددی امروزه در دسترس افراد قرار گرفته که با کمک آن ها می توان به راحتی سیگار را کنار گذاشت و به سلامت عمومی بدن کمک کرد.
کنترل چربی خون
از موثرترین نکات مهم برای سلامت قلب ، کنترل چربی خون است. کلسترول نوعی چربی در خون است که وجود مقادیر مشخصی از آن در بدن ضروری است، زیرا به ترشح هرچه بهتر هورمون ها در بدن کمک می کند. کلسترول دو نوع مفید و مضر دارد. هرچه سطح کلسترول مفید خون بالاتر و کلسترول مضر پایین تر باشد، قلب در وضعیت بهتری قرار دارد. کبد تولید کننده میزان کلسترول مورد نیاز بدن است، اما در جریان رژیم غذایی نیز، مقدار قابل توجهی چربی وارد بدن می شود که قطعا سطح کلسترول را افزایش داده و تجمع آن ها در عروق، زمینه ساز گرفتگی آن ها و ایجاد سکته قلبی می شود. بنابراین لازم است تا به طور منظم میزان کلسترول یا چربی خون اندازه گیری شده و در صورت بالا بودن، رژیم های غذایی خاصی مورد استفاده قرار گیرد.
کنترل فشار خون و ارتباط آن با سلامت قلب
به فشاری که خون هنگام عبور از رگ ها ایجاد می کند، فشارخون گفته می شود که مقدار مشخصی داشته و با واحدهای خاصی اندازه گیری می شود. فشارخون در حالت عادی باید 12 میلی متر جیوه بر 8 باشد. بالاتر از این مقدار، عروق را تحت فشار قرار داده و گشاد شدن عروق یا ضعف عضلات و ماهیچه های آن برای پمپاژ خون، موجب اختلال در عملکرد قلب و بروز سکته های قلبی می شود.از این رو، حفظ تعادل در فشار خون و کنترل بیماری فشار خون ، یکی از نکات مهم برای سلامت قلب است.
کنترل دیابت، از نکات مهم برای سلامت قلب
مدیریت سطح قند خون نیز در حفظ سلامت قلب تاثیر به سزایی دارد. در صورتی که میزان قند موجود از مقدار مشخصی بالاتر باشد، بعد از مدتی، دیواره های داخلی عروق دچار آسیب شده و ضعف عملکردی آن ها، خون رسانی را دچار اختلال می سازد. در نتیجه قلب در معرض خطر آسیب های مختلف، از جمله حمله یا سکته قرار خواهد گرفت. به طور کلی، افراد دیابتی در صورتی که دیابت کنترل شده ای نداشته باشند، یکی از گروه های خطر ابتلا به بیماری های قلبی هستند. بر اساس آمار، بیماری دیابت یکی از اصلی ترین علل افزایش خطر ابتلا به آسیب های قلبی بوده و توجه به کنترل آن، از نکات مهم برای سلامت قلب محسوب می شود.
توجه به حفظ سلامت روانی
بر اساس آمار و به گفته کارشناسان، افرادی که به هر علتی دچار یکی از اختلالات روانی و آسیب های مغزی هستند، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی قرار دارند. برای مثال، افسردگی یکی از شرایطی است که می تواند زمینه ساز اختلال در عملکرد قلب و خون رسانی در بدن باشد. زیرا فرد افسرده در اغلب موارد، توجهی به رژیم غذایی و سبک زندگی خود ندارد و ترشح یک سری هورمون ها در بدن وی، قطعا به بخش های دیگری از جمله قلب آسیب وارد خواهد کرد. بنابراین حفظ سلامت روانی، از نکات مهم برای سلامت قلب است.
افزایش سلامت قلب با ورزش
هیچ چیز به اندازه ورزش، تحرک و فعالیت بدنی نمی تواند به عملکرد بهتر قلب و حفظ سلامت آن کمک کند. برای داشتن قلبی سالم، به روزانه 30 دقیقه نرمش، 4 یا 5 روز در هفته نیاز دارید. حتی یک پیاده روی ساده به گونه ای که ضربان قلب شما را بالا ببرد، می تواند از نکات مهم برای سلامت قلب باشد. تحرک تنها به انجام فعالیت های ورزشی محدود نیست، بلکه پیاده روی در فضای منزل، بازی با کودکان، انجام کارهای منزل و طی مسافتی برای خرید کردن و بیرون رفتن از خانه نیز جزء فعالیت های بدنی محسوب می شود.
به طور کلی، زمانی که در اثر انجام این فعالیت ها، ضربان قلب افزایش پیدا می کند، پمپاژ خون بیشتر شده، در نتیجه اکسیژن بهتری به قلب می رسد و این یعنی نیاز کلی قلب، به درستی برطرف شده و در کمتر موردی، اختلالی در عملکرد آن ایجاد خواهد شد.
