دوران بارداری یکی از پرخطر ترین دوران زندگی یک زن است که علاوه بر مشکلات مختص این دوره، بروز برخی آسیب های دیگر نیز سختی های آن را دو چندان خواهد کرد. ابتلا به بیماری فشار خون یکی از آن معضلاتی است که درصدی از زنان باردار را درگیر کرد و موجبات نگرانی آنها را فراهم می آورد. فشار خون بالا یا به صورت ناگهانی اتفاق می افتد یا فرد پیش از بارداری دچار فشار خون بالا بوده و اکنون شدت یافته است. اگر چه فشار خون در بارداری کاملا قابل درمان و پیشگیری است و در این صورت، مشکل خاصی برای مادر و نوزاد نخواهد داشت، اما همواره جزء یکی از دغدغه های مادران باردار بوده و هست. مشکلات فشار خون بالا در دوران بارداری از مواردی از که مجله ماه قصد دارد به آن بپردازد.
تاثیرات و مشکلات فشار خون بالا در دوران بارداری
همان طور که اشاره شد فشار خون بارداری، یا به طور ناگهانی در طول دوران بارداری اتفاق می افتد یا فرد پیش از این دچار پرفشاری خون بود و اکنون وضعیتش حاد تر شده است. در واقع پزشکان ابتلا به فشار خون از 20 هفته قبل از بارداری تا 12 هفته بعد از تولد نوزاد را، پرفشاری خون مزمن در دوران بارداری محسوب می کنند. افزایش فشار خون در دوران بارداری می تواند یکی از علائم پره اکلامپسی باشد. اگر چه این دو بیماری ممکن است در مواردی به هم مربوط باشند، اما در کل دو وضعیت جدا از هم هستند. اگر قبل از بارداری پزشک فشار خون بالا را در شما تشخیص داد، باید تحقیق کنید که مشکلات فشار خون بالا در دوران بارداری برای شما و جنین ایجاد نشود.
بارداری با فشار خون بالا از بارداری های پرخطر
عوامل گوناگونی وجود دارد که در دسته بندی بارداری های پر خطر دخیل هستد. یکی از این فاکتورها، فشار خون بالاست. پس هم پرفشاری خون و هم پره اکلامپسی، هر دو موجب ایجاد بارداری پرخطر می شود. زنانی که در این دسته بندی قرار می گیرند، علاوه بر پزشک مامایی، باید تحت مراقبت و نظر یک متخصص بارداری های پرخطر نیز باشند تا بتوانند بدون استفاده از روش های دارویی و با کمک توصیه های پزشک، فشار خون خود را در این دوران کنترل نمایند. به علاوه مشورت با یک پزشک متخصص در زمینه بیماری های جنینی و مشکلات فشار خون بالا در دوران بارداری نیز لازم است. زیرا کمک می کند تا مادر با بیماری ها و علائم خاصی که بعدها در نوزاد دیده می شود، آشنا شده و اطلاعات لازم برای درمان آن را داشته باشد.
آیا می توان با وجود فشار خون بالا بارداری سالمی داشت
قبل از اقدام به بارداری، باید از نظر وضعیت کلی سلامت مورد آزمایش قرار گرفته و مطمئن شوید که فشار خون و دیگر فاکتورهای سلامتی تحت کنترل باشند. قطعا اگر با علم به داشتن بیماری مثل فشار خون اقدام به بارداری نمایید، مشکلات عدیده ای در پیش خواهید داشت. زیرا مصرف برخی داروها در دوران بارداری خطرناک و ممنوع است. اگر مبتلا به پرفشاری خون هستید یکی از مشکلات فشار خون بالا در دوران بارداری ، در صورت تشدید وضعیت، احتمال ایجاد پره اکلامپسی در فرد است. این حالت فوق العاد پرفشاری منجر به سکته، اختلال در بینایی، مشکلات کبدی و صرع می شود.
چه کسانی مستعد ابتلا به پره اکلامپسی هستند
اشاره کردیم که پره اکلامپسی حالت حاد و پیشرفته فشار خون در دوران بارداری است. پس حتی اگر فشار خون شما قبل از دوران بارداری نیز تحت کنترل قرار گرفته باشد، باز هم خطر ابتلا به این وضعیت در دوران بارداری وجود دارد. البته باید توجه داشته باشید که افراد دارای پرفشاری خون در دوران پیش از بارداری، مستعد ابتلا به پره اکلامپسی هستند، این بدان معنا نیست که لزوما همه افراد دارای پرفشاری خون به این وضعیت مبتلا می شوند. اگر پزشک این حالت از فشار خون حاد را در شما تشخیص دهد، باید تحت مراقبت جدی تری قرار گرفته و به احتمال زیاد، تولد نوزاد با عمل سزارین انجام خواهد گرفت. قبل از انجام هر گونه اقدامی توسط پرسنل بیمارستان نیز، باید اشاره به وضعیت بیمار شود.
