دیابت یا بیماری قند خون ، یکی از انواع بیماری های شایع در سراسر دنیاست که اگر به خوبی تحت مراقبت و درمان قرار نگیرد، می تواند نتایج و اثرات خطرناک و جبران ناپذیری داشته باشد. علائم و نشانه های اولیه دیابت نوع یک و نوع دو تقریبا با هم متفاوت است. دیابت نوع یک بیشتر در نوزدان و کودکان خردسال و دیابت نوع دو اغلب در بزرگسالان دیده می شود. با شناخت بهتر علائم اولیه، بهتر و سریع تر می توان به درمان این بیماری پرداخت و از پیشرفت آن جلوگیری نمود. در مجله سلامت ماه مقاله ای در مورد نشانه های بروز بیماری دیابت در نوزادان و بزرگسالان که توجه شما را به مطالعه این مقاله جلب می کنیم.
بررسی نشانه های اولیه دیابت
دیابت نوع یک ؛ کودکانی که بی دلیل دچار کاهش وزن شده، تکرر ادرار یا شب ادراری دارند، مایعات زیاد مصرف می کنند و دائما احساس گرسنگی و بیماری دارند، در واقع نشانه های اولیه دیابت نوع یک را از خود بروز می دهند. کودکانی که معمولا در طول شب، نیاز به دستشویی نداشته، ولی به یکباره دچار تکرر ادرار شده و چندین بار برای رفتن به دستشویی از خواب بیدار می شوند و یا در مواردی جای خواب خود را خیس می کنند، مبتلا به دیابت نوع یک هستند.
معمولا تشخیص دیابت در کودکان بسیار ساده است و با یک آزمایش ساده توسط پزشک، وجود این بیماری مشخص خواهد شد. اما نکته این جاست که شناخت علائم اولیه قندخون ، کمی پیچیده است، زیرا اغلب والدین علائم اولیه دیابت را به خوبی تشخیص نداده و یا نمی خواهند قبول کنند که برای مثال کاهش وزن یا تکرر ادرار نوزاد به دلیل وجود قند زیاد در خون اوست.
علائم تشخیص دیابت نوع یک
یکی از اشکال دیابت نوع یک در کودکان، DKA است. زمانی که انسولین به مقدار لازم در بدن ترشح نشود، بدن اسیدی به نام کتون تولید می کند. وجود این شرایط در بدن نوزاد، در واقع یک وضعیت اورژانسی را در پی خواهد داشت که نهایتا موجب بستری شدن کودک در بیمارستان می شود. پس از چند روز مراقبت و تزریق انسولین و کمک به عملکرد پانکراس در فرد بیمار، تولید کتون در بدن متوقف شده و ترشح انسولین به حالت طبیعی باز خواهد گشت. البته نباید فراموش کرد که این تنظیم انسولین موقتی است و پس از گذشت مدتی، دوباره نوزاد نیازمند تزریق خواهد بود.
علائم اولیه دیابت نوع دو
بر اساس آمارها از هر 4 آمریکایی، یک نفر مبتلا به بیماری دیابت است. به این آمار، باید افراد دارای علائم پیش دیابتی را نیز اضافه کنیم. اما خوشبختانه درصد کمی از این افراد نهایتا مبتلا به دیابت خواهند شد. مرحله پیش دیابت، شرایطی است که بر اساس تشخیص پزشک سطح قند خون در مرز خطرناکی قرار گرفته و اگر کنترل نشود، می تواند منجر به ابتلای فرد به دیابت گردد. از جمله نشانه های اولیه دیابت نوع دو در ادامه توضیح داده شده است.
تکرر ادرار
زمانی که مقدار گلوکز در خون از حد مجاز فزاتر رود، سطح مایعات بدن بیشتر شده و نیاز به دفع آن بیشتر می شود. پس فرد دچار تکرر ادرار شده و در بسیاری از موارد، تکرر ادرار، خود می تواند زمینه ساز ایجاد عفونت های ادراری باشد که البته این خطر در زنان جدی تر است. اگر احساس کردید که تعداد دفعات دفع ادرار در شما به ویژه در ساعات خواب افزایش یافته، یعنی بین 12 تا 6 صبح، باید حتما با پزشک در این زمینه مشورت کرده و اقدام به انجام آزمایشات اولیه نمایید.
احساس تشنگی مداوم و خشکی دهان
افزایش میزان گلوکز در خون، همان طور که اشاره شد، منجر به تکرر ادرار شده و با دفع مایعات از بدن، فرد دائما احساس تشنگی و خشکی دهان می کند. اگر احساس می کنید که میزان مصرف مایعات در شما به طور ناگهانی افزایش یافته و همیشه دهانتان خشک است، این از نشانه های اولیه دیابت است و بهتر است برای بررسی های بیشتر، به پزشک مراجعه کنید.
