علل نیاز بدن به فیبر

برخلاف سایر عناصر غذایی نظیر چربی ها، پروتئین ها یا کربوهیدرات ها که به وسیله بدن جذب و هضم میشوند، فیبر هضم نمیشود. بلکه از معده، و روده نسبتاً دست نخورده، عبور کرده و از بدن خارج میشود. فیبرها بر دو نوع اند: نوع اول، فیبر محلول نام دارد که درآب حل شده و ماده ژل مانندی را به وجود می آورد. از جمله خوراکی های حاوی فیبر محلول، جو دوسر، نخود فرنگی، لوبیا، سیب، مرکبات و هویج است که روزانه مورد مصرف قرار میگیرند. نوع دیگر، فیبر نامحلول است که به حرکت مواد درون دستگاه گوارش و تشکیل مدفوع کمک میکند. آرد گندم کامل، سبوس گندم، آجیل، لوبیا و سبزیجاتی مانند گل کلم، لوبیا سبز و سیب زمینی از منابع فیبر نامحلول هستند. اما اینکه اصولا فیبرها چگونه عمل میکنند و علل نیاز بدن به فیبر ، موضوعی است که در مجله سلامت ماه به بررسی آن میپردازیم.

مهم ترین علل نیاز بدن به فیبر

همان گونه که گفتیم، فیبرها قسمت های غیر قابل هضم مواد غذایی گیاهی هستند که حین حرکت در لوله گوارشی، آب را جذب کرده و حرکات روده را تسهیل می کنند. علی رغم این که فیبرها توسط آنزیم های گوارشی جذب نمی شوند، اما باز هم نقش مهمی در بدن دارند. از جمله مهم ترین علل نیاز بدن به فیبر:

پیشگیری از ابتلا به بیماری های قلبی

مصرف فیبر محلول می تواند با کمک به کاهش کلسترول، از فرد در برابر ابتلا به بیماری های قلبی محافظت کند. این مسئله یکی از مهمترین علل نیاز بدن به فیبر محسوب می شود. فیبرهای محلول موجود در لوبیا، جو دوسر، تخم کتان و سبوس جو دوسر می توانند با کاهش لیپوپروتئین با چگالی کم یا سطح کلسترول بد خون به پایین آوردن کلسترول خون کمک کنند. فیبرها، هم چنین در پیشگیری از سایر امراض مرتبط به قلب نظیر بیماری فشارخون و التهابات نیز نقش دارند.

سلامت دستگاه گوارش با وجود فیبر

مصرف فیبر باعث حرکات منظم روده و جلوگیری از یبوست می شود. همچنین ممکن است خطر ابتلا به کولیت و بواسیر را کاهش دهد. علاوه بر این،  شواهد مختلفی وجود دارد که نشان می دهد، مصرف فیبر ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ نیز کمک کند. این مسائل، از مهم ترین علل نیاز بدن به فیبر به حساب می آیند.

کمک به افراد دیابتی

مبتلایان به دیابت که فیبر زیادی مصرف می کنند نسبت به افرادی که فیبر دریافتی آنها کم است ، نیاز به انسولین کمتری دارند. فیبر، می تواند به کاهش جذب قند کمک کرده، هم چنین از ایجاد احساس سنگینی پس از صرف غذا جلوگیری به عمل آورد. یک رژیم غذایی سالم که حاوی فیبر نامحلول است، می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع دو را کاهش دهد.

رفع یبوست

یکی از مهمترین مزایای افزایش مصرف فیبر و از علل نیاز بدن به فیبر، کاهش یبوست است. فیبر به جذب آب، افزایش میزان مدفوع و سرعت بخشیدن به حرکت مدفوع در روده کمک می کند. با این حال ، شواهد کاملاً متناقض است. برخی از مطالعات نشان می دهد که افزایش فیبر می تواند علائم یبوست را بهبود بخشد، اما مطالعات دیگری نشان می دهد که حذف فیبر از رژیم غذایی باعث بهبود یبوست می شود. باید گفت که این تاثیرات به نوع فیبر مصرفی بستگی دارد. به طور کلی فیبرهایی که باعث افزایش محتوای آب مدفوع می شوند دارای خاصیت ملین هستند، در حالی که فیبرهایی که بدون افزایش مقدار آب به مدفوع اضافه می شوند ممکن است یبوست زا باشند.

فیبرهای محلول که در دستگاه گوارش، ژل تشکیل می دهند و توسط باکتری های روده تخمیر نمی شوند، غالباً مؤثر هستند. مثال خوب فیبر سازنده ژل پسیلیوم یا گیاه اسفرزه است. انواع دیگر فیبر مانند سوربیتول با کشیدن آب به داخل روده اثر ملین دارند. آلوها منبع خوبی از سوربیتول هستند. انتخاب نوع مناسب فیبر، می تواند به بهبود یبوست در فرد کمک کند، اما مصرف مکمل های اشتباه، نتیجه معکوس خواهد داشت. به همین علت است که پیش از مصرف مکمل های فیبر برای یبوست، بهتر است با پزشک مشورت شود.

