درمان دیابت حاملگی

بارداری یکی از موقعیت های خاصی است که ممکن است منجر به بروز انواع بیماری ها و اختلالاتی شود که اغلب آنها موقتی بوده و پس از زایمان، از بین می روند. بیماری دیابت یکی از این بیماری هاست که معمولا به دیابت بارداری یا دیابت حاملگی معروف است و در 80 درصد موارد، فقط مختص دوران بارداری است. یعنی پس از به دنیا آمدن نوزاد اثری از بیماری وجود نخواهد داشت، به شرطی که به درستی تشخیص داده شده و تحت کنترل قرار بگیرد. شدت این بیماری در ماه های آخر بارداری بیشتر خواهد بود، پس نیاز است که از همان ابتدای تشخیص، مورد توجه قرار گرفته و روش درمانی مناسب اتخاذ شود. در مجله سلامت ماه روش های درمان دیابت حاملگی را بیشتر بررسی خواهیم کرد.

راه های درمان دیابت حاملگی

زمانی که قند خون در این دوران از حد مجاز فراتر رود، فرد اصطلاحا به دیابت حاملگی مبتلا شده است. در اغلب موارد، دیابت در اثر کاهش ترشح انسولین در بدن به وجود می آید. دیابت در این زمان اگر به خوبی تحت درمان و کنترل قرار نگیرد، هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک بوده و می تواند در آینده نیز زمینه ساز اختلالات دیگری در مادر و نوزاد باشد. زنانی که میانگین توده بدنی آنها بالاتر 30 است و دارای اضافه وزن هستند، مادرانی که فرزند قبلی آنها بیش از 4.5 کیلو وزن داشته، مادرانی که در بارداری قبلی دارای سابقه قند خون بوده اند و کسانی که والدین آنها دارای سابقه بیماری دیابت هستند،  بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار دارند. لذا بهتر است به خوبی از راه های درمان دیابت حاملگی اطلاع داشته باشند.

تشنگی زیاد، تکرر ادرار، خشکی دهان و احساس ضعف و خستگی از علائم دیابت در حاملگی است. در مواردی که پزشک ابتلا به دیابت را به خوبی در فرد تشخیص نداده و یا درمان به طور کامل ادامه پیدا نکند، خطر سقط جنین بالا رفته و این امکان وجود دارد که مادر پس از زایمان نیز، دچار دیابت بوده و درمان آن برایش مشکل باشد. به علاوه خطر ابتلا به دیابت نوع یک که مختص کودکان و نوجوانان است نیز در نوزاد افزایش می یابد. روش های درمان دیابت در دوران بارداری متفاوت است. در واقع از چند مرحله مختلف تشکیل می شود که باید همه آنها مورد توجه مادر قرار گیرند.

درمان دیابت حاملگی با کنترل قند خون

ساده ترین راه برای درمان دیابت حاملگی کنترل کردن آن است. همان طور که اشاره شد، در این دوران پزشک توصیه می کند که مادر 4 تا 5 بار در روز، قند خود را کنترل کرده و هر ماه یکبار آزمایش قند خون انجام دهد. با کنترل میزان قند، می توان تغییرات آن را به راحتی مد نظر قرار داد و در مورد درمان آن اقدام کرد. دیابت حاملگی در صورتی که درمان نشود، منجر به دیابت نوع دو پس از زایمان خواهد شد.

ورزش کردن موثر در درمان دیابت بارداری

فعالیت بدنی و ورزش کمک می کند تا مقدار قند موجود در خون کاهش یافته و حساسیت به انسولین بیشتر شود. در واقع مقدار تولید انسولین کاهش یافته و فعالیت قند در بدن کنترل می شود. ورزش علاوه بر فوایدی که برای مادران مبتلا به دیابت دارد می تواند بسیاری از اختلالات بارداری مثل درد، ورم و خستگی عضلات را از بین ببرد. قبل از شروع برای درمان دیابت حاملگی با پزشک در این زمینه مشورت کرده و از سلامت خود اطمینان حاصل کنید.

اهمیت رژیم غذایی در درمان دیابت حاملگی

تغذیه دوران بارداری از اهمیت بسیاری برخوردار است. مادرانی که دچار دیابت هستند، بیش از دیگران باید به این مسئله توجه داشته باشند. وزن مادر در دوران بارداری هرگز نباید افزایش یابد. توجه به رژیم غذایی افراد قند خونی و مناسب برای دوران بارداری که سرشار از پروتئین، سبزیجات، فیبر، میوه، غلات و کربوهیدرات های پیچیده است امری ضروری می باشد. در واقع مصرف کربوهیدرات ها در صورت ابتلا به قند خون باید کاهش یابد، اما همان میزان کم نیز باید از نوع پیچیده باشد. در کنار این موارد، برای درمان دیابت حاملگی باید توجه داشته باشید که هر شخصی، با توجه به وزن، وضعیت کلی سلامت و میزان قند خون، رژیم غذایی خاص خود را دارد که نباید آن را با دیگران مقایسه کرد.