مدیریت استرس و فشار روانی
یکی از اصلی ترین نکات مهم برای سلامت قلب ، کاهش استرس و فشار روانی است. زیرا این مسئله نیز همانند بی تحرکی و مصرف دخانیات، از دلایل اصلی بروز آسیب های قلبی به شمار می آید. هر زمان که فرد در موقعیتی استرس زا قرار می گیرد، میزان ترشح کورتیزول در مغز افزایش یافته، در نتیجه عملکرد قلب نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. مدیریت استرس، امری شخصی است، به این معنی که هر فردی شیوه ای خاص در کنترل فشار عصبی دارد. مطالعه، گوش دادن به موسیقی، آشپزی، پیاده روی، ورزش، دیدار دوستان، خرید کردن، خوابیدن، خوردن مواد غذایی مختلف و نوشتن، از جمله مواردی است که می تواند به حفظ آرامش روانی فرد کمک کند.
تغذیه مناسب
تغدیه عمده ترین عاملی است که نقش حیاتی در سلامت عمومی فرد داشته، به گونه ای که بیش از 60 درصد آسیب ها، در اثر تغذیه نامناسب به وجود می آیند. در مبحث تغذیه، نخوردن یک سری مواد و حذف آن ها از رژیم غذایی، به اندازه خوردن یک سری مواد غذایی اهمیت دارد. بایدها و نبایدهای تغذیه ای که در حفظ سلامت قلب بسیار اثرگذار است، شامل این موارد می باشد:
میزان مصرف الکل باید کنترل شده باشد. به اعتقاد برخی افراد، مصرف انواع این نوشیدنی ها در حفظ سلامت قلب موثر است. اگرچه این مسئله به اثبات نرسیده و متخصصان تاکید کاملی بر آن ندارند، اما بهتر است در صورتی که به مصرف آن عادت کرده اید، مقدار استاندارد مصرف را رعایت نمایید، زنان 1 بار در روز و مردان 3 تا 4 بار در روز مجاز به مصرف الکل هستند.
میوه ها و سبزیجات از مغذی ترین گروه های غذایی هستند که حاوی انواع مختلف آنتی اکسیدان ها بوده و به عملکرد بهتر سیستم گردش خون، کمک به سزایی می کنند. اگر می خواهید قلب سالمی داشته باشید، مصرف روزانه 5 وعده میوه و سبزی را در دستور کار قرار دهید.
امگا 3، چربی دوستدار قلب است، این در حالی است که دیگر انواع چربی های ترانس و اشباع شده، خطر ابتلا به سکته را افزایش می دهند. ماهی، غنی ترین منبع اسیدهای چرب امگا3 است که باید حتما در رژیم غذایی گنجانده شود.
سدیم کلراید یا نمک طعام، اصلی ترین عامل افزایش فشار خون است که در ابتلا به سکته های قلبی نقش قابل توجهی دارد. کاهش مقدار نمک، تغییر زیادی در وضعیت فشار خون ایجاد کرده و سلامت قلب و عروق را تضمین می کند.
یکی از خوشمزه ترین توصیه های پزشکی و نکات مهم برای سلامت قلب ، مصرف شکلات تلخ است. شکلات تلخ آنتی اکسیدان فراوانی داشته و با کاهش التهاب، قلب شما را سالم تر نگاه خواهد داشت.
بدن به مقدار مشخصی چربی نیاز دارد. بهتر است تا حد ممکن این چربی از طریق مصرف منابع مفید تامین شود. علاوه بر امگا3، مغزها نیز یکی از منابع سالم روغن هستند که مصرف آن ها، نه تنها آسیبی به عروق وارد نمی کند، بلکه سلامت قلب را نیز در پی خواهد داشت.
داشتن رابطه جنسی منظم
محققان اخیرا به این نتیجه رسیدند که داشتن رابطه جنسی منظم نقش به سزایی در حفظ سلامت قلب دارد. زیرا سطح فشار خون را کنترل کرده، تغدیه را متعادل می سازد، میزان کالری قابل توجهی را سوزانده و در کاهش وزن دخیل است و از همه مهم تر این که، استرس و فشار عصبی را کاهش داده و با ایجاد آرامش در فرد، سلامت قلب وی را تضمین می کند. البته این که این ارتباط در چارچوب خانواده و با یک شریک جنسی اتفاق افتد نیز در این زمینه بسیار اهمیت دارد.
سلامت قلب مسئله ای بسیار حیاتی است، زیرا به طور مستقیم بر سلامت عمومی بدن تاثیر گذار است. آشنایی با نکات مهم برای سلامت قلب کمک می کند تا با راه کارهایی ساده، بتوان عملکرد این عضو را تقویت کرده و از بروز آسیب های قلبی پیشگیری کرد. پیشگیری از ابتلا به بیماری های قلبی با تغییر سبک زندگی مسئله ای است که به عقیده مجله اینترنتی ماه ، این سال ها بسیار مورد توجه پزشکان قرار گرفته و کمک قابل توجهی نیز به کاهش مرگ و میر در این مورد کرده است.