بیماری های عروق کرونری ، یکی از انواع آسیب های رگ ها است که اغلب در دسته بیماری های قلبی قرار می گیرد. بیماری عروق کرونری زمانی اتفاق می افتد که یکی از عروق منتهی به قلب که وظیفه رساندن خون، اکسیژن و مواد مغذی را به قلب و اندام ها بر عهده دارد، دچار اختلال شده باشد. انواع عفونت ها و پلاک هایی که در اثر تجمع چربی در رگ ها ایجاد می شوند، از جمله شایع ترین عوامل گرفتگی رگ های قلب هستند. زمانی که پلاک ایجاد می شود، عروق تنگ تر شده و عمل گردش خون در آنها دچار مشکل می شود.
با کاهش خون رسانی به قلب ، فرد در قفسه سینه احساس درد می کند، دچار تنگی نفس شده و علائم دیگری را بروز می دهد. ادامه پیدا کردن این حالت، موجب بروز سکته قلبی در فرد می شود. بخش سلامت مجله ماه در این مقاله به بررسی این آسیب ها، علائم آن و روش های درمانی پرداخته است. برای آشنایی بیشتر به این مباحث، ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید.
آسیب های عروق کرونری
عروق قلب ، معمولا جز آن دسته از بخش هایی است که معمولا مورد غفلت قرار گرفته و تا زمانی که دچار آسیب نشده باشد، توجه خاصی به آن نمی شود. اما باید بدانید که با انجام یک سری راهکارها، نه تنها از ایجاد اختلال در این رگ ها ، بلکه از بروز بسیاری از بیماری های قلبی نیز می توان پیشگیری کرد.
زمانی که عروق منتهی به قلب باریک شود، خون تازه و سرشار از اکسیژن به قلب نمی رسد، به ویژه در مواقعی که قلب برای فعالیت بهتر به اکسیژن بیشتری نیاز دارد، مثل هنگام انجام فعالیت های ورزشی. در مراحل اولیه، کاهش جریان خون در این عروق ، نشانه خاصی نخواهد داشت. اما با گسترش تجمع پلاک در دیواره رگ ها ، علائم به تدریج خود را نشان خواهند داد. از جمله شایع ترین این علائم را در ادامه مرور می کنیم.
نشانه های بیماری عروق کرونری
- درد قفسه سینه یا آنژین : اولین علامتی که در صورت ایجاد آسیب در عروق کرونر بروز می کند، درد قفسه سینه است. به خصوص دردی که از یک سمت آغاز می شود و انجام هر گونه فعالیت بدنی و استرس ، شدت این درد را بیشتر می کند. معمولا پس از گذشت چند دقیقه، با آرام شدن وضعیت فرد و کاهش استرس، درد فروکش می کند. البته در زنان این درد ممکن است در گردن، بازو و چانه نیز احساس شود.
- تنگی و کوتاهی نفس : اگر قلب نتواند به واسطه عروق ، خون دارای اکسیژن را به اندام ها برساند، فرد دچار تنگی نفس می شود و نهایتا احساس ضعف می کند.
- سکته قلبی : حالت پیشرفته و پیچیده تر بیماری عروق کرونری ، منجر به بروز سکته می شود. از علائم مشخص سکته ، درد ممتد در قفسه سینه است که به راحتی تسکین نمی یابد و این درد حتی ممکن است ناحیه پشت کمر را نیز درگیر کند. علاوه بر این، فرد دچار تنگی نفس نیز می شود. نشانه بروز سکته در زنان بیشتر درد در ناحیه گردن و چانه است. البته مواردی نیز دیده شده که افراد، علامت خاصی را هنگام وقوع سکته ، احساس نکرده اند.
علت بروز بیماری عروق کرونری
دلیل عمده ایجاد بیماری عروق کرونری یا به اختصار CAD تشکیل پلاک در دیواره آنهاست که اصطلاحا با عنوان تصلب شرایین خوانده می شود. قطع خون رسانی به قلب زمانی روی می دهد که حداقل یک یا دو مورد از این عروق ، به طور کامل یا فقط در بخش های خاصی، دچار گرفتگی شده باشد. قلب عضوی است که مسئول خون رسانی به اعضای بدن است. با ایجاد هر گونه اختلال در قسمت های مختلف آن، ممکن است خطری جدی، سلامت کلی بدن را تهدید کند.
