مواد غذایی حساسیت زا اصلی

آلرژی به حالتی گفته می شود که در آن سیستم ایمنی بدن و عملکرد آن در برابر عوامل خارجی و برخی مواد غذایی که آلرژی زا نامیده می شوند، از خود واکنش افراطی نشان می دهد. این مواد آلرژی زا ممکن است شامل گرده گیاهان، حیوانات خانگی یا انواع مختلفی از غذاها باشند. احتمال ابتلا به آلرژی یا حساسیت غذایی در افراد مبتلا به آسم، کسانی که سابقه فامیلی دارند و برخی کودکان بیشتر از سایر افراد است، ابتلا به آسم در اثر آلرژی بسیار زیاد است. تا کنون بیش از 160 نوع ماده غذایی حساسیت زا شناخته شده است. اما برخی مواد غذایی حساسیت زا اصلی وجود دارند که شیوع آلرژی توسط آنها بیشتر از سایر غذاهاست. کارشناسان مجله سلامت ماه در این مقاله به توضیح و تفسیر این مواد غذایی پرداخته اند.

8 مواد غذایی حساسیت زا اصلی

به طور معمول برخی مواد غذایی حساسیت زا وجود دارند که بیش از 90 درصد آلرژی ها توسط اینها اتفاق می افتند. این مواد غذایی در تهیه انواع و اقسام غذاهای دیگر نیز استفاده می شوند و شامل این مواردند: شیر، تخم مرغ، ماهی، آجیل، نرم تنان دریایی، دانه کنجد، گندم و دانه های مشابه آن، سویا

علائم اصلی حساسیت به شیر

شیر مهمترین ماده غذایی آلرژی زا در سراسر جهان است. این ماده غذایی مهم ترین ماده غذایی آلرژی زا در دوران کودکی به شمار می آید. میزان ایجاد آلرژی به وسیله شیر در اوایل کودکی بین 2 تا 6 درصد متغیر است. اما با رشد کودک و در سن بالای شش سال این میزان به بالای 90 درصد رسیده و اغلب تا دوران بزرگسالی نیز ادامه می یابد.

افرادی که از آلرژی به شیر گاو رنج می برند بیش از همه به لاکتوز یا پروتئین های موجود در این شیر یا گاهی به هر دو این مواد حساسند. حساسیت به شیر همچنین می تواند باعث بروز مشکلاتی در افزایش وزن و قد در دوران کودکی شود. برخی از علائم حساسیت به شیر عبارتند از:

• تحریکات پوستی
• درد های شکمی و استفراغ
• اسهال ( گاهی همراه با خون )
• آبریزش بینی، سرفه و عطسه
• آنافیلاکسی ( در برخی موارد )

کسانی که از حساسیت به شیر رنج می برند می توانند از جایگزین های آن مانند شیر سویا و شیر بادام استفاده کنند. حذف کامل شیر از رژیم غذایی تنها به دلیل  مواد غذایی حساسیت زا اصلی ، به خاطر داشتن مواد غذایی مفید آن می تواند مشکلاتی را به دنبال داشته باشد.

حساسیت به تخم مرغ

حساسیت به تخم مرغ حدود 2 در صد از کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد. این آلرژی اغلب تا قبل از سنین نوجوانی افزایش می یابد. واکنش ها نسبت به تخم مرغ در افرادی که به آن حساسیت دارند می تواند برای فرد خطرناک باشند. بنابراین فرد باید شدیدا از مصرف آن اجتناب کند. از آنجایی در این افراد،  تخم مرغ جزو مواد غذایی حساسیت زا اصلی به حساب می آید، باید به طور کلی از مصرف هرگونه ماده غذایی حاوی تخم مرغ نیز خودداری گردد. برچسب مواد غذایی را به خوبی مطالعه کنید تا از عدم وجود تخم مرغ در آن مطمئن شوید. مصرف برخی مواد غذایی که حاوی میزان کمی تخم مرغ هستند توسط کودکان باید حتما زیر نظر پزشک متخصص صورت گیرد. برخی مواد غذایی حاوی تخم مرغ یا ترکیبات آن از این قرارند:

• مایع جایگزین تخم مرغ
• پاستا
• برخی انواع نان
• مایونز
• کلوچه ها، کیک و بیسکوییت
• غذاهای فرآوری شده

دلیل ایجاد حساسیت با خوردن ماهی

در حالی که آلرژی به ماهی در سراسر جهان گزارش شده است اما شیوع آن در مناطقی که این ماده غذایی را بیشتر مصرف می کنند، بیشتر است. مهم ترین علائم حساسیت به ماهی واکنش های پوستی و گوارشی نسبت به این ماده غذایی است که در فاصله کوتاهی بعد از مصرف آن اتفاق می افتد. گاهی واکنش های شدید سیستمی نظیر شوک آنافیلاکسی یا حساسیت های آلرژیک نیز گزارش شده اند.