کاهش وزن ناگهانی
در افراد مبتلا به دیابت نوع دو ، به دلیل کمبود گلوکز در سلول ها ، فرد دچار کاهش وزن ناگهانی می شود. به علاوه، تکرر ادرار، موجب دفع مقادیر زیادی پروتئین و مواد معدنی از بدن شده و همین امر، زمینه کاهش وزن را فراهم می آورد. دقت داشته باشید که هرچه نشانه های اولیه دیابت بیشتر مورد بی توجهی قرار گیرد، کاهش وزن شدیدتر خواهد شد.
گرسنگی ا‌ولین نشانه بیماری قند خون است
احساس گرسنگی مداوم ؛ همان طور که می دانید انسولین مسئول هدایت گلوکز به سلول هاست تا با سوخت این نوع قند، انرژی مورد نیاز بدن تامین شود. در افراد مبتلا به دیابت نوع دو ، حساسیت به انسولین ایجاد می شود. یعنی سلول ها به انسولین و عملکرد آن ، واکنشی نشان نمی دهند. در این حالت، پانکراس هم چنان به ترشح انسولین ادامه داده و این پیغام را به مغر ارسال می کند که جهت مصرف این انسولین ، بدن نیازمند دریافت کربوهیدرات است. در نتیجه فرد، دائما احساس گرسنگی می کند.
بی حسی انگشت در افراد دیابتی
سوزش و درد پا و احساس بی حسی انگشتان ؛ هر چه بیماری پیشرفت بیشتری داشته باشد، علائم آن نیز گسترده تر می شود. با افزایش سطح قند موجود در خون ، به تدریج سیستم عصبی نیز درگیر شده و موجب بروز علائمی مثل سوزش، سوزن سوزنی شدن و بی حسی در پا می شود که با بی توجهی به این نشانه ها، ممکن است اندام های دیگر را نیز درگیر کنند. بی حسی و سوزش کف پار، علاوه بر افراد دیابتی بالای 25 سال، ممکن است مبتلایان به علائم پیش دیابتی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
عفونت های مکرر به ویژه در زنان
عفونت های مکرر به ویژه در زنان ؛ هر چه سطح قند موجود در خون بیشتر باشد، سرعت فعالیت و گسترش ویروس ها بیشتر خواهد شد. بی توجهی به نشانه های اولیه و عدم کنترل آن موجب تشدید عفونت به ویژه عفونت ادراری و عفونت دستگاه تناسلی در زنان می شود. عفونت در ناحیه پا، از جمله نشانه هایی است که با حاد شدن وضعیت دیابت در زنان و مردان، دیده می شود. عفونت پوستی، عصبی و عروقی، از جمله انواع عفونت ها در ناحیه پا است.
تاری دید از نشانه های بروز دیابت
ماهیچه های چشم، وظیفه تغییر وضعیت قرنیه را دارند و در شرایط مختلف با کم و زیاد شدن نور یا دور و نزدیک شدن جسم، از طریق تنگ و گشاد کردن مردمک، به دید بهتر کمک می کند. در شرایطی که سطح قند موجود در خون بالا باشد، ماهیچه های چشم، این قابلیت خود را از دست داده و فرد دچار تاری دید می شود. در این حالت در واقع وضعیت مردمک، ثابت نگه داشته شده و شفافیت تصویر در چشم فرد، کم می شود. تاری دید از نشانه های اولیه دیابت نوع دو است. یعنی در مراحل اول، به دلیل تغییر مداوم سطح قندخون ، بدن هنوز به این تغییر عادت نکرده و ماهیچه ها دچار مشکل می شوند. معمولا مدتی پس از ثابت شدن وضعیت قند خون، تاری دید نیز از بین می رود.
عوالی که خطر ابتلا به قند خون در زنان را دو برابر می کند
از آنجایی که خطر دیابت در زنان بیش از مردان است بنابراین یک سری عوامل، خطر ابتلا به افزایش سطح قند خون را در آنان دو برابر می کند، از جمله:
- افزایش سن بالای 45 سال
- چاقی یا اضافه وزن
- داشتن سابقه خانوادگی
- به دنیا آودن فرزندی با وزن بالا
- داشتن سابقه بیماری فشار خون بالا
- داشتن کلسترول بالا
- داشتن سابقه بیماری های قلبی مثل سکته
در انتها طبق بررسی های صورت گرفته در مجله اینترنتی ماه پیشنهاد می شود که این بیماری را اصلا ساده نگیرید و در صورت داشتن نشانه های اولیه دیابت ، برای پیشگیری از بروز آن با کارشناس سلامت خود مشورت کنید.