حفظ وزن مناسب و عمر طولانی تر

مصرف فیبر بالا به میزان قابل توجهی در کنترل وزن بدن نقش دارد و گاهی با عنوان یکی از روش های کاهش وزن شناخته می شود. فیبر قادر است بدون افزایش کالری در فرد احساس سیری ایجاد کند ( کالری فیبر توسط بدن جذب نمی شود ). این مسئله، می تواند به درمان یا جلوگیری از اضافه وزن و چاقی کمک کند. به علاوه، افزایش فیبر در رژیم غذایی شما – به ویژه فیبر غلات – با کاهش خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی و تمام انواع سرطان ها همراه است که این خود یکی از مهم ترین علل نیاز بدن به فیبر به شمار می رود.

مکانیسم عملکرد فیبر در روده چگونه است

باکتری هایی در بدن انسان زندگی می کنند که تعداد آن ها در سلول های مختلف، متفاوت است. این باکتری ها در پوست، دهان، بینی و سایر نقاط بدن در حال زندگی هستند. اما تعداد آن ها در روده و به ویژه در روده بزرگ، بیشتر از سایر نقاط بدن است. حدود 500 گونه مختلف باکتری در روده زندگی می کنند که در مجموع، در حدود 100 تریلیون سلول است. این باکتری های روده را فلور روده نیز می نامند. این مسئله، چیز بدی نیست. در حقیقت، بین شما و برخی از باکتری هایی که در دستگاه گوارش شما زندگی می کنند، رابطه متقابل مفیدی وجود دارد. شما غذا، سرپناه و یک زیستگاه امن برای باکتری ها فراهم کرده و آن ها نیز در عوض بسیاری از کارهایی که بدن، به تنهایی قادر به انجام آن ها نیست را برای شما انجام می دهند.

در بین انواع مختلف باکتری ها، برخی از آن ها برای جنبه های مختلف سلامتی، از جمله وزن، کنترل قند خون، عملکرد سیستم ایمنی و حتی عملکرد مغز بسیار مهم هستند. ممکن است این پرسش برای شما پیش آید که این مسئله چه ربطی به فیبر دارد؟ در پاسخ باید گفت که باکتری ها نیز مانند هر ارگانیسم دیگری برای زنده ماندن، داشتن انرژی و عملکرد مناسب به تغذیه احتیاج دارند. مشکل این است که بیشتر کربوهیدرات ها ، پروتئین ها و چربی ها قبل از وارد شدن به روده بزرگ توسط جریان خون جذب شده و تنها میزان کمی از آن ها برای فلور روده باقی می ماند.

این جاست که فیبر وارد عمل می شود. از آن جا که سلول های انسانی آنزیمی را برای هضم فیبر ندارند، بنابراین، فیبر تقریبا بدون هیچ تغییری به روده بزرگ وارد می شود. باکتری های روده برای هضم بسیاری از این مواد الیافی، آنزیم دارند. این مهم ترین علل نیاز بدن به فیبر و دلیل این که فیبرهای غذایی برای سلامت بدن نیازند، به حساب می آید. بدین معنی که فیبرها، از باکتری های خوب روده که برای بدن مفیدند تغذیه کرده و به عنوان پری بیوتیک عمل می کنند. این باکتری ها برای بدن مواد مغذی شامل اسیدهای چرب زنجیره کوتاه مانند استات، پروپیونات و بوتیرات را تولید می کنند که در میان آن ها، بوتیرات از اهمیت بیشتری برخوردار است.

این اسیدهای چرب، می توانند سلول های موجود در روده بزرگ را تغذیه کرده و منجر به کاهش التهاب روده و بهبود اختلالات گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر ، بیماری کرون و کولیت اولسراتیو شوند. هنگامی که باکتری فیبر را تخمیر می کند، آن ها نیز گاز ایجاد می کنند. این، دلیلی است که رژیم های غذایی با فیبر بالا باعث نفخ شکم و ناراحتی معده در برخی افراد می شوند که این عوارض جانبی معمولاً با سازگار شدن بدن از بین می روند.

نتیجه گیری مجله ماه

از مطالب گفته شده چنین استنباط می شود که اصولا فیبرها از جمله نیزهای اصلی بدن برای حفظ سلامت عمومی هستند و قطعا مصرف منظم آنها به پیشگیری از بسیاری از بیماری ها منجر خواهد شد. کمک به کنترل قند خون، سلامت قلب، سلامت دستگاه گوارش و کاهش وزن از جمله علل نیاز بدن به فیبر است. به عقیده کارشناسان مجله سلامت ماه ، مصرف فیبر هم چنین با تقویت عملکرد سیستم ایمنی بدن نیز در ارتباط است که این مورد به نوبه خود از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.