معمولا مرگ در سنین کمتر از 35 سال و به طور کلی در جوانان به دلیل سکته قلبی یا دیگر آسیب های قلبی عروقی، نادر بوده و موارد زیادی از این مورد وجود ندارد. اما به هر حال حتی در موارد کم و نادر نیز، باید یک سری اصول را رعایت نمود. درصد بسیاری از مرگ و میرها در اثر سکته های قلبی آن هم در سنین پایین و جوانی، مربوط به افرادی بوده که در حین انجام تمرینات ورزشی سخت، جان خود را از دست داده اند. بر اساس آمار، شمار مردان در معرض خطر، بیش از زنان است. اما اینکه علت بیماری قلبی و سکته در جوانان چیست و چگونه اتفاق می افتد، عنوان مقاله ای است که در مجله سلامت ماه، به آن پرداخته شده است. در ادامه با ما همراه باشید تا دلیل سکته قلبی در جوانان را موشکافانه تر بررسی کنیم.
بررسی علت بیماری قلبی و سکته در جوانان
این که گفته شده بسیاری از آمار مربوط به مرگ و میرها در اثر سکته های قلبی هنگام انجام فعالیت های ورزشی ثبت شده است، بدین معنی نیست که ورزشکاران در معرض خطر هستند و علت بیماری قلبی و سکته در جوانان ورزش است. بسیاری از نوجوانان دبیرستانی و دانشجویان غیر ورزشکار نیز هر ساله در اثر بروز آسیب های قلبی از جمله سکته، جان خود را از دست می دهند. تنها مسئله این است که با شناخت بهتر علائم، به فکر پیشگیری از رشد این آمار باشیم و روش های تشخیص بیماری های قلبی را خوب بشناسیم. احتمال بروز سکته های قلبی یا گرفتگی عروق در ورزشکاران جوان، 1 به 50000 نفر است.
علل بروز آسیب های قلبی در جوانان ، بسیار متنوع است. در برخی موارد، مرگ در اثر اختلالات غیر عادی در قلب صورت می گیرد. به دلایل مختلف و در مواردی نامشخص، یک سری عوامل موجب بر هم خوردن نظم ضربان قلب و ایجاد نوعی ناهماهنگی در عملکرد آن می شود که در نتیجه ممکن است دلیل سکته قلبی در افراد جوان قلمداد شود.
اچ سی ام علت بروز سکته قلبی در جوانان
HCM یا کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک : در این نوع اختلال تقریبا نادر که ارثی نیز هست، ضخامت دیواره عضلات قلب افزایش می یابد. افزایش ضخامت دیواره عضلات، موجب اختلال در سیستم الکتریکی مغز شده و نظم ضربان قلب را بر هم می زند. در این حالت، فرد یا دچار افزایش ضربان خواهد شد و یا تعداد ضربان ها، کاهش می یابد. در هر صورت، بی نظمی در ضربان قلب و سکته قلبی یا همان آریتمی، باعث بروز آسیب های جدی در فرد جوان خواهد شد. همان طور که اشاره شد، اختلال HCM یا کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک اگر چه چندان شایع نیست، اما عمده ترین دلیل مرگ و میر جوانان زیر 30 سال در اثر بیماری های قلبی شمرده شده است.
عملکرد غیر عادی عروق کرونری در جوانان
غیر عادی بودن عملکرد عروق کرونری گاها مادرزادی است. در مواردی، فرد با اختلال در عروق کرونری به دنیا می آید. این اختلال در شرایطی مثل انجام تمرینات ورزشی سبک، شدت یافته و موجب عدم پمپاژ خون کافی از قلب به سایر اندام ها می شود.
مرگ ناگهانی در جوانی به دلیل سندرم کیوتی
سندرم کیوتی یا QT syndrome : این وضعیت که معمولا ارثی است، باعث می شود تا ضربان قلب افزایش یافته، تا حدی که موجب ضعف و بی هوشی در فرد می شود. جوانانی که دارای این اختلال هستند، بیش از دیگران در معرض مرگ ناگهانی در سنین کم قرار دارند. گاهی اوقات، بیماری های قلبی در سنین کم و جوانی ، به دلیل اختلال در عملکرد ساختار فیزیکی قلب به وجود می آید و به عنوان علت بیماری قلبی و سکته در جوانان شناخته می شود. عفونت قسمت های مختلف قلب یا خونریزی در قفسه سینه نیز جز این دسته از عوامل، محسوب می شوند. زمانی که فرد در اثر ضربه یا برخورد با جسمی سخت، دچار خونریزی در قفسه سینه می شود، این خونریزی داخلی، می تواند عاملی برای بروز آسیب های قلبی شود.