از جمله مواردی که خطر آسیب های عروق کرونری را بیشتر می کنند، شامل:
- فشار خون بالا
- مصرف سیگار
- بالا بودن سطح کلسترول منفی در خون
- دیابت، افت قند خون یا حساسیت بدن به انسولین
- چاقی مفرط یا داشتن اضافه وزن
- عادات بد غذایی
- نداشتن فعالیت بدنی منظم
- مشکلات خواب
- استرس و فشار عصبی
- مصرف بیش از حد الکل
- سابقه داشتن تشنج در دوران بارداری
علاوه بر موارد گفته شده، افزایش سن و داشتن سابقه خانوادگی نیز خطر بروز این آسیب ها را در فرد بیشتر می کند. مردان بالای 45 سال و زنان بالای 55 سال، بیش از دیگران در معرض خطر هستند.
پیشگیری از گرفتگی رگ های قلب
تغییر سبک زندگی : تغییر سبک زندگی، خود مقوله ای است گسترده که یک روش درمانی، بلکه یک راه پیشگیری نیز هست. ترک سیگار، مصرف کم الکل، کاهش مصرف نمک و چربی های ترانس، کنترل بیماری دیابت و سنجش میزان قند خون به طور منظم، داشتن فعالیت بدنی منظم و ممانعت از مصرف غذاهای فرآوری شده از جمله مواردی است که می تواند به بهبود وضعیت بیمار کمک کند.
درمان دارویی : اگر تغییر سبک زندگی به تنهایی کارساز نبود، پزشکان ناگزیر روش های درمانی دیگری را اتخاذ می کنند. اگر آسیب عروق کرونری در فرد اثبات شده باشد، معمولا آسپرین و آترواستاتین برای فرد تجویز می شود. در موادی نیز داروهای دیگری برای پیشگیری از بستن شدن عروق و بروز سکته قلبی توصیه خواهد شد.
جراحی : بالن آنژیوپلاستی و لوله گذاری و جراحی بای پس ، از جمله اعمال رایج در این نوع بیماران است که با توجه به نیاز، از یکی از این ها، استفاده می شود. همه این موارد، گرفتگی عروق را برطرف کرده و خون رسانی به قلب را دوباره احیا می کنند. اما در حقیقت، هیچ کدام درمان کننده خود آسیب نیست. نکته اصلی، پیشگیری از بروز سکته های قلبی است.
درمان گرفتگی رگ های قلب
در این راستا پزشکان تحقیقات متعددی را از سر گرفته اند و در پی یافتن راه حلی هستند تا بتواند از طریق درمان بیماری عروق کرونری ، درصد بروز بیماری های قلبی را کاهش دهند. مواردی مثل:
- آنژیوژنز : در این روش درمانی، سلول هایی همانند سلول های بنیادی ، وارد رگ ها یا بخش آسیب دیده قلب می شود و با تکثیر آنها، سلول های جراحت یافته از بین می روند و نمونه های سالم تر جایگزین می شوند.
- EECP یا اصطلاحا عمل قلب باز : در این نوع عمل جراحی، با کمک عروق اضافی موجود در ساق پا که جایگزین عروق آسیب دیده در قلب می شوند، فرد می تواند روند طبیعی زندگی را از سر گیرد و گردش و انتقال خون به قلب ، ادامه می یابد.
در پایان باید دقت داشت که به محض مشاهده هر گونه علامتی از علائم آسیب های قلب ، باید سریعا با اورژانس یا مراکز درمانی تماس گرفت. حتی اگر به وجود آسیب، اطمینان کافی ندارید، باید اقدامات مراقبتی انجام شود. اگر طی تماس تلفنی، تکنسین اورژانس تشخیص دهد که شما دچار گرفتگی رگ های قلب شده اید، توصیه می کند تا زمان رسیدن نیرو، یک قرص آسپرین مصرف کنید تا از لخته شدن خون جلوگیری شود. بر اساس گفته کارشناس مجله اینترنتی ماه و بر اساس تحقیق ، اگر پس از مصرف قرص آسپرین یا تری نیتروگلیسیرین وضعیت فرد بهبود یافت، این یک حمله آنژین بوده و مشکل خاصی نخواهد داشت. اما اگر علائم شدت یافت، فرد در معرض خطر سکته قلبی قرار دارد و بایستی با نشانه های بیماری عروق کرونری دست و پنجه نرم کند.