علی رغم این که گونه های بسیاری از ماهی ها وجود دارند اما بیشتر واکنش های بدن افرادی که به ماهی آلرژی دارند به پروتئین پاروالبومین موجود در ماهی است. البته آلرژی زاهای دیگری نیز در ماهی وجود دارند. اگر فردی به یک نوع ماهی حساسیت داشته باشد به احتمال زیاد به دیگر گونه های ماهی نیز حساس است به همین دلیل ماهی نیز در دسته مواد غذایی حساسیت زا اصلی قرار گرفته است. جالب است که مواد آلرژی زا درون ماهی حتی با گرم شدن و پخته شدن نیز از بین نمی روند. ماهی معمولا در پخت انواع پیتزاها، در چاشنی ها، سوپ ها و سس ها استفاده می شود.

علائم حساسیت به غذاهای دریایی

این آلرژی ممکن است نزدیک به 3 درصد از زنان و 2 درصد از مردان را تحت تاثیر قرار دهد. این دسته شامل میگو، خرچنگ دریایی، صدف، حلزون، جلبک و برخی دیگر از غذاهای دریایی می باشد. علائم این آلرژی نیز ممکن است با یک تماس کوچک ظاهر شوند. علائم حساسیت به غذاهای دریایی از این قرارند:

• احساس سوزش در دهان
• حالت تهوع، استفراغ و اسهال
• خارش پوست
• سرگیجه و غش
• ورم گلو و تنگی نفس
• افت فشار خون و پالس سریع
• آنافیلاکسی

مانند سایر حساسیت های غذایی برای این آلرژی نیز درمانی وجود ندارد و تنها پرهیز از مصرف این مواد غذایی توصیه شده است.

آجیل یکی از هشت ماده غذایی آلرژی زا

آجیل یکی از شایع ترین  مواد غذایی حساسیت زا اصلی در سراسر جهان است که شامل آجیل برزیلی، فندق، پسته، گردو و شاه بلوط می شود. در برخی موارد برخی میوه ها و حبوبات نیز در این دسته قرار می گیرند مانند بادام زمینی، بادام هندی، گردوی آمریکایی و نارگیل. اگر چه حساسیت به آجیل بیشتر در کودکان شایع است اما احتمال این که این مشکل در بزرگسالی در فرد به وجود آید نیز وجود دارد. علائم آلرژی به آجیل می توانند از حالت خفیف شروع شده و گاهی نیز مهلک شوند. این علائم شامل این موارد هستند:

• جوش و تحریکات پوستی
• درد شکم، حالت تهوع و استفراغ
• خارش گلو، دهان و چشم ها
• ورم گلو، زبان و لب ها
• تنگی نفس
• واکنش های آنافیلاکسی ( در موارد حاد )

حساسیت های شدید به آجیل حتی با تماس های بسیار کم مانند تماس پوستی یا استنشاق آن نیز بروز می کنند. بنابراین لازم است که تولید کنندگان غذا در برچسب زدن به مواد غذایی خود نهایت دقت را به کار ببرند.

نقش دانه کنجد در تولید آلرژی

کنجد نیز در دسته  مواد غذایی حساسیت زا اصلی قرار دارد و حساسیت به این ماده تمام طول عمر فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. کنترل حساسیت به دانه کنجد بسیار مشکل است چون اغلب در برچسب مواد غذایی به صورت مستقیم نامی از آن برده نمی شود و ممکن است با عناوین نا آشنای دیگری از آن یاد شود. افرادی که به این ماده غذایی حساسیت دارند باید سعی کنند این عناوین را بشناسند.

بروز حساسیت با گندم و دانه های مشابه آن

گندم حاوی پروتئین گلوتن است و اغلب افرادی که از بیماری سلیاک ( اختلال در روده باریک ) رنج می برند به آن حساسیت دارند. در بسیاری از موارد فردی که به گلوتن حساسیت دارد می تواند دانه هایی مانند برنج را مصرف کند. اما قادر به مصرف دیگر دانه های مرتبط با گندم مانند جو یا چاودار (گندم سیاه) نیست. از آنجایی که بیماری سلیاک درمانی ندارد پس افرادی که از این بیماری رنج می برند باید از مصرف مواد غذایی حاوی گلوتن پرهیز کنند.

علائم سویا در بروز حساسیت

سویا نیز جزء مواد غذایی حساسیت زا اصلی است و آلرژی به این ماده غذایی معمولا در کودکی آشکار شده و تا سن ده سالگی نیز بیشتر می شود. واکنش ها نسبت به سویا در افرادی که به آن حساسیت دارند می تواند تا مرحله آنافیلاکسی پیشروی کند و بنابراین فرد باید به شدت از مصرف آن پرهیز کند. اگر چه سویا و بادام زمینی هر دو از حبوبات هستند اما حساسیت به یکی از این ها نمی تواند دلیلی برای داشتن آلرژی به دیگری نیز باشد.

دقت داشته باشید که کارشناس مجله اینترنتی ماه ذکر می کند، افرادی که حساسیت به سویا دارند باید حتما با مراجعه به پزشک از خطراتی که برای آنها وجود دارد مطلع شوند. در مقاله فوق خطرات و علائم انوع مواد غذایی حساسیت زا اصلی را برای شما بیان کردیم اما اگر نشانه هایی از این مشکلات را در برخورد با یک ماده غذایی آلرژی زا دارید، بهتر است پس از کسب اطلاعات، به پزشکی مراجعه کنید و مشکلات را به درمان نزدیک کنید.