گروه های در معرض خطر حمله قلبی
بر خلاف تصور اغلب افرادی که داشتن سبک زندگی غلط، تغذیه ناسالم و کم تحرکی را عاملی جهت بروز آسیب های قلبی می دانند، باید گفت که حتی ورزشکاران نیز که معمولا زندگی سالم تری دارند، در معرض خطر هستند. چنان که بسیاری از ورزشکاران معروف، در حین انجام فعالیت های ورزشی دچار سکته های قلبی شده اند. اولین و شایعترین علت بیماری قلبی و سکته در جوانان ، اختلالات غیر عادی و مادرزادی است که این افراد را در معرض سکته های قلبی و مرگ در سنین جوانی قرار می دهد.
بیماری های قلبی در سنین مختلف و علل آن
18 سالگی : من آنقدر پیر نیستم که دچار بیماری قلبی شوم. این جمله بسیار آشنایی است که اغلب نوجوانان و جوانان در مورد خطر ابتلا به بیماری های قلبی عنوان می کنند. اما باید بدانید که سبک زندگی، تاثیر بسزایی بر میزان خطر ابتلا به انواع بیماری ها دارد. به گفته محققان، علت بیماری قلبی و سکته در جوانان از کنترل انسان خارج است. برای مثال، وراثت و داشتن سابقه خانوادگی، از مسائلی است که نمی توان در آن دخالتی داشت و معمولا به عنوان مظنون اصلی و دلیل سکته قلبی در جوانان به شمار می آید.
عامل دیگر دخیل در علت بیماری قلبی و سکته در جوانان ، فقر است. بر اساس آمار میزان فقر در کشورهای آفریقایی، هرساله در حال افزایش است. افزایش نرخ رشد فقر در این کشورها، با میزان ابتلا به انواع بیماری های قلبی علی الخصوص در جوانان ، ارتباط مستقیمی دارد. در واقع فقر عاملی است که برای پیر و جوان تفاوت چندانی ندارد. زنان، کودکان کمتر از 17 سال، سیاه پوستان و افراد محروم از تحصیلات و امکانات، بیش از دیگران در آتش فقر می سوزاند. علاوه بر سبک زندگی غلطی که فقر با خود به همراه دارد، افزایش میزان استرس و فشار روحی ناشی از فقر نیز، عامل دیگری برای افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی در سنین پایین و جوانی است.
علت بیماری های قلبی در سنین 25 تا 40 سالگی
25 سالگی : اغلب نشانه های اولیه بیماری های قلبی، مثل گرفتگی عروق در اثر افزایش و تاثیرات کلسترول بالا بر قلب و بدن ، در این سن آغاز می شود. عمده ترین علت افزایش کلسترول نیز در این جوانان ، افزایش وزن و مصرف غذاهای آماده و پر چرب است.
30 سالگی : دهه چهارم زندگی، سرآغاز مشاهده اولین علائم بروز آسیب های قلبی است. البته این علائم در میان زنان و مردان، متفاوت است. بر اساس گفته پزشکان، زنانی که دچار بیماری عروق کرونری هستند، معمولا هیچ علامت خاصی از خود بروز نمی دهند تا اینکه در اثر معاینه یا بروز مشکل اصلی، مجبور به انجام چکاپ شوند تا این اختلال، خود را نشان دهد.
دلایل بیماری های قلبی و سکته در میانسالی و بالاتر
40 سالگی : زنان پس از رسیدن به سن یائسگی، بیش از مردان در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی قرار دارند. یائسگی خود به طور مستقیم بر قلب تاثیر خاصی ندارد، بلکه ترشح هورمون هایی مثل استروژن، دیواره عروق را از تجمع پلاک در امان نگاه داشته و مانع از بروز گرفتگی در آنها می شود. فشار خون، دیابت، سیگار و مصرف الکل، از دیگر علل ابتلا به بیماری های قلبی هستند.
65 سالگی و بالاتر : افزایش سن، خود عاملی است که میتواند بروز آسیب های قلبی را در فرد، افزایش دهد. بیماری های قلبی یکی از بیماری هایی است که در صورت عدم مراقبت در مراحل اولیه و در سنین پایین، می تواند خطرات بیشتری در سنین بالاتر داشته باشد.
همان طور که پیشتر نیز در مقاله مربوط به پیشگیری از ابتلا بیماری قلبی با تغییر سبک زندگی از مجله اینترنتی ماه اشاره کردیم، بیماری های قلبی ممکن است در هر سنی اتفاق افتد، هر چند که افزایش سن، این خطر را تشدید می کند. اما به هر حال، در هر سنی باید راه های پیشگیری از این بیماری را که عمدتا به سبک زندگی مربوط می شود، آموخت و باید یاد گرفت که چه طور باید با موثرترین عامل مرگ و میر در جهان، یعنی سکته های قلبی، برخورد کرد. علت بیماری قلبی و سکته در جوانان اگر که شناسایی و پیشگیری نشود، تاثیرات بلند مدتی را بر جمعیت کلی می گذارد.