تاثیر فشار خون بالا در دوران بارداری بر نوزاد
در مواردی مادران باردار دچار پرفشاری خون شده و بدون بروز هیچ گونه آسیب خاصی، فرزند خود را به دنیا می آورند. اما درصد تقریبا زیادی نیز، بدون تاثیر نخواهد بود. از جمله مشکلاتی که ممکن است در نوزاد مشاهده شود:
- اختلال در رشد نوزاد
- افزایش خطر بروز مشکلات تنفسی در نوزاد در جریان زایمان
- افزایش خطر قطع ناگهانی جفت
- بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای کاهش فشار خون
روش های کنترل فشار خون را در دوران بارداری
اگر چه هیچ راه درمان خاصی برای پر فشاری خون وجود ندارد، اما می توان دست کم، از افزایش آن جلوگیری کرد یا به عبارتی، فشار خون را تحت کنترل درآورد و از مشکلات فشار خون بالا در دوران بارداری کاست. از جمله راهکارهای کمک کننده در این زمینه:
- مصرف غذاهای سالم، پیروی از یک رژیم غذایی مناسب و کم کردن مصرف نمک و توجه به توصیه های مهم برای کاهش مصرف نمک طبق دستور پزشک
- کنترل روزانه فشار خون
- مراجعه منظم به پزشک و عمل به توصیه های پزشکی
- انجام فعالیت های ورزشی مناسب در این دوران، هر چند در صورتی که فشار خون تبدیل به پره اکلامپسی شود، باید استراحت مطلق داشت.
- مصرف سیگار، الکل و هر نوشیدنی و داروی انرژی زا ممنوع
- کنترل وزن و پیشگیری از اضافه وزن در دوران بارداری
علت افزایش فشار خون در دوران بارداری
پرفشاری خون در دوران بارداری، علل متعددی دارد. از جمله این عوامل، می توان اشاره کرد به:
- چاقی یا داشتن اضافه وزن
- نداشتن فعالیت بدنی
- سیگار و الکل
- اولین بارداری
- داشتن سابقه خانوادگی در افزایش فشار خون بارداری
- سن بالای 40 سال
- کمک گرفتن از روش های بارداری پیشرفته مثل IVF
این ها عواملی هستند که پیش از دوران بارداری می تواند بر ایجاد پرفشاری در مادران، تاثیر گذار باشد. اما در زمان بارداری نیز یک سری فاکتورها منجر به بروز این مشکل خواهد شد. مادرانی که در دوران بارداری به کنترل وزن خود توجهی ندارند، آنهایی که فعالیت بدنی کمتری دارند، مادرانی که برای دومین بار باردار شده اند و مسئولیت فرزند دیگری را نیز بر عهده داشته و فشار روحی و استرس زیادی را تحمل می کنند، مادرانی که فرزندشان از نظر ژنتیکی در خطر است، مادرانی که به نوع رژیم غذایی خود در این دوران توجهی ندارند نیز ممکن است در معرض خطر ابتلا به فشار خون پس از گذشت چند ماه باشند.
میزان استاندارد فشار خون در دوران بارداری
نرمال بودن فشار خون را در اولین معاینه، پزشک مشخص خواهد کرد. در واقع مقدار فشار خون بستگی به وضعیت جسمانی فرد خواهد داشت و اینکه آیا قبلا نیز دچار پر فشاری خون بوده یا خیر. طبق بررسی های مجله اینترنتی سلامت ماه برای زنانی که پیش از بارداری دارای سابقه فشار خون نبوده اند، 12 بر روی 8 مناسب ترین میزان فشار خون است. اما ممکن است همین عدد نیز با توجه به نوع وضعیت فرد، متفاوت باشد و حتی کمتر از این مقدار نیز برای یک مادر، عادی و نرمال به نظر برسد. در نهایت برای پیشگیری از مشکلات فشار خون بالا در دوران بارداری بهتر است قبل از هر اقدامی با پزشک مشورت نمایید. پیشنهاد می کنیم در ادامه پیش بینی زمان زایمان با انجام یک آزمایش خون را مطالعه نمایید.