داروهای درمان دیابت در دوران بارداری

در صورتی که رژی غذایی و ورزش در کنترل دیابت تاثیری نداشت، پزشک تجویز دارو را آغاز می کند. 10 تا 20 درصد مادران باردار دیابتی، با تزریق انسولین قند خود را کنترل می کنند. اما برخی پزشکان با استفاده از داروهای خوراکی این کار را انجام می دهند. اما کارشناسان معتقدند که تزریق انسولین راهکار مطمئن تری است و سلامت جنین را بهتر تضمین می کند.

در مواردی، حتی بدون نیاز به دارو و فقط از طریق غذا می توان دیابت را کنترل کرد. رژیم غذایی زنان باردار باید سرشار از پروتئین باشد و فقط 50 درصد از کالری روزانه باید از طریق کربوهیدرات تامین شود. مصرف میوه و سبزیجات باید در این دوران افزایش یافته و غذاهای فرآوری شده تا حد امکان حذف شود. تنقلات تا جایی که ممکن است از نوع سالم باشند و قند و نمک و روغن نیز تحت کنترل قرار گیرند.

دیابت حاملگی را چگونه تشخیص دهیم

برخی پزشکان معتقدند که معاینه و کنترل مادران کمتر از 25 سال و افرادی که دارای سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت نیستند، کاری ضروری نیست. در واقع این افراد نیازی به معاینه جهت کنترل قند خون ندارند. اما گروهی دیگر بر این باورند که تحت کنترل قرار دادن تمامی مادران باردار ضروری است و باید برای جلوگیری از بروز خطرات احتمالی و درمان دیابت حاملگی ، همه آنان را در اوایل بارداری از جهت میزان قند خون مورد بررسی قرار داد.

معمولا در همان ماه های اول بارداری، پزشک اقدام به انجام آزمایشات لازم در این زمینه می کند. در صورتی که مادر دارای یکی از عوامل خطر باشد، برای مثال دچار اضافه وزن باشد یا والدین وی دارای سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت باشند، پزشک در اولین نوبت مراجعه فرد را معاینه کرده و کار تشخیص قند خون را آغاز می کند. اما اگر خطری در این زمینه وجود نداشته باشد، در هفته های 24 تا 28 این آزمایش انجام خواهد گرفت.

تست قند خون جهت تشخیص دیابت حاملگی

• تست قند خون اولیه: در اولین تست مادر باید یک لیوان از شربت محلول گلوکز را خورده و پس از یک ساعت، مورد آزمایش قرار گیرد. در صورتی که در این مرحله قند خون بین 130 تا 140 میلی گرم باشد، مقدار قند نرمال است و جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد.
• تست تحمل قند: در آزمایش دیگری، ابتدا میزان قند ناشتا در فرد اندازه گیری می شود. یعنی مادر باید از شب قبل، غذا نخورده و در همین حالت، قند خون وی مورد بررسی قرار می گیرد. سپس دوباره محلول گلوکز، این بار با سطح درصد گلوکز بیشتر را خورده و 3 بار در طول 3 ساعت سطح قند آزمایش می شود.  در صورتی که 2 بار از این 3 مرحله، مقدار قند بیش از حد طبیعی باشد، مادر مبتلا به دیابت بارداری است و باید برای درمان دیابت حاملگی تحت کنترل قرار گیرد.

چک کردن میزان قند خون در خانه

معمولا پزشکان به همه مادران توصیه می کنند که در 3 ماهه آخر بارداری در صورتی که دیابت در آنها تشخیص داده شده باشد، در منزل قند خون خود را چک کنند و هر چند وقت یکبار نیز آزمایشات مربوطه برای آنها توسط پزشک انجام می شود. در مواردی که فرد قادر به کنترل قند خون نیست، باید انسولین تزریق شود. اگر مادر دارای بیماری زمینه ای دیگری نیز بود، علاوه بر کنترل قند، کنترل وضعیت بند ناف نیز مرتبا انجام می شود تا اطمینان حاصل شود که خون و اکسیژن کافی به جنین می رسد. اگر علائم دیابت شدید بود و تزریق انسولین نیز به طور کامل قند را کنترل نکرد، جنین در معرض خطر سقط قرار می گیرد بنابراین توجه به میزان قند خون قبل از بارداری و در صورت ابتلا، روش های درمان دیابت حاملگی از دید کارشناسان مجله اینترنتی ماه بسیار اهمیت دارد.